‘Chuyện làng Buông’ là tiểu thuyết đánh dấu sự trở lại văn đàn của tác giả Lưu Trọng Văn, sau gần 30 năm mải mê định vị một cây bút điêu luyện trong đời sống truyền thông.

“Chuyện làng Buông” dày hơn 300 trang, khổ 16x24 cm, tính chi li khoảng 15 vạn chữ. Nếu 15 vạn chữ quy đổi thành 15 vạn viên gạch hay 15 vạn gốc rạ, thì để hiểu làng Buông cũng đơn giản. Thế nhưng, 15 vạn chữ không nói chuyện viên gạch hay chuyện gốc rạ, mà nói chuyện con người, chuyện cuộc đời, nên làng Buông thực sự phức tạp để chia sẻ, để cảm thông.

Xưa nay, làng vốn lắm chuyện, vì là là nơi nguồn cội sinh nở, là nơi ám ảnh nhớ thương, là nơi dặn vặt mong ngóng, là nơi lưu luyến trở về. Tác giả Lưu Trọng Văn không xác lập làng Buông thuộc khu vực nào, đó là dụng ý, vì làng nào cũng là làng Việt với ngổn ngang văn hóa Việt, dù làng miền Bắc hay làng miền Nam. Tinh thần ấy kế thừa tiền nhân, như cách Nguyễn Quang Diêu (1880-1936) ở Đồng Tháp đầu thế kỷ 20 viết trường ca song thất lục bát “Chiêu hồn dân ruộng”, như cách Kim Lân (1920-2007) ở Bắc Ninh giữa thế kỷ 20 viết truyện ngắn “Làng”.

1,Cuộc đời và sự nghiệp

Giáo sư Tạ Quang Bửu sinh ngày 23/7/1910 tại thôn Hoành Sơn, xã Nam Hoành, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, trong một gia đình có truyền thống học hành. Ông là một nhà khoa học lớn, nhà trí thức yêu nước nhiệt thành tiêu biểu cho cả một thế hệ các nhà trí thức Việt Nam đi theo cách mạng, niềm tự hào của trí tuệ Việt Nam.

Nổi danh học giỏi từ nhỏ, đến năm 1929, ông đỗ đầu tú tài bản xứ và tú tài Tây môn toán và đỗ hạng cao tú tài triết. Thành tích tuyệt vời này đã giúp ông nhận được học bổng của Hội Như tây du học Trung kỳ để sang Pháp học.

Tại Pháp ông theo học nhiều chương trình, chủ yếu là toán, lý và có học trao đổi sinh viên 1 học kỳ tại Anh (Oxfort)

Năm 1934, ông về nước sau 5 năm du học. Liền 7 năm sau đó, ông dạy học tại trường trung học "Thiên hựu học đường" ở Huế.

8-1945 ông cùng Luật sư Phan Anh ra bắc tham gia cách mạng. Tháng 1/1946, Tạ Quang Bửu được bầu làm đại biểu Quốc hội ở tỉnh Hà Tĩnh. Ông được cử giữ chức Thứ trưởng Quốc phòng trong Chính phủ liên hiệp kháng chiến do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu vào tháng 3/1946.

Anh không ở trong khu nội trú của trường như những người khác. Hàng ngày anh đạp xe cà tàng từ Khu nhà tập thể Văn nghệ Quân đội ở Lý Nam Đế đến lớp học – rất ít khi đến chậm. Anh học giỏi môn tiếng Nga (mà đối với anh em chúng tôi đó là môn “hắc búa” nhất). Chẳng có buổi xê-mi-na nào là anh vắng mặt (xê-mi-na: một hình thức hoạt động sau bài giảng giữ một vai trò vô cùng quan trọng). Anh lặng lẽ ngồi ghi chép như tự bồi đắp những gì thiếu hụt để lấp đi lỗ hổng kiến thức do những tháng năm đi chiến trường anh không có điều kiện học.

Về mặt sáng tạo, anh Bắc cần mẫn viết văn xuôi. Thực tế ở chiến trường ngổn ngang đầy ắp là thế mà chuyển hóa vào trang viết chưa được như anh mong muốn.