(KỊCH NÓI - Tác giả tự chuyển thể từ truyện cùng tên)
NHÂN VẬT:
- Hắn: một kỹ sư trẻ, khoảng ngoài 30 tuổi.
- Bà Mẹ: một nông dân ngoài năm mươi, sống ở quê.
- Ông Bố: Bí thư đảng uỷ, ngoài năm mươi tuổi.
- Một số uỷ viên thường vụ (từ bốn đến 6 người).
- Cô gái: y phục trắng, ngoài hai mươi tuổi.
- Vợ Hắn: công nhân, ngoài hai mươi.
- Kèo: nhân vật Hề 1.
- Cột: nhân vật Hề 2.
Chuyện sảy ra tại một thành phố đồng bằng Bắc bộ, những năm bẩy mươi của thế kỷ XX.
CẢNH I
(Bên trong một ngôi nhà nông dân Việt Nam những năm 70 thế kỷ XX. Khi mới mở màn, sân khấu tối, chỉ có hai luồng sáng di chuyển theo hai nhân vật Hề).
LỚP 1: Hai vai Hề: Kèo và Cột.
Cột: - Kèo ơi!... Bớ Kèo ơi là Kèo! (Tự nói với mình): Thằng cha này kì thật, vợ hắn sinh con đầu lòng, lại là con trai, anh em cán bộ nhân viên cùng cơ quan đến thăm, hắn không ở nhà tiếp, lại bỏ đi đâu mất tăm? (Vấp phải Kèo ngồi thu lu giữa sân khấu, mặt buồn rười rượi, chẳng nói chẳng rằng gì cả): Ôí!... Ối! ... Ai thế này, Ôi Kèo à? Anh em nghe tin cậu sinh quý tử, vội kéo đến thăm, sao cậu lại bỏ mọi người ra đây ngồi một mình thế này?
Kèo: - Ai khiến mọi người đến thăm!
Cột: - Ơ hay, cậu này nói lạ, đồng nghiệp với nhau, vui buồn là phải cùng chia sẻ chứ? Mà này, thằng bé nom kháu khỉnh quá nhỉ. Ôi! Sao mà nó giống cậu đến thế không biết! Giống quá thể cơ nhé! Cứ ngắm kỹ mà xem: Cái mũi hếch, y hệt mũi bố nhé! Chân cũng hơi vòng kiềng, lại thêm đôi mắt một mí nữa, đích thị thằng cu Kèo con rồi, bố với con cứ như hai giọt nước ấy, không lẫn vào đâu được!..
Kèo: !!!
Cột: - Vợ đẻ con trai đầu lòng mà cậu không vui là nghĩa làm sao? Chẳng nhẽ cậu lại muốn vợ cậu đẻ con gái?
Kèo: - Con nào chả là con!
Cột: - Thế cậu buồn về nỗi gì? Thằng bé lại giống cậu như đúc nữa chứ!
Kèo: (quát lên với Cột): - Thì chính là vì nó giống cha nó đây quá, giống đến không có lấy một điểm nào không giống, cho nên mới là... khốn nạn, hiểu chửa?
Cột: - Cậu làm sao thế? Cậu nói cậu buồn, cậu khốn nạn vì con trai cậu giống cậu như đúc ư? Liệu tớ có phải đưa cậu đi khám thần kinh không đấy?
Kèo: - Cậu mới là kẻ phải đi khám thần kinh đấy! Hãy để tớ giải thích cho mà nghe. Cuộc đời tớ, cậu còn lạ gì, phấn đấu suốt bấy nhiêu năm, rốt cuộc vẫn chỉ là thằng nhân viên quèn. Có mỗi một niềm hy vọng, đặt cả vào đứa con. Vậy mà vợ đẻ ra, nó lại giống y hệt bố nó là cái thằng Kèo khốn khổ khốn nạn này đây!
Cột: - Ơ hay! Thế chả nhẽ cậu lại muốn con cậu... giống ông hàng xóm à?
Kèo: - Đồ thần kinh! Không phải giống hàng xóm, mà là giống... thủ trưởng cơ!
Cột: - ?!?...
Kèo: - Cậu chẳng hiểu gì cả! Tớ là cái loại ngu lâu mà tớ cũng sớm nhận ra để tổng kết được rằng: Trong cái cơ quan như cơ quan này, hầu hết những đứa được thăng quan tiến chức, thì con nó cũng phải có đứa có những nét giống thủ trưởng của ta! Đấy, con thằng... rồi thằng... và cả thằng... nữa... chúng nó chả giống hệt thủ trưởng mình là gì?
Cột: - Ờ... ờ... nhỉ!
Kèo: - Mà tớ nói điều này, cấm cậu không được bép xép với ai nhé. Bép xép là toi đấy nghe không! (Kèo ghé tai Cột thì thầm): Cậu hay đến nhà thủ trưởng, cậu không để ý đấy thôi, chứ quý tử và cách cách của ổng, đứa nào chả giống... thủ trưởng cấp trên của ổng?
