TNc: Nhà văn kiêm kịch tác gia Nguyễn Hiếu vừa gửi đến vở kịch nói Thày Chu. Vở kịch
này ông viết tại Đại Lải khi dự trại sáng tác của Hội nghệ sĩ sân khấu. Xin giới thiệu với các bạn vở kịch này cũng là một bông hoa dâng lên 1000 năm Thăng Long - Hà Nội
.... Cái nghiên ,cây bút trông hiền lành vậy thôi nhưng sẽ là khởi đầu cho giông tố làm trời đất cuồng xoay .Nghịch đạo hay thuận triều cùng từ nghiên từ bút .Nhân sáng tâm hôn cũng hiển hiện từ hai thứ đó ...thưa thầy. Cả đời thầy chỉ có cái nghiên ,cây bút nhưng với hai thứ đó thầy đã làm nên sấm sét giữa trời quang mây tạnh khi thầy viết Thất trảm sớ
Lời thoại của Văn Xương Thuỷ thần đầm Cung Hoàng nói với thầy Chu Văn An
Bảng nhân vật
1. Chu Văn An - Quốc tử tư nghiệp
2. Vua Trần Dụ Tông . Vua Trần đời thứ bẩy
3. Phạm Sư Mạnh tể tướng
4. Lê Quát . Thượng thư
5. Văn Xương thuỷ thần đầm Cung Hoàng
6. Trâu Canh ,Thái y ngưòi phương Bắc
7. Khuê Đan tài nhân Phi được vua sủng ái .Xuất thân đào hát ,chuyên đóng vai Tây Vương Mẫu trong ca kịch “Tây Vương Mẫu hiến vườn đào”
8. Trần Ngô Lang ,Giám quan chức Thiếu uý
9. Vương Định Giám quan ,phù thuỷ
10. Huyền Liễu cung nam diễn viên đóng vai tiên nữ
11. Lý Nguyên Cát .Con hát phương Bắc . Thày dậy trò “Tây Vương Mẫu...”cho cung nữ
Các nhân vật phụ gồm lính ,học trò trong lớp học của Chu Văn An, cung nữ đồng tử....
Cảnh 1. Tại Ngự sử đài nơi Vua cùng phi tần, cung nữ dạo mát thưởng ngọan đang tu bổ xây dựng. Cảnh xa chung là công trường xây dựng. Phu phen khuân vác vất vả. Cảnh gần là hồ nứơc mặn dùng để nuôi cá sấu và hải sản mua vui cho vua cũng đang trong giai đoạn hoàn thiện. Trâu Canh thái y cùng thầy tuồng Lý Nguyên Cát đều là người Phương Bắc đang bàn bạc để đốc thúc phu làm sao cho hồ nứơc mặn đựơc xây xong đúng hạn vào ngày vở “Tây Vương Mẫu hiến vườn đào “ ra mắt cho vua xem .
Trâu Canh : - Đúng là trong bữa tiệc yến hôm qua tôi mới hay tiến sinh quả là bậc kì tài. Mọi sự xắp đặt của ngài khiến tôi cứ tưởng mình đang ở trên cung Quế nhất là lúc Khuê Đan Tài Nhân bứơc ra trong bộ xiêm mầu vàng mỏng manh tha thướt trong tiếng nhạc rặt rìu hệt như Hằng Nga hạ giới.
L N Cát :- Ngài quá khen rồi. Tất cả cũng là do ân sủng của Hoàng Thượng và sự chiếu cố của quan Thái Y. Kẻ mọn này hưởng đựơc phúc lớn đó cũng là nấp bóng tùng quân .
Trâu Canh: - Tiên sinh phải cố nghĩ ra cái gì lạ hơn, hay hơn, vui hơn để Khuê Đan Tài Nhân đẹp hơn, quyến rũ hơn để nàng thoả sức mà chiều đấng quân vương. Có như thế chúng ta mới thuận buồm xuôi gió đựơc.
L N Cát :- Lĩnh ý của Thái y .Kẻ mọn này đang cố hết sức để cho buổi diễn Tây vương Mẫu sẽ đựơc mỹ mãn nhất là khi Ngự sử đài này hoàn thành. Lúc đó thì nứơc thật, cây thật, mây thật, cả gió làm tung xiêm y màu xanh của Khuê Đan cũng thật
Trâu Canh: - Hay lắm. Tiên sinh hãy gắng lên. Hoàng Thượng không phụ ngài đâu. Mây thật ,nứơc thật và cả làn gió làm tung tà xiêm ý của đan Khuê cũng thật. Chà chà ...Ngài thấy cảnh vật ở đây thế nào ?
Lý N Cát :- Thái y quả là có con mắt tinh tường của một bậc thần y đủ sức nhìn đựơc bốn cõi trong trời đất. Tuyệt vời, thật tuyệt vời. Trời đất giao hoà, bồng lai tiên cảnh. Sơn thuỷ hữu tình ngàn dăm xa thu vào tầm mắt.
Trâu Canh :- Tiên sinh quá khen, ta chẳng dám nhận đâu. Chỉ có điều ta là người có thể nhìn thấy trong những vật có bề ngoài tầm thường nhất lại hàm chứa những điều kì diệu nhất bên trong. Không có cái nhìn ấy thì Phụ thân của ta là Trần Tôn vốn là thầy thuốc đi theo đội quân cùa Hoàng Tử Thoát Hoan rồi bị bắt làm tù bình. Còn ta từ vị trí của con tù nhân thành Quan Phục hầu tuyên uy viện Đái sư kiêm Thái y sư. Ta chẳng những trụ vững vàng mà còn trở thành khanh hầu ở chốn này. Hừ,hừ.( hạ giọng )Một giang sơn lạ lẫm mà ở đó đang sống một giống ngưòi ghê gớm đã ba lần đánh bại đội quân đồng chủng hùng mạnh của ta. Đội quân mà gót chân, vó ngựa đã chà đạp cả mặt đất của hầu hết mọi quốc gia châu thổ vậy mà đến đây ...
