VanVN.Net - Gần đây, trên các trang mạng xã hội xuất hiện một số ý kiến khác nhau về luận văn thạc sĩ của học viên Đỗ Thị Thoan (Nhã Thuyên), ngày 12-2-2014, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã ra Quyết định thành lập Hội đồng thẩm định luận văn này. Đây là việc bình thường ở các cơ sở đào tạo sau đại học hoàn toàn nằm trong thẩm quyền của các cơ sở đào tạo. Để bạn đọc hiểu rõ hơn thực chất luận văn thạc sĩ của Đỗ Thị Thoan về đề tài: “Vị trí của kẻ bên lề: thực hành thơ của nhóm Mở miệng từ góc nhìn văn hóa”. VanVN.Net xin đăng toàn văn bản nhận xét phản biện của PGS.TS Phan Trọng Thưởng tại Hội đồng thẩm định luận văn do Trường Đại học Sư phạm Hà Nội thành lập.

PGS.TS. Phan Trọng Thưởng: Dựa trên quy cách của một bản nhận xét luận văn và những yêu cầu do Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đề ra, tôi có một số nhận xét sau đây về luận văn của tác giả Đỗ Thị Thoan. (Tất cả những đoạn để trong ngoặc kép hoặc in nghiêng đều trích dẫn nguyên văn từ luận văn).

 1. VỀ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Theo tác giả luận văn, “chỉnh thể văn học và văn hóa trong bất kỳ không gian và thời gian nào cũng luôn luôn bao gồm dòng chính và dòng ngầm, trong đó dòng chính được coi là Trung tâm; dòng ngầm được coi là ngoại vi, là bên lề”. Dòng chính được coi là “có quyền năng chi phối tác động, quyền năng hình thành qui phạm, hình thành thiết chế; còn Dòng ngầm có vai trò “giải qui phạm và phá hủy thiết chế, nhất là khi thiết chế đó bộc lộ xơ cứng và bảo thủ diễn ra ngay trong dòng chính như một qui luật của vận động”.

Xem tiếp

Đỗ Quốc Bảo

Chẳng cần phải giải thích dài dòng, người trong nghề và ngay cả bạn đọc bình thường cũng hiểu rằng: nhà văn khác người và hơn người ở chỗ họ là “nhà chữ”. Nhà văn dùng câu chữ để xây dựng hình tượng văn học, phản ánh cuộc sống qua một sản phẩm trí tuệ - tinh thần - tình cảm là tác phẩm văn học. Nhà văn “sống” ở thì hiện tại bằng chính việc sáng tác.

Con đường đi đến với nghề văn có nhiều cách. Có người nhờ tài năng thiên bẩm, ngay từ tác phẩm đầu tay đã nổi tiếng. Có người thì dần dần khẳng định qua từng trang viết. Nhưng, để trụ được với nghề, ngoài vô vàn yếu tố cần thiết thì không thể thiếu sự học. Học trong sách vở, học trong cuộc sống, học ở bạn bè, đồng nghiệp… Học để có thêm vốn nghề, để giữ vốn niêm cất”, khi cần lại đưa ra sử dụng vì dù sao, nó còn nguyên dạng chiếc xe ở tình trạng tốt. Còn nhà văn, khi không hoạt động văn học (giả sử các mức sau 5 năm hoặc 10 năm kể từ khi ra một tác phẩm mà không viết tiếp được nữa), thì nên gọi thế nào? Chả lẽ lại gọi là nhà văn “niêm cất”(!?), nhà (kho) văn “tiềm năng”(!?), hay chỉ gọi là anh A., chị B., người từng có hoạt động sáng tác văn học?và tăng trưởng vốn. Ngừng quan sát, học hỏi, ngừng viết thì nhà văn chững lại và bắt đầu quá trình tụt hậu. Đáng tiếc là ngay cả trong tình trạng đó, ít người dám công khai nói mình tự nguyện bỏ nghề văn vì không theo nổi. Vì cái tiếng, vì sĩ diện, hay vì những nguyên nhân nào đó, người ta vẫn muốn thiên hạ mãi coi mình là “nhà văn”, nhà văn suốt đời, nhà văn ngay cả khi không còn viết nổi một tác phẩm nào nữa. Chẳng ai trong số đó ghi trong danh thiếp “đã từng là nhà văn”, mà chỉ thấy ghi “nhà văn”. Thật phi lí vì trong tình trạng đó, nhà văn thậm chí không còn giống những chiếc xe ôtô đặc chủng được đưa vào kho “

Xem tiếp

 Thú thực, trước khi Hội Nhà văn Việt Nam thông báo giải thưởng năm 2013 tôi chưa được đọc Những lớp sóng ngôn từ của Mã Giang Lân. Lý do rất đơn giản là không có sách và hình như dư luận cũng không nhắc tới mấy. Đến khi tập thơ đoạt giải thì trên báo Văn nghệ mới có một đôi bài khen nhưng trên “mạng” lại xuất hiện mấy bài chê không tiếc lời của Trần Mạnh Hảo, Đỗ Hoàng...Một số nhà thơ, nhà phê bình tuy không viết bài chê nhưng khi chuyện trò với tôi cũng đánh giá thấp tập thơ này. Tôi phân vân không biết ai khen chê đúng. Khi nghe một nhà thơ nổi tiếng nằm trong Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam nói, đại ý rằng: lẽ ra năm nay giải thưởng thơ nên bỏ trống vì chưa có tập nào xứng đáng kể cả Những lớp sóng ngôn từ. Có lẽ, từ câu nói này mà tôi phải mượn cuốn thơ Những lớp sóng ngôn từ để đọc một cách kỹ càng.