Cột: - Ờ... ờ... Đúng! Đúng quá nhỉ! (cười to dần).
(Ánh sáng tắt từ từ. Hai nhân vật Hề vào, thay bằng Bà mẹ và Hắn. Ánh sáng bừng lên)
LỚP 2: Bà mẹ và Hắn
Bà mẹ: (đưa cho Hắn cái phong bì): - Hôm rồi, cơ quan cho người cầm đến số tiền này, nói là tiền tiết kiệm của con, rút ra để cưới vợ. Lại còn cho xe chở đến con lợn bốn chục cân nữa, nói là lợn con tăng gia ở tập thể, cơ quan chia cho con. Cũng là để chuẩn bị việc cưới vợ của con. Đấy, con cầm lấy đi, những ba trăm đồng cơ đấy, bằng đến cả ba, bốn tháng lương của bố con đấy nhỉ?!.
Hắn: (Nghe mẹ nói, ruột gan hắn như có kim châm, lửa đốt. Tiền nào? Mình làm gì có tiền tiết kiệm? Mà có thì mình phải giữ sổ chứ sao lại là cơ quan? Lại cả con lợn bốn chục cân nữa? Mình có tăng gia, tăng vào với tập thể cơ quan bao giờ đâu? Thế là nghĩa làm sao? “Mẹ ơi! Không phải thế đâu… người ta…”. Hắn định nói toạc ra với mẹ, nhưng cổ họng nghẹn lại, hắn ức lên một tiếng đau đớn): Mẹ!..
Bà mẹ: - Gớm, may quá, chứ không thì mẹ chả biết xoay xở thế nào, bố con thì cứ vắng nhà suốt! Rồi như chợt nhớ ra, bà hỏi hắn: Dưng mà sao con có tiền tiết kiệm nhiều thế mà lâu nay giấu mẹ? Lại cả lợn tăng gia nữa! Con không sợ mẹ ăn hoang tiêu phá đấy chứ? Đấy, tiền con đi du học gửi về hàng năm, mẹ vẫn giữ cả đấy, có dám tiêu pha gì đâu. Ở nhà, mẹ với chị, mớ rau, con tép là qua bữa thôi. Rau thì ngoài vườn khối ra đấy. Tép thì sáng sáng mẹ thả mươi cái vó là đủ ăn cả ngày!
Hắn: - Con xin lỗi mẹ! Con… đã không thành thật với mẹ!
Bà mẹ: - Thôi, chả có gì đâu. Mẹ buột miệng hỏi con thế thôi, chứ như thế là mẹ rất mừng, vì con sớm biết lo xa. Con biết chuẩn bị cho cuộc sống sau này như thế là mẹ mừng lắm, yên tâm lắm. Thôi con đi tắm rửa cho mát rồi còn ăn cơm. Mẹ vào đun lại nồi canh cho nó nóng (vào)
(Ánh sáng tắt từ từ rồi sáng dần, Hắn vẫn đứng đấy, lát sau một cô thanh nữ y phục màu trắng, đi ra từ bên trái, sương khói mờ mờ vây bọc quanh cô như thực như hư)
LỚP 3: Hắn và Cô gái
Cô gái: - (Nhẹ nhàng lướt từ từ đến gần Hắn. Khi gần tới nơi, cô gái từ từ lùi lại. Cứ thế diễn đi diễn lại vài lần, trong khi nhân vật Hắn cứ đưa tay về phía cô, vừa phân bua, lại vừa như muốn ôm lấy cô).
Hắn: - Em!... Em đấy ư?... Anh thật có lỗi với em!... Thông cảm cho anh.... Hoàn cảnh đưa đẩy, buộc anh phải theo, chứ anh đâu muốn thế!... Hãy thông cảm cho anh!... Đời anh, trước sau gì cũng chỉ có một mình em.... Mãi mãi hình bóng em ngự trị trong trái tim anh... Cho dù số phận nghiệt ngã với anh đến đâu chăng nữa, anh vẫn thuộc về em... Em!... Em ngàn lần thân yêu của anh!... Chúng ta không thể tiếp tục con đường tình ái.... Chúng ta không thành vợ thành chồng như ước nguyện... Nhưng anh luôn luôn thuộc về em... Thuộc về em mãi mãi, không một thế lực nào có thể chia cắt được chúng ta...
Cô gái: - (Nhẹ nhàng lùi vào trong, sương khói tan dần. Ánh sáng bừng lên).
Hắn: - Em!... (Màn hạ nhanh)
CẢNH II
Phòng họp của thường vụ một cơ quan cấp tỉnh.