LNCát:- Xin Thái y .Xin Thái y . Ở đây tai vách mạch rừng .
Trâu Canh( Nhìn quanh) :- Tiên sinh sợ cái gì chứ . Hồi ta còn nhỏ ,cha ta trong đội quân Phương Bắc tràn sang bên này những tưởng chỉ một sớm một chiều làm cỏ đựơc xứ sở man dợ, bắt gái nõn, đàn bà xinh làm tì thiếp, hầu non cho thoả trí làm trai đội trời đạp đất. Vậy mà. Giống nòi này ghê gớm quá, khủng khiếp quá. Ai có ngờ những con dân bề ngoài thì hiền khô, lành mát như thục như sâm mà khi chạm đến điều thiêng liêng thì tất cả thoắt bỗng từ con thỏ run rẩy, ngơ ngác thành con hồ đầy nanh vuốt sắc nhọn ... May mà cha ta có dao cầu, thuyền tán giữa một rừng ngưòi toàn gươm dáo. Đội quân ấy giết người thì cha ta và sau người truyền cho ta sứ mệnh cứu người. Thế nên ta mới sống. Còn bây giờ màn diễn Tây vương Mẫu của ngài thế nào rồi. Có mê hoặc đựơc Hoàng Thượng và đám quân thần ưa phỉnh phờ không ?
LN Cát( nhìn loanh quanh):- Cái đó Thái y đỡ bận tâm. Ngu sinh đây cũng như cha con ngài theo đội quân để mua vui cho họ. Chém giết, cướp bóc máu chảy đầu rơi dòng dã giữa chốn xa trường cũng có lúc chán ngấy muốn nhìn thấy nứơc biếc non xanh dù cho chỉ là những cảnh giả bầy trên sàn gỗ. Thèm thấy cảnh tiên nữ bay lượn múa vui khúc nghê thường ( Hát một khúc theo một giai điệu kinh kịch). Ta là tiên giong chơi khắp chốn. Sớm ở Hồ Châu chiều sang bắc Quốc. Man man cõi lòng san sẻ với núi sông “
Trâu Canh :- Hay.Hay. Giọng của tiên sinh đến hoạ mi cũng phải ghen ghét. Gíó thu sương móc cũng ngẩn ngơ. Trách gì Hoàng thượng. Ngaì khéo lắm, khéo lắm. Khá khen, khá khen. Thôi thế cũng là mừng hai thằng phương Bắc chúng ta. Này thế gã Huyền Liễu kì này cũng sắm vai tiên nữ trong màn diễn kì này .
LN Cát :- Huyền Liễu. Chà ,Thái y có vẻ thích thú gã trai này lắm nhỉ ?
Trâu Canh :- Chả dấu gì tiên sinh đó cũng là một trò vui. Nghề y lấy cân bằng âm dương. Nhưng cứ bình lặng, cân đối mãi thì đấy là lúc điểm tử hé lộ. Sống trên cõi đời này căn cốt của ta đôi khi cũng muốn phá vỡ tất cả để tìm thú lạ. Ta chả dấu gì ngài gái nõn trong thiên hạ, mĩ nữ cung tần trong triều đình ta vẫn yêu chiều, quyến rũ phong tình với họ nhưng có lúc ta cũng muốn một tấm thân nam nhi thanh tú, khoẻ mạnh,cường tráng, mịn màng mát rượi bởi tuổi thanh xuân như gã Huyền Liễu kia .Vì thế nên ta mới tấu trình với Hoàng Thượng để đấng minh quân ban Huyền Liễu cho ta .Tiếc rằng ...
LN Cát : - Nhưng sao ngài lại gửi gã đồng tử ấy cho kẻ mọn này
Trâu Canh :- Đơn giản vì Huyền Liễu chưa chịu ta. Gã trai đó còn nghĩ đơn giản quá. Mĩ nữ chiều chuộng anh hùng, đàn ông là chuyện bình thường. Con trai vuốt ve kẻ cùng giống mới là sự thăng hoa. Thú vị chính là ở sự bất thường đó chứ đâu .
LN Cát :- Dị thường .Dị thường. Âý cũng là điều chỉ nằm trong cốt cách bậc vĩ nhân. Chỉ có điều ...( Ngập ngừng,lại nhìn quanh)
Trâu canh :- Ngài cứ nói ( đưa mắt nhìn ra xa). Cứ nói thẳng với ta chẳng cần loanh quanh mượn Ngu diệt Quắc, câu nệ làm gì. Tiên sinh nhìn đấy. Kia kìa Đồng chủng, đồng bào với Hoàng Thượng mà bọn phu phen tạp dịch kia khốn khổ chưa. Trời nắng chang chang thế này đến cỏ xanh còn úa vàng nứơc trong hồ còn bốc hoả vậy mà . Hừ hừ... Còn ta với ngài phiêu diêu tự tại, ung dung thư nhàn hưởng bổng lộc vua ban, hưởng thú vui của kiếp nhân sinh trên trần thế này .
LN Cát :- Tôi hiểu. Nhưng xin lỗi phép ngài .Huyền Liễu từng là đồng tử của Quốc tử tư nghiệp ?
Trâu Canh :- Quốc tử tư nghiệp hả ?( Vỗ đầu ) À ta nhớ ra rồi. Một ông thầy đồ tài ba và khí khái. Thế thì đã sao ?
LN Cát :- Xin ngài. Đó là sư phụ của đương kim Hoàng thượng ,của Quan hành khiển ,quan bộc xạ, của các thái tử, hoàng tôn mấy đời ..
Trâu Canh :- Tức là thầy của Hoàng thượng cùng các vị quan đầu triều giường cột triều đình chứ gì .Thế thì sao ?