Tôi nghĩ trong tập thơ này Mã Giang Lân chủ tâm hướng tới đời thường, có nhiều hoài niệm về lịch sử xa xôi và quá khứ đã từng trải. Nhìn cầu Hàm Rồng anh tưởng nhớ tới bao người lính năm xưa nằm xuống, đến động Long Quang lại nghe dư âm lịch sử vọng lại từ thơ Lê Thánh Tông, về quê thì xới lại tuổi thơ khi gặp cây đa xanh nỗi niềm cô tịch / ngôi đình đầy những tiếng nói thầm những bước chân nhẹ...Cảm xúc và suy ngẫm về lịch sử hay hoài niệm dĩ vãng không có gì mới trong thơ ca nhất là với lớp người cầm bút trưởng thành trong giai đoạn chống Mỹ như Mã Giang Lân. Người đọc đợi chờ những phát hiện mới, diễn đạt mới mang dấu ấn sáng tạo thăng hoa của nhà thơ.

Xem tiếp

Thái Sinh

Bác Thảo Dân vớ chiếc phất trần bực dọc quật mạnh mấy cái xuống chiếu:

- Tôi hỏi lão Cò nhé, cái dịch bệnh gì đang hoành hành ở thủ đô khiến hàng ngàn cháu nhỏ phải nhập viện, hơn trăm cháu tử vong mà Bộ Y tế vẫn ấp úng không dám gọi là dịch nhỉ?

Lão Cò cười nửa miệng:

- Dịch sởi chứ còn gọi là dịch gì? Thằng cháu tôi vừa điện lên cho biết cuối tuần này sẽ sơ tán mấy đứa trẻ lên núi Hài để tránh dịch. 

- Lại thế nữa? Giống như cái hồi B52 của Mỹ ném bom Hà Nội nên sơ tán các cháu nhỏ về nông thôn tránh bom đạn à? Thủ đô tập trung các bệnh viện lớn, đầy đủ các giáo sư, bác sĩ tài năng và các phương tiện chữa trị tốt nhất nước mà phải sơ tán về nông thôn để tránh dịch, chẳng hoá ra y học nước ta đang đi giật lùi à?

Lão Cò khịt mũi, lấy chiếc lông gà thông chiếc nõ điếu rồi xúc nước, rồi vê thuốc, rồi châm lửa, rồi gảy tàn đóm...nhìn ra ngoài trời thở dài:

- Bác có nghe bà Bộ trưởng Bộ Sức khoẻ khi tới thăm Bệnh viện Nhi Trung ương đã nói: Chúng tôi mà có con cháu mắc sởi, không bao giờ dại cho vào đây...Người dân mới hỏi lại: Con cháu chúng tôi bị bệnh sởi nếu không đưa đến bệnh viện thì đưa đến đâu? Hay là đưa thẳng tới nghĩa địa hả bà Bộ trưởng?

- Theo thiển nghĩ của tôi, câu nói ấy của bà Bộ trưởng ngầm bảo với người dân rằng: Những bệnh viện ấy toàn là nơi làm tiền thôi, chẳng chữa trị gì đâu. Tốt nhất là để tại nhà chờ chết hoặc dùng hạt mùi mà tắm mà xoa. Thật kinh khủng hết chỗ nói. Dưng mà thôi, tôi hỏi lão vì sao cái Bộ Sức khoẻ ấy đến giờ này vẫn chưa công bố dịch là thế nào?

Xem tiếp

Nguyễn Xuân Đức

Tôi biết về nhóm Mở Miệng từ hơn mười năm trước, nhất là thời rầm rộ “khoan cắt bê tông”; cũng có trong tay bản luận văn của Đỗ Thị Thoan từ lâu (trước cả khi “phát súng” đầu tiên nổ vào chị), nhưng không thích om sòm, vả lại nhận thấy đã có các tổ chức và cả một Hội đồng “chăm lo” công việc văn chương nên chỉ đàm đạo bên bàn trà với một số bạn bè đồng nghiệp, hoặc trao đổi thông tin cùng đôi điều bình luận khi có người hỏi. Suốt cả thời gian qua tôi đã có dịp đọc gần như hầu hết các bài viết trên các báo viết, báo mạng, blog; suy ngẫm về những lời bênh vực, bao che, những lời phê phán - thậm chí đến mức thóa mạ, cũng như những phát biểu nhằm “chính trị hóa” vấn đề ở cả hai chiều.

“Tình hình” lắng dịu xuống một dạo, nay lại bùng lên với cả những lời kêu gọi, kêu cứu, những tiếng nói của người trong cuộc và trong Hội đồng chấm luận văn lần 1 (HĐ1),... Tự thấy, đã đến lúc có thể góp đôi điều trên cách nhìn bình tĩnh, thân thiện và khoa học về nhiều vấn đề chung quanh luận văn của Đỗ Thị Thoan và những lời bàn.

Khái quát chung về những ý kiến đã công bố, có thể thấy sự việc đã được đẩy lên cực đoan ở cả hai phía. Bên nào cũng cố tìm những sơ hở, những sai sót của phía bên kia rồi cắt xén, phân tích,… khiến độc giả hết sức hoang mang, nhất là khi họ chưa có trong tay bản luận văn của Đỗ Thị Thoan. [Bản luận văn ấy giờ đã được đưa lên mạng, nhưng chắc nhiều người chưa có điều kiện tìm đọc. Hãy vào google, gõ: [pdf] đỗ thị thoan vị trí của kẻ bên lề, sẽ tìm thấy].

Xem tiếp