LỚP 1
Ông Bố: - Thưa các đồng chí! Theo chỉ đạo của trên, Thường vụ chúng ta có trách nhiệm chỉ đạo việc bồi dưỡng một nhân tố mới cho phong trào thi đua của địa phương. Việc này hệ trọng lắm! Phải lựa chọn đối tượng chính xác, sao cho vừa tiêu biểu cho phong trào, vừa đại biểu cho lực lượng sản xuất tiên tiến của địa phương; lại phải có hướng phát triển lâu dài và đúng cơ cấu nữa. Mà cơ cấu lần này, Thường vụ chúng ta đã thống nhất phải là nữ, nên càng khó. Thật sự khó!... Nhưng đến hôm nay, công việc phát hiện đối tượng coi như đã xong, anh em dưới cơ sở làm việc rất chu đáo, rất có trách nhiệm, thực sự cầu thị. Bám rất sát tinh thần chỉ đạo của Thường vụ, lại đảm bảo đúng nguyên tắc "dân chủ tập trung". Kết quả đến giờ phút này tạm coi là khá mĩ mãn. Tuy vậy, vẫn phải đợi xin ý kiến biểu quyết cuối cùng của các đồng chí Thường vụ chúng ta. Hôm nay tôi mời các đồng chí lên, chính vì việc ấy.
Thưa các đồng chí, đối tượng mà anh em các ngành các cấp thống nhất báo cáo lên Thường vụ, là một nữ công nhân còn rất trẻ, tổ của cô nhiều năm liền là Tổ lao động XHCN. Bản thân cô cũng đang trong diện được đề nghị đưa vào xét tuyển danh hiệu chiến sĩ thi đua. Thành phần gia đình cơ bản, ba đời làm công nhân. Hiện đang là đối tượng phát triển Đảng, sức khỏe tốt. hình thức ưa nhìn, có quan hệ tốt với quần chúng, được mọi người quý mến...
Ông Bố: - Bây giờ xin các đồng chí lần lượt cho ý kiến... Để nhanh gọn, tôi đề nghị như thế này: Ai đồng ý với đề xuất của cơ sở thì thôi, ai không đồng ý, không đồng ý ở điểm nào thì phát biểu, cứ mạnh dạn mà phát biểu. Có điều cũng xin lưu ý các đồng chí là trước khi đưa ra để các đồng chí thảo luận hôm nay, tôi đã tranh thủ trình bầy và xin ý kiến chỉ đạo của cấp trên chúng ta và đồng chí ấy đã nhất trí về cơ bản với phương án do tôi báo cáo. Tuy vậy cấp trên vẫn nhắc tôi phải đưa ra Thường vụ thảo luận cho đúng nguyên tắc dân chủ tập trung!... Cấp trên còn căn dặn: Phải tạo mọi điều kiện để mọi người phát huy dân chủ, biết đâu lại phát hiện được nhân tố thích hợp hơn?!. Vậy, xin mời các đồng chí, hãy tự do phát huy tư tưởng, dân chủ thảo luận...
Mọi người: - !?!...
Ông Bố: - Không ai có ý kiến gì khác?... Vậy ta lấy biểu quyết nhé?...
Mọi người: - Nhất trí! Xin nhất trí cho biểu quyết!... Làm gì còn đối tượng nào hơn đối tượng mà Thủ trưởng đã chọn?... Thủ trưởng và các ngành làm việc cẩn thận và chu đáo đến thế còn gì nữa!... Dân chủ thế là quá đầy đủ rồi, biểu quyết thôi!...
Ông Bố: - Vậy xin các đồng chí giơ tay!... Một, hai, ba... một trăm phần trăm!... Có đồng chí nào còn ý kiến khác không? Xin cứ mạnh dạn phát biểu. Chúng ta là cơ quan quyền lực cao nhất trong đảng bộ, nhưng cũng phải luôn thể hiện là cơ quan sinh hoạt chính trị dân chủ nhất, để làm gương cho cáp dưới noi theo!...
Một Thường vụ: - Báo cáo thủ trưởng, tôi xin có ý kiến: Việc tìm chọn đối tượng để đào tạo bồi dưỡng trở thành điển hình thi đua tiên tiến, tiêu biểu cho phong trào thi đua "mỗi người làm việc bằng hai", tất cả cho tiền tuyến, tất cả vì Miền Nam thân yêu... Công việc đó thật cao cả, thật quan trọng. Thủ trưởng và Thường vụ chúng ta đã lao tâm khổ tứ, cùng anh em cơ sở dày công xác minh, tìm kiếm. nay được đối tượng như Thủ trưởng trình bầy là quá tốt rồi. Đã thế, lại được cả Thủ trưởng cấp trên hiệp ý tán thành.... Thế thì không còn gì bằng nữa ạ!... Xin hết!
Ông Bố: - Thế là khâu quan trọng nhất đã xong, từ lúc này, chúng ta phải có trách nhiệm giúp mọi điều kiện vật chất và tinh thần để cơ sở có đủ điều kiện đào tạo, huấn luyện, nâng cao chất lượng cho đối tượng, nâng cao cả về mặt văn hóa, tư tưởng, lẫn tay nghề… để khi trở thành điển hình, thì đây sẽ là điển hình vững chắc nhất, tiêu biểu nhất... cho phong trào thi đua yêu nước của địa phương.