LN Cát :- Vâng .Trình Thái y.(Nhìn quanh ) Ngài cũng biết Hoàng Thượng nghe lời Ngài làm mọi việc. Có việc hay...Mong Thái Y bỏ qua. Cũng có cả việc những việc khiến mọi người ( rụt đầu vào)...Như việc xây Ngự sử đài, đào hồ nuôi cá sấu, xây chuồng nuôi thú dữ chẳng hạn trong khi liên tiếp mấy năm trời mùa màng thất bát khiến dân tình khổ sở, lòng dân bất an, phường thảo khấu sinh ra hành hạ chúng sinh .
Trâu Canh :- Ô tưởng gì. Tiên sinh cũng là kẻ cầm kì thi hoạ vậy thì nên nhớ. Đã làm người thì đều có chức phận. Sao chiếu mệnh thế nào thì đành phận như thế. Thiên tử thì đựơc hưởng vinh hoa, phú quí, bổng lộc ,của thiên ức triệu châu báu,ngọc ngà của ngon vật lạ. Làm gì cùng theo ý mình còn con dân thì nhất nhất chịu kiếp tôi đòi. Phải khép mình trở thành con sâu cái kiến, thành đồ chơi trong tay thiên tử. Chỉ có cúi mà không thể ngẩng đầu lên. Ngài có thấy ai dám nhìn thẳng vào mặt trời giữa ngọ không ? Không lo, không lo
LN Cát :- Phận hèn này biết .Nhưng xin Thái y nghe một lời khuyên của mỗ này. Các quan cùng tường tận điều ấy nhưng vì thói quen tuân chỉ nghe lời, vì sợ mất bổng lộc Hoàng thượng ban ,vì sợ điều tai bay vạ gió và cả vì chữ sĩ,chữ trung của bậc quân tử còn Quốc tử Tư Nghiệp Chu Văn An . Ông thầy ấy là môn đệ của đức Khổng Tử lại có cốt cách của một đại trượng phu, khẳng khái và đại nghĩa chẳng nhưng tu thân thành một đại nho mà còn biết làm theo tứ đức
Trâu Canh: - Tu thân ,tề gia ,trị quốc ,bình thiên hạ. Hết lòng vì xã tắc. Thờ vua nhưng cũng biết can gián quân thần. Đúng chưa .Vậy thì sao ?
L N Cát : - Quốc Tử Tư nghiệp nếu biết việc xây dựng Ngự sử đài nguy nga thế này bằng sức dân đang cạn kiệt ,lòng dân đang dối bời thì ...Một lời của Ngài lúc đó kẻ hòn mọn này và biết đâu cả Thái y ...
Trâu canh :- Bị phế truất, bị trừng phạt chứ gì. Tiên sinh quá lo xa.Chỉ có điều ngài biết một mà không biết mười . Nghe đây
LN Cát :- Xin đựơc căng tai nghe lời châu ngọc. Cũng là ( Thấy một phu ngã từ trên dàn cao xuống) Tai vạ quá .Lại thêm một người nữa thiệt mạng rồi
Trâu canh :- Tiên sinh là con hát nên dễ mủi lòng quá .Mạng dân đen là con sâu cái kiến,như hạt cỏ may trên đồng mất hay còn có hệ trọng gì với việc triều đình ,với đại trượng phu. Bỏ qua mọi chuyện ấy đi mà nghe ta nói .
LN Cát:- Dạ .dạ.( len lén nhìn quanh).Kẻ hèn đang chờ đón
Trâu Canh : - Tiên sinh nên nhớ. Cả triều đình hiểu và Hoàng thượng cũng biết rằng có Trâu canh này mới có Hoàng thượng hôm nay. Ngài không phải tròn mắt lên nhìn vì kinh ngạc như vậy .Bởi ta tin ngài không thể không biết truyện này
L N Cát :- Quả tình kẻ hèn mọn này ...
Trâu Canh: - Thôi đựơc rồi . Nói lại một việc hệ trọng này một lần nữa cho ngài cũng không phải là thừa.Hừ hừ. Ngài nghe đừng bỏ sót tí nào. Ấy là vào năm Khai Hiệu thứ 11 khi Hoàng Thượng còn là Thái tử Hạo mới vừa bốn tuổi đựơc vua cha cho ngự thuyền rồng du chơi,ngự lãm trên hồ Dâm Đàm. Bất đồ có cơn gió lạ lật thuyền rồng. Thái Tử bị rơi xuống nứơc. Khi ta đến nơi thì Thái tử đã lâm bồn. Cũng may không biết nhờ hồng phúc của tiên tổ hay vì tài của ta nên Thái tử được cứu sống. Chỉ có điều khi xem kinh lạc của Người ta hiểu mạng sống đã yên rồi nhưng khi lớn lên ngài sẽ mắc một chứng nan ý khủng khiếp .
LN Cát :- Chứng nan ý khủng khiếp ? Vậy thì ...
Trâu Canh :- Chứ sao. Lên tám tuổi Hoàng Thượng đã lên ngôi. Một đứa trẻ con ngồi ngai thiên tử cũng như đứa mục đồng ngồi trên lưng trâu vô tư mà tiêu dao. Mọi lạc thú trên đời nào đã biết, đã hay. Cho đến khi Hoàng thượng trưởng thành. Ngày ngày cuộc sống của một Hoàng Thượng đã đắp điếm cho thân thể bẩy thước của ngài toàn mĩ tửu,của ngon vật lạ. Lại giữa một bầy cung tần mĩ nữ như tiên sa như vậy thì thật là ...Khác gì người ta dọn tiệc đầy gan công chả phượng cho một người đã rụng hết răng. Đó chính là chứng dương nuy .Liệt dương ngài hiểu chưa ?. Một thân nam nhi mà mắc chứng đó thì khác chi con gà sống thiến dù là Thiên tử hay tiện dân .
LN Cát ( Nhìn quanh ) :- Đấy là lời của Thái ý.
Trâu canh :- Ta nói ta chịu. Nghe đã .Chính lại là ta mới là kẻ giải thoát cho ngài khỏi sự bức bối trầm luân ấy.Ngài có biết ta dùng thang thuốc gì không
LN Cát :- Tài của Thái y mênh mông như biển cả kẻ trần tục này làm sao biết đựơc .