Mọi người: - Hoan hô!..
Ông Bố: - Tôi chợt nghĩ, về cái chung thì thế, xong rồi. Nhưng còn việc riêng, tôi có ý định... nhắm đối tượng này cho thằng con trai tôi, cái thằng... các đồng chí biết cả rồi đấy, nămkia cháu tốt nghiệp đại học, được các đồng chí thương tình đề bạt và đưa cháu xuống rèn luyện dưới cơ sở. Giờ cháu đang đi học lớp lý luận chính trị trung ương, sắp về... các đồng chí thấy thế có được không?..
Mọi người: - ... Đúng quá đi rồi. Thủ trưởng rất tinh đời!... Thật xứng đôi vừa lứa! Sau này thủ trưởng trực tiếp bồi dưỡng lý luận cho thì đối tượng chỉ có nhất!... Ta đưa cả hai vào diện quy hoạch phát triển sau này luôn!... Nhất cử lưỡng động!... Hay quá đi!...
(Ánh sáng vụt tắt. Cả sân khấu tối om, chỉ có hai luồng sáng di chuyển theo sự di chuyển của hai vai Hề)
LỚP 2
Hai vai Hề: Kèo và Cột
Kèo: - Đố thằng Cột biết, cái mồm có mấy tác dụng nào?
Cột: - Mồm dùng để ăn, để nói... Hai tác dụng chứ mấy? Dễ ợt!...
Kèo: - Giỏi! Vậy khi người ta ngậm miệng, không ăn không nói, thì nó có tác dụng gì không?
Cột: - Không ăn thì đói, không nói thì thành thằng câm. Thế thì làm gì còn có tác dụng nữa? Hỏi thế mà cũng hỏi, rõ là đồ "dở hơi không biết bơi"!
Kèo: - Hí! Hí! Không dở hơi đâu. Này nhé: Đông y có câu "Bệnh từ miệng mà vào". Do đó, thường xuyên "ngậm miệng", chắc sẽ ít khi mắc bệnh, đặc biệt là bệnh cúm gia cầm H5N1, đúng không?
Cột: - Ừ... đúng!
Kèo: - Thứ hai: Các Cụ dậy "Họa từ miệng mà ra". Vậy rõ ràng nếu ta luôn ngậm miệng thì không bao giờ gặp "họa đến thân"!
Cột: - Ừ... đúng!
Kèo: - Thứ ba: Muốn ai đó say đắm mê mẩn: Không gì bằng cho người đó... "ngậm tiền"; vì dân gian có câu: "Ngậm tiền thì hám"!
Cột: - Ừ... Lại đúng!
Kèo: - Chưa hết đâu: Dân gian còn nói "Ngậm hàm thì tiến" nữa!
Cột: - Ừ! Quá đúng... "Ngậm hàm thì tiến"... quá đúng, quá đúng!!!
LỚP 3
(Ông Bố đang ngồi làm việc một mình, chợt có tiếng gõ cửa, Hắn vào)
Ông Bố: - Con đấy ư? Kéo ghế ngồi đi. Hay lắm, con có mặt rất đúng lúc, bố đang có việc cần thảo luận với con đây...
Hắn: - Con về, nghe mẹ nói...
Ông Bố: - Mẹ nói sao? Thế con đã gặp con bé ấy rồi chứ gì? Được không, có xứng đôi vừa lứa với con không?..
Hắn: - Nghĩa là... Không thể thay đổi được nữa à bố?...
Ông Bố: - Thay đổi gì, con định thay đổi gì nữa? Con nên nhớ rằng, làm cách mạng là phải biết nắm thời cơ. thời cơ đến mà không kịp nắm lấy, là dại nghe chưa. Con mà lấy nó, cả hai sẽ đều có điều kiện thăng tiến, chồng giúp vợ, vợ hỗ trợ chồng, cứ thế mà thăng tiến!... Còn nếu lấy cái con người yêu cũ của con ấy à, có mà đến mùa quít mới có cơ tiến bộ. Thành phần nhà nó như thế, nghề nghiệp của nó như vậy, làm sao xứng với gia đình ta, với con được?.. Thôi, cắt phéng nó đi rồi quên luôn!.. Đau một nhát còn hơn đau cả đời con ạ!..
Hắn: - Nhưng...
Ông Bố: - Còn nhưng gì nữa? Về hình thức, con này có khi còn ăn đứt con bé kia của conấy chứ. Nó có nước da trời phú cho, trắng thế cơ mà, trắng nõn trắng nà!...
Hắn: - Nhưng... Cái thai trong bụng nó...
Ông Bố: - Ôi dào, tưởng chuyện gì, "cá vào ao ai, người ấy được", có gì mà quan trọng!.. Có thế nó mới chịu lấy anh, chứ... Mẹ anh chứ, anh tưởng mình ghê gớm lắm hử? Không có bố giúp cho một tay, có mà mả nhà anh táng hàm rồng cũng chả dám mơ!...