Trâu Canh :- Một cái mật tươi của con trẻ hoà cùng Bạch Long Nhĩ An trộn với Nguyệt lộ hứng trên lá sen mọc chính ở hồ Dâm Đàm đúng giờ tí đêm Nguyên tiêu. Tễ thuốc này luyện trong lò bát quái đủ bốn chín ngày sau đó dâng vua dùng trong tam nhật.
L N Cát :- Một mạng trẻ con đã tiêu đi cho một thang thuốc.Ghê gớm thay. Nhưng ngài quả là Thần y.Đúng là Thần y .
Trâu canh :- Còn tiên sinh đúng là phường tuồng,con hát .Sao mặt mũi ngài xanh lét như thế kia. Mạng một đứa trẻ thì có gì ghê gớm khi nó thành tễ thuốc cho thiên tử. Một hạt bụi, một giọt mưa sa vô hình vô ảnh. Nhưng chưa hết đâu .Ngài hãy nghe điều khủng khiếp quái dị ta sắp nói ra đây .
L N Cát :- Vẫn chưa hết điều khủng khiếp hay sao?
Trâu canh :- Chứ sao. Để khí huyết của Hoàng Thượng trở lại bình thường thì như vậy chưa đủ mà bài thuốc của ta muốn triệt để công hiệu Hoàng Thượng buộc phải làm một việc càn khôn thay đổi, nhật nguyệt lộn nhào Một thiên tử oai nghiêm dậy dân phải biết tôn trọng luân thường đạo lý. Giữ gia phong làm gia bản thì thiên hạ mới thái hoà .Vậy mà vì để trở lại nguyên khí của mình ngài phải ăn nằm ( ngửa mặt cười gằn ) Ta nhắc lại .Phải ăn nằm với chị ruột của mình .Công chúa Thiên Ninh .Ha ha.
L N Cát :- Trời ăn nằm với ngưòi thân là tỉ muội ruột thịt cùng cha cùng mẹ sinh ra. Kì quái Kì quái quá. Ngài có sức mạnh và đầu óc của ma quỉ.
Trâu Canh :- Không sai. Ta đã khiến đựơc thiên tử của một vương triều từng ba lần đánh tan đội quân hùng mạnh của giống nòi ta mắc vào điều tối kị của luân thường đạo lý.Chà đạp lên lễ nghĩa giừơng cột gia đình,xã tắc. Dẫm đạp lên nguyên lý cốt lõi làm người. Đẩy Hoàng Thượng vào sự man rợ thủa hỗn mang ăn lông ở lỗ .Xem thường tất cả cốt cách làm người. Đứng đầu một triều đình, một giang sơn mà hư đốn và ích kỉ như vậy thì cái hoạ cho sự sụp đổ của cả nước non này đã rành rành hiển hiện. Ha ha.Ha ha
L N Cát :- Kẻ hèn này thấy lạnh.
Trâu Canh : - Đừng có dở thói đàn bà, trẻ con như thế .Cứ nghe đã. Ta bắn một mũi tên giết đựơc hai con hồng hộc . Trả thù đựơc nỗi thất trận cay đắng âm ỉ trong ta, trong mỗi kẻ phương Bắc từ thủa Nguyên Phong. Riêng ta rửa được hận bầm gan tím ruột mà lại tha hồ hưởng lộc. Ha ha .ha
L N Cát( gật đầu nhìn xung quanh) :- Kì tài và hiểm ác có đủ trong bài thuốc của ngài.
Trâu Canh( dương dương ):- Ta mang lại mạng sống cho Hoàng Thượng Hoàn trả cho ngài niềm mê thú trần thế. Còn Lý Nguyên Cát kẻ hát hò lăng nhăng là ngài thì thoả mãn cho Hoàng Thượng những phút vui bên ngưòi đẹp, bớt đi sự nhàm chán chốn cung đình. Khuê Đan Tài Nhân mang sắc hương của thiên đàng. Đang loay hoay dưới chốn phàm trần bụi bặm đầy tị hiềm ác độc trong cái vỏ của Tây Vương Mẫu lại đựơc tận hưởng mọi ảo ảnh của thiên cung để rồi lại đựơc vua ban cho thú vui trần thế. Tôi và tiên sinh là hai kẻ phương Bắc đang đựơc Hoàng Thượng tin dùng. Còn hơn một thượng khách ta là ân nhân của Thiên tử. Công lao của hai ta tót vời như thế có lẽ nào lại bị rẻ rúng vì những lời xàm tấu. Ngài cứ bình an mà thi thố, mà múa hát ca sang.Tây Vương Mẫu Hiến vườn đào. Chà chà ,Bổng lộc và sự sủng ái ở đấy chứ đâu. Thượng giới tiên bồng là đây chứ xa xôi, cách trở vạn dặm nghìn trùng gì ( định cười )
L N cát (nhìn xung quanh ,giơ tay can): - Xin ngài .Khe khẽ vẫn hơn. Kìa Quan tể tướng và quan thượng thư sắp đi qua. Chúng ta nên lui gót tránh điều phiền phức.
Trâu Canh :- Tiên sinh khôn ngoan lắm. Phải rồi nhiều mặt nạ khi mắc tội lôi sẽ dễ thoát tội. Lắm vai tuồng sẽ an toàn và yên ổn hơn. Con ốc chui vào vỏ khó chết hơn con nhái bén phơi mình trên lá dứa .
Hai gã đi về phía công trường .Quan Hành Khiển Phạm sư Mạnh và quan Bộc xạ Lê quát đi ra.