Hắn: - Nhưng!..
Ông Bố: - Sao mà lắm nhưng thế? Còn gì nữa đây?..
Hắn: - Nhưng!... Cái thai đó... Cái thai của cô ấy... Bố có liên quan gì không?..
Ông Bố: - ?!?...
Hắn: - Là con có phong thanh dư luận đồn thổi thế, con không rõ thực hư thế nào, nên muốn hỏi bố...
Ông Bố: - Con đã hỏi thế thì bố phải nói thật. Nhưng trước khi nghe bố nói, con phải tin bố cái đã. Bố với cô ta, vợ sắp cưới của con ấy, chỉ là quan hệ tình cảm… Bố chưa hề đi quá xa. Nhưng bố cần con giúp, bởi đây là trường hợp rất đặc biệt, nó ảnh hưởng đến không chỉ uy tín, danh dự của bố, của Thường vụ, mà còn cả của… lãnh đạo cấp trên trực tiếp của bố nữa. Con phải vì bố mà gánh cái trọng trách này thôi. Nếu không cả nhà ta sẽ rất khó khăn, địa phương ta cũng sẽ rất khó khăn… Ôi chuyện đời phức tạp lắm, lớn lên con sẽ hiểu. Trái lại, nếu con vượt qua được ải thử thách này, thì bố sẽ có điều kiện mở mày mở mặt, con lại càng có cơ hội mở mày mở mặt… Rồi thì cả địa phương này…
Hắn: - Nhưng chỉ muốn hỏi bố, hỏi một điều thôi, nhưng bố phải nói thật. Có đúng là nó có thai với lão ấy, cái lão dê cụ thủ trưởng cấp trên của bố ấy chứ không phải với bố không? Có đúng vậy không, hay là với cả hai các người?!.
Ông Bố: - Bố thề với con, không có chuyện ấy đâu. Tuy bố có quý mến cô ta thật, nhưng chỉ như tình cảm bố con thôi, bởi ngay từ đầu, khi Thường vụ ra nghị quyết chọn cô ta làm đối tượng bồi dưỡng điển hình thi đua tiên tiến, bố đã có ý định kén nó cho con rồi mà. Sau này thì tình cảm phát triển, bố và nó có hơi đi xa hơn một chút, nhưng cũng vẫn chỉ là quan hệ tình cảm mà thôi. Về điểm này thì con phải tin bố. Nếu như không có chuyện cấp trên họ nghi ngờ cái bản khai lý lịch của bố, họ nói có đứa làm đơn vu cho bố có nguồn gốc Quốc dân đảng, chui sâu, leo cao... thì chắc là bố không phải chịu cái cảnh nhục nhã này. Mà con cũng vậy, chẳng qua vì bố, vì cái thanh danh của bố và gia đình ta, nên con đã phải hy sinh… lấy nó. Chứ không thì… Cái lão ấy, bố chả coi là cái cóc khô gì hết! Khốn nỗi, cái “đồ chó đẻ” đó lại là kẻ duy nhất còn sống, có đủ tư cách thanh minh cho cái lý lịch cách mạng của bố! Bố mà mất cái chức này lúc này, thì cả cái gia đình nhà mình ra bã hết, con ơi!.. Cả cái quá trình phấn đấu của bố, của con đều sẽ đổ xuóng sông xuống biển hết!... Đến lúc ấy, mẹ con, các chị các em con...
Hắn: - Thôi! Ông im đi. Chỉ vì ông thôi, ông chỉ lo thu vén cho bản thân ông thôi. Chỉ duy nhất vì cái ghế thủ trưởng của ông thôi, chứ mẹ con, chị em tôi trông chờ gì? Bao nhiêu năm mẹ tôi sống một mình vò võ nuôi chúng tôi, có được hưởng gì từ mùi vị cái ghế thủ trưởng của ông đâu? Chẳng qua tôi cũng vì cái trách nhiệm của thằng con, mà chịu cái nhục nhã này. Thế thôi! Trời ơi là trời! Bố ơi là bố!
Ông Bố: - Be bé cái mồm chứ, tai vách mạch rừng...
Hắn: - Mặc mẹ cái tai vách mạch rừng của ông... Một lần nữa tôi hỏi thật ông: Có đúng là cái thai trong bụng con đĩ ấy, cái con nhân tố mới của bố ấy, chỉ duy nhất của lão khốn nạn, lão dê già sếp trên của bố không? Trả lời cho thành thật. Tôi chỉ cần một điều ấy thôi, để tôi không bị người đời chửi cho là đồ loạn luân, là con lấy vợ thừa của bố!..
Ông Bố: - Con ơi, bố nói rồi, thiên hạ họ đặt điều với bố, chứ nếu là của bố, thì mặt mũi nào, bố lại bắt con gánh. Gánh thế thì đúng là loạn luân rồi còn gì! Chỉ của lão ta thôi. Ấy là cái lần lão dê già đó về địa phương ta duyệt báo cáo điển hình, Thường vụ đã bố trí cho cô ta gặp lão. Tưởng lão chỉ vì công việc, ai dè… Bố thề chuyện đúng là như vậy đấy! Đúng là như vậy đấy!...
CẢNH III
(Phòng cô dâu đêm tân hôn, có trang trí chữ "song hỷ", bàn trang điểm...Khi mới mở màn, sân khấu tối, chỉ có hai luồng sáng di chuyển theo hai nhân vật Hề)
LỚP 1
Cột: - Đố cậu biết, trên thế giới hiện nay có bao nhiêu môn võ?
Kèo: - Vovina này, quyền Anh này, Jiu-đô này, Tâykônđô này, Thiếu Lâm tự này, Ka-ro-te-đô này,... nhiều lắm, không kể hết được...
Cột: - Xoàng! Mới kể được vài môn đã kêu là nhiều lắm... Thế có môn võ nào không dùng đến tay hoặc chân không?
Kèo: - Không dùng đến tay, chân?... Làm gì có môn võ nào lại không dùng đến tay chân nhỉ? ... Không dùng tay, chân thì đánh bằng cái gì? Dù có là những môn võ dùng gậy, dùng kiếm, dùng côn, dùng súng...thì trước hết cũng phải có cái tay để điều khiển, cái chân để di chuyển chứ?... Cậu cứ đùa dai, làm gì có môn võ như cậu bảo!
Cột: - Có đấy! Cố nghĩ xem. Không nghĩ được thì cúi xuống bái lạy tớ là sư phụ, tớ sẽ bảo cho mà nghe!...
Kèo: - Vâng, thì vái sư phụ!
Cột: - đó là... võ mồm. Võ mồm nghe rõ chửa?...
Kèo: - À! cậu muốn ám chỉ cái vụ võ sĩ quyền Anh Mike Tyson có lần dùng răg cắn đứt tai đối thủ chứ gì?... Nhưng đấy chỉ là trường hợp rất hy hữu, không thật sự phổ biến, nên chẳng ai gọi M. Tyson là vận động viên hay võ - sĩ - võ - mồm cả.
Cột: - Không, võ mồm trăm phần trăm cơ!
Kèo: - Lạ nhỉ?!. Cậu thử kể ra xem nào.
Cột: - Võ mồm, hiểu một cách nôm na là dùng mồm để đánh đối thủ. Có nhiều loại võ mồm lắm, nhưng tựu trung người ta phân thành hai loại chính sau: Võ của kẻ yếu và võ của kẻ mạnh. Kẻ yếu dùng võ mồm để mồm miệng đỡ chân tay; để nói dzậy mà không làm dzậy; để a dua theo kẻ khác hoặc để chơi trò nước đôi, hai mặt – kẻ nào thắng, cũng tưởng mình thuộc phe của họ! Thế là giữ được mình trọn vẹn. Cao thủ chưa?
Kèo: - Thế còn kẻ mạnh?
Cột: - Kẻ mạnh lại khác, họ rất biết vận dụng thời cơ để hạ gục đối thủ - không chỉ một hai đối thủ, mà có khi cả một loạt đối thủ tầm cỡ, đều bị nốc-ao trong chốc lát, bởi cái võ mồm kiểu này! Kẻ mạnh dùng võ mồm thường thông qua người khác, số đông: Dư luận. Thiên hạ bảo: Chết vì dư luận chính là thế, chính là do bị kẻ khác tiêu diệt bằng môn võ mồm!... Ví dụ, sắp tới đây trong cơ qann ta có việc đề bạt, cất nhắc. Cậu nằm trong diện... được quy hoạch sẵn rồi, chỉ đợi đến dịp như thế này là nắm chắc sẽ được lên chức, lên lương. Thấy vậy, tớ mới làm một cái đơn nặc danh, tố cáo cậu ... hủ hoá với người yêu của sếp. Thế là cậu... mất cả đề bạt, nghe chửa?!.
Kèo: - Ơ cái thằng này, mày vu tao hủ hoá với ai còn được, chứ vu hủ hoá với bồ của sếp, có mà tao toi, chứ đâu chỉ mất lần đề bạt?!... Đù cha cái thằng bố láo này... (Kèo đuổi theo Cột, cả hai vào. Đèn bật sáng toàn sân khấu).
LỚP 2
(Hắn ngồi ủ rũ cuối giường. Vợ hắn đang trang điểm, khe khẽ hát mấy câu trong một bài hát Trịnh Công Sơn)
Hắn: - Lãng mạn quá nhỉ!...
Vợ hắn: - Chả lãng mạn thì sao? Đời mà không lãng mạn, chết đi cho rồi! Cứ mang cái mặt ủ ê như anh, chỉ tổ thiên hạ chửi cho...