PSư Mạnh: - Thượng thư đại nhân, ngài có thấy trong buổi thiết triều hôm nay Hoàng thượng không đựơc tỉnh táo lắm không .Mắt Hoàng Thượng liên tục nhắm lại vẻ mệt mỏi .Những bản tầu trình dường như ngoài tai Hoàng thượng
Lê Quát : - Đệ tôi có lúc còn nghe thấy cả tiếng ngáy của thiên tử. Đơn giản thôi .Tối qua Hoàng Thượng lại dự yến tiệc có múa hát ca sang. Khuê Đan Tài Nhân múa khúc Nghê Thường do Lý Nguyễn Cát soạn ,Thái y Trâu Canh nhắc vua ăn món ăn cật dê núi đá Tràng An hầm sâm Cao Ly để bồi bổ. Đâu như có cả Trần Ngô Lang, Vương Định giám quan cũng dự. Ngừời ta còn báo với đệ rằng .Tối qua mượn chén Trâu Canh xàm sỡ với cả cung tần. Hoàng Thượng chẳng những không mắng mà còn ban ngự tửu cho Thái y.Xong tiệc đã quá giờ tị . Tài Nhân đựơc vời lại hầu Hoàng Thượng.
P S Mạnh( Thở dài) : - Thật là. Như vậy là cứ ba ngày lại có đại yến tiệc. Còn dân tình trong thiên hạ ... Lại thêm việc tu tạo, mở rộng Ngự sử đài,đào hồ Hà trì chứa nứoc mặn nữa chứ. Trong khi năm nay các trấn phía Bắc và cả đàng trong lại liên tục mất mùa.( lắc đầu) Không biết bao giờ thì Hoàng thượng mới tỉnh .
L Quát :- Quan Hành Khiển cố bình tâm, mọi sự đều có mở có khép.Có khai sinh và có tiệt diệt. Vận xã tắc đến đâu thì trời đất đã xếp đặt đến đấy Ngay như Thái sư Lê Thịnh tổ của đệ cả đòi hết lòng phò vủa mà còn bị gian thần vu oan bằng câu chuyện đến trẻ con cũng không tin nổi .Tự nhiên Thái sư lại hoá hổ doạ vua ...
PS Mạnh: - Triều chính là vậy .Ngưòi trung không nhiều nhưng kẻ gian lại nhiều quá .Chỉ có điều đợi trời đất xếp đặt thì giang sơn nay lâm nguy mất. Ta giận ta là quan đầu triều mà không can gián đựơc hoàng Thượng để gian thần làm loạn triều ca. Ngay cái vườn Ngự này ta cũng ....Xây dựng sự hưởng lạc làm gì khi ngân khố sắp cạn kiệt. Bàn dân nai lưng ra cho một sự du hí. Tội thay tội thay. Ơn vua lộc nứơc ta hưởng đổ vào chỗ nào .Nhìn xã tắc như vậy ta đau lòng lắm. Đau lòng lắm
L Quát :- Nứơc đang suy nên điềm trời hiển hiện.
P S Mạnh: - Điềm trời nào ứng những chuyện ngược ngạo ấy sao.Kia quan Bộc xạ trông dân gầy gò ,khổ sở chưa .Đi không vững mà còn phải vác hòn đá to đến nhường kia .Tiếc là ta ...
( tiếng hát buồn buồn văng vẳng đâu đây )
Tiếng hát : - Nhật nguyệt chừ tàn rồi lại tỏ
Nhân tâm chừ hết đỏ lại đen
Long mạch giang sơn chừ ai giữ cho khỏi đứt
Vai nhỏ chừ làm sao gánh nổi sơn hà
Xiêm y ,hầu bao chừ mạch đổ thành nghiêng
PS Mạnh :- Câu hát ở đâu mà như từ trời cao sói vào gan dạ ta. Lòng dạ muôn dân đấy sao .Quan thượng thư . Đệ có nghe thấy chăng ?
L Quát : - Thiên hạ thái bình thì cây cỏ tốt tươi ,vận giang sơn đến hồi bĩ thì nhiều chuyện dị thường xẩy đến . Nghe dân hạn thì biết thời vận. Nhìn điềm mà biết vận nước. Huynh có biết vài năm nay nhiều sự lạ hiện ra ?Năm Thiệu Phong thứ tư loạn Ngô Bệ kéo cờ đề bốn chữ “chẩn cứu bần dân”nổi lên làm cướp ở núi Yên Phụ .Năm Thiệu Phong thứ tám thì nứơc các sông dâng cao. Năm thứ mười một thì con gái ở Thiên Trường bỗng dưng thành con trai. Năm mười bốn lúa không kết bông mà lại mọc hoa lau khiến dân đói khổ. Năm mưòi lăm thì hổ đen xuất hiện. Năm Thiệu Phong mười sáu thì động đất liên miên ...Dị thường là báo đến lòng trời động,sự biến ...
P S Mạnh : - Chà . Lời đệ nói mà tóc ta dựng lên chừng rơi khăn. Hoá ra những điềm ấy đều rơi vào triều chính đương kim. Câu hát kia nữa ...Vậy thì nguy đến nơi rồi. Thế mà ta còn đứng đây xem dân xây hoa viên, cây cảnh. Biện luận ,nhàn đàm vu vơ. Phận bề tôi mà không làm tròn chức phận thì nói làm gì .Cứ nhìn mình đi . Vì lo miếng ăn hay cân đai áo mão này mà để những kẻ tù binh phương bắc giờ thành khách khanh ngang ngựơc trong triều,bầy trò dụ mị Hoàng Thượng. Lại thêm mấy kẻ mũ cao áo dài đcụ nước béo cò a dua với chúng mưu cầu danh lợi cho mình . Mạng sống của ta hay sự hèn hạ. Cầm hốt trên tay mà không dám giơ lên tấu những lời khuyên vua. Cái gì, cái gì giữ tay ta lại, dìm đầu ta xuống, bịt miệng tắt ngôn
L Quát :- Sự dĩ hoá. Bất biến trong vạn biến. Kẻ sĩ bao giờ cũng vậy. Giữ giá cho mình như sen cho khỏi bẩn giữa bùn. Lại bộ Thượng thư Mạc đĩnh Chi đã nói hộ trong ‘ngọc tỉnh liên”rồi .