Hắn: - Chửi gì? Cùng lắm thì thiên hạ họ sẽ chửi tôi là thằng "đổ vỏ", chứ gì?..
Vợ hắn: - Á à! Ghê gớm nhỉ, lại tức hở? Tức thì đấm ngực mà chết đi. Mà suy cho cùng, được "đổ vỏ" cho cái thằng tai to mặt lớn ấy, chả danh giá gấp vạn lần thằng khác hay sao?... Dễ mà đã được "đổ vỏ" đấy!.. Ối thằng cúi lạy con này, mà không được đấy! Có diễm phúc mà không biết, còn làm bộ làm tịch!...
Hắn: - Im ngay cái mồm cô đi!
Vợ hắn: - Cái gì? Anh bảo ai im? Có mà chính anh ngậm ngay cái mồm thối của anh đi thì có ấy! Đồ ngu!
Hắn: - A! Cô dám?...
Vợ hắn: - Dám đấy, thì sao? Anh đánh tôi chắc? Nào đánh đi, đánh ngay đi... Cứ thử động vào bà xem?!.
Hắn: - Trời ơi! Vợ với chả con...
Vợ hắn: - Một lúc cưới được luôn cả vợ lẫn con, còn gì sướng bằng, vậy còn nỏ mồm kêu nỗi gì?..
Hắn: - Cô thôi ngay cái giọng ấy đi, không thì cầm con dao trên bàn ấy mà đâm cho tôi một nhát còn hơn!...
Vợ hắn: - Thì... thôi!...Tôi đã nói với anh rồi, việc anh lấy tôi là do bố anh sắp xếp. Nói trắng ra là theo yêu cầu của bố anh, của cả cái Ban thường vụ, chứ không phải của anh, của tôi. Anh tưởng anh cao giá lắm hử? Anh tưởng chỉ mình anh không muốn cuộc hôn nhân này chăng? Anh nên biết rằng, tôi cũng đâu có muốn lấy anh? Chẳng qua thế phải thế, thì chấp nhận vậy. Ngay bây giờ, nếu anh đồng ý, tôi sẽ cắp quần áo về nhà tôi ngay. Về ngay đêm nay, để xem bố anh và sếp của ông ta nói năng với tôi ra sao. Anh đừng có làm bộ làm tịch!
Hắn: - Nhục, nhưng mà nhục với thiên hạ lắm!
Vợ hắn: - Nhục là nhục cái nỗi gì? Thử hỏi, lấy được ... bồ của thượng cấp là vinh dự lắm, chứ sao lại nhục? Mai đấy, thi thoảng thượng cấp về công tác địa phương, ghé vào thăm... lại chả vinh hạnh chán hay sao!... Vả lại thiên hạ là cái quái gì? Cứ kệ thiên hạ bàn tán diễu cợt. Cười một năm, mười năm chứ dễ cười được suốt đời?!.
(Nhìn Hắn tuyệt vọng, vợ Hắn rời bàn trang điểm, ngồi xuống bên cạnh, khẽ vuốt mái tóc Hắn)
Hắn: - Cô vẫn còn mong hắn về công tác ghé thăm nữa cơ đấy. Nghĩa là tình cảm giữa hai người còn đậm tình đậm nghĩa lắm nhỉ?..
Vợ hắn: - "Một ngày nên nghĩa", các cụ đã chả dạy thế sao?!. Đùa thế thôi, chứ tôi muốn ông ta ghé thăm nhà mình, đâu có phải vì cá nhân tôi? Vì cả tương lai của anh nữa đấy, ông kĩ sư vắt mũi chưa sạch ạ!...
Hắn: - Tôi không cần! ... Không thèm!...
Vợ hắn: - Này, đừng quá giận mà mất khôn! Tôi nói cho mà biết, không dễ gì gia đình nào cũng được thượng cấp như ông ta ghé thăm đâu. Khi ấy, hàng xóm chung quanh cứ là trố cả hai mắt ra mà thán phục nhé!...Rồi lại chả có khối đứa đến vâng dạ dưới chân anh và tôi cho mà xem. Mặt mũi anh lúc ấy cứ là vênh lên như cái mo cau, tôi chớ kể...
Hắn: - Thôi đi, đừng nhắc đến hắn nữa, tôi không chịu nổi!...
Vợ hắn: - Làm gì mà cứ như con nít thế? Bình tĩnh, tôi giảng giải cho mà nghe. Này nhé, cái thai trong bụng tôi đây... quý giá lắm đấy, anh có hiểu không?
Hắn: - Hiểu ... Hiểu cái đồ con tiều!...
Vợ hắn: - Không phải "con tiều" đâu, "con tin" đấy, con tin cao cấp nữa cơ! Này nhé, ta cứ dùng "nó" làm cái mồi nhử, buộc hắn, cái tay thượng cấp của chúng mình ấy, cứ là nô lệ ta suốt đời!... Vợ chồng ta muốn gì mà hắn chả phải thoả mãn?... Một đằng là thoả mãn yêu cầu của ta thì thượng cấp còn danh dự, còn ghế... Một đằng sẽ mất hết, mất sạch sành sanh, nếu bị ta tố cáo. Vậy thượng cấp chọn đường nào? Chắc chắn hắn đủ khôn để chọn cách thoả mãn mọi yêu cầu của ta, đúng không?!. Tôi còn có ý, sẽ không dễ cho ông ta về nhà mình thăm con đâu. Mỗi lần như thế phải nôn lệ phí ra, trả công ta nuôi dạy nó chứ?.. Không "nôn", đừng có hòng... Thượng cấp thì cũng là con người cả thôi!..
Hắn: - Càng ngày tôi càng ghê sợ cô!...
Vợ hắn: - Thôi, đừng có tự làm khổ mình nữa. Vui lên. Nằm xuống đây, em yêu!..
Hắn: - Cô mà cũng nói chuyện... yêu sao?
Vợ hắn: - Yêu chứ? Em cũng là phụ nữ mà!...
(Ánh sáng mờ dẫn rồi tắt tối đen một phút, sau dần sáng trở lại. Hắn và vợ lại trong tư thế trước khi tắt đèn)
Hắn: - Thế... Thế đứa bé trong bụng đây là của ai vậy?
Vợ hắn: - Cái gì? ... Ngủ mơ à?...
Hắn: - Tôi hỏi, Thế... đứa bé đang nằm trong bụng cô đây là của những ai? Mình lão thượng cấp hay... còn ai nữa?..
Vợ hắn: - Sao? Hỏi gì hỏi ngu thếốiuốt cả buổi tối giảng giải cho, thế mà vẫn không hiểu. Đồ "bã đậu"! Của ai thì của, nhưng từ giờ, nó là của anh, hiểu chửa? Tôi là vợ anh thì nó là con anh, thế thôi! Chấp nhận thì tôi ở, không chấp nhận, tôi về. Vẽ cho con đường tương lai sán lạn thế mà đầu óc anh vẫn tối mò, chả hiểu gì cả. Khôn chả ra khôn, dại chả ra dại... Chập chập hâm hâm!...
(Không khí vắng lặng, mỗi người như đang theo đuổi một ý nghĩ riêng...)
Vợ hắn: - Dại lắm! Lần sau đừng có hỏi những câu ngớ ngẩn như thế nữa nghe cưng! Muốn hỏi thì sao trước đây, không gặp bố anh, hoặc gặp Thường vụ mà hỏi? Đến bây giờ, ván đã đóng thuyền rồi, hỏi tôi còn có ích lợi gì?
Hắn: - Vâng tôi dại! Còn cô thì khôn! ... Khôn ăn người!...
Vợ hắn: - Thế mình thì không khôn chắc? Đang yêu say đắm cái con bé con nhà tư sản ấy, thế mà thấy em là bỏ nó ngay. Anh cũng chả tính toán chán ra đấy ư? Lấy nó thì anh chỉ mỗi cái có vợ có con thôi, còn lấy tôi, anh sẽ còn có cả tương lai, danh vọng, tiền tài... Anh khôn chán, đâu phải là tôi khôn!.. Thôi dậy, ăn uống rồi còn đưa tôi về ngoại, "lại mặt" các cụ. Muộn mới về, các cụ chửi cho chết.
Hắn: - Hãy đợi đấy!...
Vợ hắn: - Ơ hay? Cái nhà anh này, làm cái gì mà gào lên thế? Đợi cái gì vậy?
Hắn: - Đợi… đợi tôi phấn đấu trở thành sếp lớn của tất cả bọn họ cho mà xem!
Vợ hắn: - Có thế chứ! Có thế mới xứng là một đấng nam nhi chứ!- Rồi nàng nhỏ nhẹ xoa xoa lên đầu hắn- Cố lên, bản lĩnh lên anh yêu, em… đợi!
Hắn: - (Như người đang mộng du): Đắt quá! Cái giá các người bắt ta trả đắt quá! Cả cuộc đời ta còn gì? Vậy thì đừng có hòng chỉ thí cho ta một cái chức giám đốc quèn thế này mà xong đâu. Thưa ông bố yêu quý của con, thưa cả thủ trưởng cấp trên của bố nữa, rồi thưa cả cái Thường vụ mà bố là thủ trưởng. Tôi! Chính cái thằng tôi đây, sẽ tính sổ sòng phẳng với các người! Ta không chịu đổ vỏ không công cho các người đâu! Hãy đợi đấy!
(Tiếng vọng: Và chúng ta nữa, quý vị khán giả và chúng tôi, chúng ta cũng cùng đợi xem cái anh chàng đổ vỏ này diễn tiếp vai kịch của hắn thế nào. Bởi vì, tấn trò trên đây, mới chỉ là bắt đầu!)
Màn