PS mạnh :- Nhưng đây là thời nào .Bình hay loạn .Trạng nguyên họ Mạc cũng vung bút nhắc rồi “nguyệt cung tin đạn.Hoàng hôn xạ lạc kim ô “kia mà.
L Quát : - Sống giữa trần ai làm ngưòi khó lắm. Đệ và huynh thu nhận công đức của thầy dậy dỗ ,thế cho nên...
P S Mạnh( bừng tỉnh ) :- Thiên tử cũng từng là đựơc thầy dậy dỗ có lẽ nào lại không nghe lời khuyên can của sư Phụ.Đấng Quân Vương cũng phải giữ đạo .Phải rồi .Ta và đệ đến thỉnh giáo thầy ,may ra .
L Quát : - Kế sách tuyệt hay .Cũng là còn may cho xã tắc này .Nào xin mời huynh.
P S mạnh :- Nhanh lên .Nhanh lên .Thiên tử tỉnh giờ nào dân đỡ khổ ngày ấy
L Quát :- Huynh vẫn chứng nào tật ấy .Y như hồi học thầy .Chả thế mà ...
P S mạnh :- Tâm ai tính ấy .Rời núi lấp sông còn dễ hơn đổi lòng bản tính của mình
Cảnh 2 Trong Cung Vua Trần Dụ Tông .Vua đang ngự trên ngai vàng xung quanh bầy xu nịnh gồm Trâu Canh, Lý Nguyên Cát hai giám quanTrần Ngô Lang Vương Định đang vo ve tán tụng
Vua:- Theo ý các khanh,đại yến tối hôm qua .
TNg Lang : - Dạ .Bẩm Hoàng Thượng rất tuyệt vời ạ
V Định : - Lúc đó bệ hạ nâng chén ngọc đựng đầy ngự tửu cùng với Đan Khuê Tài Nhân, hạ thần như thấy Ngọc Hoàng từ thiên cung hạ xuống trần gian,còn Tài nhân thì ...
Vua :- Thôi .Hai khanh đừng nói nữa .Những lời ấy cũ quá ,ta nghe mãi rồi. Ý Thái y, ý thầy hát ra sao ?
Trâu Canh :- Tâu Bệ hạ .Sức khoẻ của đấng trí tôn là ngọc báu của trăm họ Thiên tử có khoẻ,có vui, có thư nhàn, thanh thản trong đầu có thì bàn dân mới có cơ yên hoà. Thần thái của Hoàng Thượng là cốt lõi cho sự hoà thuận của thiên hạ. Vì vậy trứơc hết xin bệ hạ cho phép hạ thần đựơc chẩn mạch rồng.
T N Lang :- Có lý có lý .Thái y không chỉ là thần y mà còn là bề tôi lương đống của triều đình ta. Đúng Hoàng thượng khoẻ thì thiên hạ mới thái bình Hoàng thượng vui thì mùa màng, cây cối mới tốt tươi, bách tính mới an khang. Lý Nguyên Cát tiên sinh hiểu chưa .Hoàng Thượng lúc nào cũng muốn vui
L N Cát :- Phận bèo bọt này như cánh bèo xin đựơc hết lòng mang tài mọn ra phò tá ý đấng minh quân
Vương Định:- Đức chí tôn anh minh là tinh hoa trời đất. Hoàng thượng phải an khang ,mạnh khoẻ. Cốt cách của triều đình chỉ có vậy thôi mà các ngài Tể tướng,Thượng thư lại cứ tấu trình những chuyện đâu đâu. TRời đất thi mông lung. Dâu bể biết làm sao. Còn Hoàng thượng là còn tất cả chứ không thì ...Tấu trình bệ hạ
Vua:- Thôi đựơc rồi .Ta chuẩn y lời tấu của Thái y .Hai khanh tạm ngừng lời tấu để Thái y chẩn mạch .
Vương Đinh-T N Lang :- Dạ dạ. Kính thỉnh thái y
Trâu Canh : - Xin Hoàng thượng cho hạ thần đựơc nâng tay rồng ( vua giơ tay cho y cầm .Trâu canh mím miệng đầu gật gật ). Thần khí của Hoàng thượng đang vượng. Rất may món sơn dương Tràng An hầm với sâm cao ly đã nâng phần âm hạ phần dương đang thịnh tạo ra sự bình hoà .
Vua :- Khuê Đan Tài nhân hình như nàng cũng nói như vậy .Thái y tâu trình kĩ hơn một chút xem sao .
T N Lang :- Đấy đấy .Thái y nên trình chậm. Hoàng thượng vốn tính ôn hoà, cẩn trọng ..
TCanh :- Tôi hiểu bổn phận,chức trách,quí báu của mình là giữ gìn sức khoẻ của Hoàng Thượng.Lại nhiều năm hầu đáng chí tôn nên tôi biết nên tấu trình thế nào
TN Lang :- Ấy là tôi cứ dặn không thừa đâu
Vua :- Nào .Trẫm đang muốn nghe Thái y tấu trình đây.
TCanh :- Bẩm Hoàng thượng . Sơn dương sống trên núi cao Tràng an tuy gần với trời nhưng lại thịt của nó lại mang vị hàn tức khí âm .Sâm Cao ly mọc dù mọc lên từ vùng núi đá nhưng lại ở trong đất nên có vị nhiệt tức khí dương. Loại cỏ cây báu vật này tuy thế nhưng thân nhân dù mệt mỏi, suy tàn đến đâu mà kinh lạc căng cũng không nên dùng. Tháng trứơc khi xem mạch rồng đã nhận ra nhiều điều nên về tra sách tổ tiên để lại mới chế ra món ẩm thực kì thú như vậy dâng lên Hoàng thượng tối qua .
Vua :- Khá khen .Khá khen .Ngô giám quan thưởng cho Thái y một trăm mét vài Hoả Hoàn .
Vương định :- Hoàng Thượng quả là có tấm lòng trời biển bao la. Chỉ một món ăn mà đựơc ban thưởng hậu hĩnh ,hậu hĩnh quá.Có phép tiên cũng không thể trong chốc lát có đựoc bổng lộc tầy trời như vậy.
T N Lang :- Mỗ tưởng với tài phù thuỷ hô thần nhập tượng của Vương thái giám thì muốn gì chả có
VĐịnh :- Phép mọn của tôi cũng chỉ dùng tuỳ lúc. Nếu hợp âm dương quỉ thần thì cũng chả biết thế nào .Còn bây giờ Trần thiếu uý.Chắc ngài biết rõ vải Hoả Hoàn chứ .
T N Lang :- Ngài cứ diễu mô tôi .Đấy chính là loại vải nhẹ như hơi thở mĩ nhân. Một mét của nó phải đổi ba trăm quan tiền. Bảo Uy Vương Híền ngày xưa thấy áo Thượng Hoàng may bằng vải Hoả Hoàn đẹp quá đã liều trộm về mặc thử một đêm. Sáng ra sướng quá nói ra mồm nên mới lộ. May nhờ lưỡi rểo nên thoát tội lăng trì
Vua :- Được rồi.Hai khanh hay suy bì ,cãi vã ,tranh khôn với nhau quá. Công sức làm những việc vô ích đó nên dồn lại để phó tá triều đình . Còn bây giờ nên thi hành ngay lời phán của trẫm .
VĐịnh – T N lang :- Dạ.Dạ .Chuẩn tấu.Chuẩn tấu
Vua :- Thái y .
TCanh :- Thần nghe truyền chỉ.
Vua:- Thái y quả là công lớn đối với trẫm với triều đình. Mệnh của trẫm cũng nhờ khanh mà giữ đựơc. Sự giao hoà âm dương của trẫm cũng do tài của Thái y hoàn trả .Công lao đó khiến Thái y xứng là một trong những lương đống của xã tắc
T Canh :- Thân làm bề tôi, một chút việc mọn đâu có xứng với ân sủng trời biển của bệ hạ.Chỉ có điều sao bỗng nhiên thấy thần khí trên mặt rồng ...
Vua :- Thái y quả là tinh thông .Trẫm bỗng chợt nhớ đến công chúa Thái Ninh .Dù sao công cháu cũng là chị ta.
T Canh :- Tâu Hoàng Thượng.Xin bệ hạ hãy lấy mình rồng làm trọng để bỏ qua đìều nhỏ. Nếu Bệ hạ còn gợn băn khoăn thì hạ thần xin cúi đầu chịu tội. Hạ thần sẵn sàng chịu muôn hình phạt cao nhất .
L N Cát :- Thái y đúng là chỉ vì sức khoẻ của đấng chí tôn nên đã hết lòng ,
Vua :- Không .Không. Ta đâu có trách Thái y mà chỉ vì Thái Ninh chị ta ...
T canh :- Tâu Hoàng Thượng .Công chúa Thái Ninh là người ruột thịt trong hoàng tộc nhưng công chúa cũng là bầy tôi, thần dân. Việc bầy tôi xả thân vì sự an hoà của Thiên tử là bổn phận cao quí. Xin Bệ hạ chớ bận lòng .
TN Lang :- Thái y nói chí phải .Tâu bệ hạ xin bệ hạ không suy nghĩ nhiều kẻo sẽ hại đến long nhan.
V Định :- Kìa Lý tiên sinh .Ông vỗ tay cho tấu nhạc và gọi mĩ nữ vào múa hát làm vui cho Hoàng thượng.
T N Lang :- Tiên sinh gọi gió hô mưa làm trò cho Hoàng Thượng xem đi
Vua( phẩy tay ) :- Lời Thái y rất phải .Lòng trẫm cũng vợi nhiều. Nhưng khoan hát múa,khoan bầy trò.Hai khanh, Trần thiếu uý, Vương thái giám cho trẫm biết Ngự sử đài sắp hoàn tất để Lý Tiên sinh đây cho diễn Tây Vương Mẫu gì nhỉ ?
L N Cát :- Dạ Tâu Hoàng Thượng ,Tây Vương Mẫu hiến vườn đào ạ
Vua :- Đúng rồi .Khuê Đan tài nhân sẽ là Tây Vương Mẫu.
T N lang :- Tâu Hoàng Thượng .Tây Vương Mẫu theo như sử sách chép lại là Hoàng Hậu của Ngọc Hoàng đấy ạ .
Vua : - Đựơc rồi Khanh chưa nói điều trẫm đang muốn biết .Vương Định Khanh trình tấu xem nào .
V Định :- Dạ .Tâu bệ hạ. Mọi qui cách trong hoa viên đều đựơc xây theo ý của bệ hạ .Phần của thần là trông coi việc xây hồ cá sấu.Thần đã cho người lên tận trên rừng đầu nguồn chỗ có núi cao vọt hàng nghìn bộ tìm bằng đựơc thứ đá đa sắc.Khi nắng càng to thì màu càng nổi lên đủ thứ hoa văn óng ánh còn khi đêm xuống ...
Một vị quan võ vào tấu trình :- Tấu trình bệ hạ .Quan tuần thú vùng núi vừa cho kị binh phi ngựa trạm về cấp báo. Lũ các triền sông nhất là sông Cái đột ngột dâng cao. Dân hai bên tả hữu nhiều lộ không chạy kịp bị lũ cuốn nhiều.Xin bệ hạ ...
Vua: - Trần thiếu uý chép lại rồi trình trẫm sau .
T N lang :- Ngài không thấy Hoàng Thượng đang nghe Vương thái giám trình tấu điều khẩn cấp sao . Quân đâu đưa ra ngoài dịch quán chờ ta ra
( có tiếng quân dạ ran .Quan võ đành quì lạy đi ra).
V định :- Tấu trình Hoàng thượng nghe tiếp .Loại đá này về ban ngày thì càng nắng càng toả sắc như hoa như gấm còn về những đêm sau ngày nắng to do hấp thụ ánh nắng ban ngày nên càng tối loại đá này càng ...
Một viên quan võ nữa vào : - Tấu trình Hoàng Thượng .Ở Châu Lạng Giang do mất mùa dân bỏ đi đào vàng nên bị xập núi đè làm chết chín mạng. Chúng dân Châu đó đang mong tiếp tế của triều đình.
T Canh :- Việc nhỏ như thế mà ngài cũng làm như to chuyện ra .Ngài không thấy Hoàng Thượng đang nghe tấu trình việc trọng à .Phải có mắt ,có tai chứ
TN lang :- Quân đâu xếp chỗ cho võ quan này ngoài dịch quán chờ ta ra
( lại tiếng dạ ran)
Vua :- Ta nghe tiếp trình tấu của Khanh
V định :- Dạ vào những đêm tối trời sau một ngày nắng thì loại đá đó phát quang sáng như đèn, như đuốc đình liệu. Có lúc lại toả ra...
Một vị quan võ khác cập rập vào : - Tấu trình Hoàng Thượng .Tinh binh vừa cấp báo .Vụ xập núi ở Châu Lạng Giang làm chết 12 người.
Vua :- Thì vẫn tin trên Châu Lạng chứ gì . Chênh nhau có ba mạng mà cũng phải vào tâu trình lại .Đựơc rồi.Cho lui ra. Lệnh cho lãnh bĩnh ngòai dịch quán cấp rượu ,thịt cho người, cấp cỏ,nước cho ngựa .( phẩy tay).Nào Vương Định trình tiếp đi .Thứ đá ấy lạ đấy .Hay đấy .À ta còn nghe hình như khanh nói là còn toả ra thứ gì nhỉ ?
V Định: -Tâu Bệ hạ .Mùi hương ngào ngạt như xạ ,như quế .Ai ngửi đựoc sẽ trẻ ra, khoẻ ra ,mạnh ra .Thần đoán có thể do đá ấy hấp phụ khí hương của cây lưu niên trong đại ngàn ạ.
Vua:- Thế thì quí lắm đấy .Vậy đá ấy đã mang về chưa ?
V định :- Tâu Bệ hạ thần đang vẽ mẫu để làm sao khi xếp sẽ tựa như núi non tiên bồng trên tiên cảnh .Cá sấu nuôi trong hồ đó sẽ chọn loại thật to,thật dữ. Loại có thể ăn thịt bò ,dê và cả người để nó giống như giao long. Khi ngự lãm Bệ hạ sẽ thấy nhiều sự lạ.
L N Cát:- Tâu bệ hạ .Thần cũng rất muốn cảnh vật ở Ngự sử đài phải thật tự nhiên .Cây cỏ hoa lá ,núi non sông hồ ...
Lại một viên quan nữa chạy vào thở gấp :- Tấu trình Hoàng thượng. Cấp báo, cấp báo dân đánh cá ngoài biển đông bị hải thuyền của nước lân bang bắt giữ. Vợ con, gia quyến đang than khóc, trông chờ quyết sách của Hoàng Thượng giải nguy cho họ
T N Lang:- Ngư phủ cùng như nông phu làm gì cũng phải giữ mình chứ. Ở chỗ nào chả có thứ để hại mình .Đồng ruộng có cái hại của ruộng đồng.Sông biển có thứ hại của sông biển .Không thể xem thường ,coi nhẹ được. Nhiên dĩ nhiên là thế .Việc nhỏ xíu cũng tấu trình lên thiên tử thì có mà ...Lui ra đi Hoàng Thượng đang nghị sự việc bàn việc trọng của triều chính.Ngài cứ ra dịch quán,khắc có ngưòi ra tiếp .Chứ bụi bặm thế lại làm phiền mình rồng ...
Vua(phẩy tay làm hiệucho viên quan ra) : -Lỗi này là của hai khanh .Trẫm đang hứng nghe những điều lý thú vậy mà .Bảo quan tiện nội phải giữ phép tắc cho nghiêm. Triều đình này đã mất hết uy nghiêm rồi sao.
TNg Lang :- Thần xin khấu đầu chịu tội .
Vua :- Biết tộị như vậy thì trẫm tha .
T N lang :- Đa tạ Hoàng Thượng .
Vua :- Lý tiên sinh tiếp tục trình tấu.
L N Cát :- Tâu Hoàng Thượng .Ngay bên xứ của thần ,bản Tây Vương Mẫu cũng là bản kịch khó đóng hay và hấp dẫn nếu không công phu trong việc bài chí và phục trang áo quần .
Vua :- Trẫm hiểu sự khó của Khành . Vì vậy ta chuẩn tấu cho khanh có thể lấy bất kì thứ gì kể cả bảo vật trong cung. Làm gi thì làm để bản kịch đó hấp dẫn khiến ta thích thú. Cái gì không tìm được thì bảo quan giữ ngân khố chi tiền theo ý của khanh mà mua xắm .Đủ chi dùng thì thôi .
L N Cát :- Bản kịch này trình diễn thì quân, dân xem đều thích. Có thể làm cho ngưòi dân cười, khóc, cảm thấy như mình đang bay trên mây ,lướt trong gió theo bát tiên quá hải. Chẳng thế mà ngày trước thần cho binh lính toàn những kẻ gươm giáo giết ngưòi không ghê tay khi xem bản kịch này bỗng nhiên hiền ,ngoan như con trẻ .
Vua ( cong lưng xuống vì bị hấp dẫn ,tấm tắc ):- Hay thế kia à ?
LNCát : - Tâu bệ hạ .Song le thần trộm nghĩ. Để hấp dẫn dân chúng mà kể cả binh lính thì cũng là sự thường tình không lấy làm khó lắm. Còn kì này lại để quân vương ngự lãm. Phàm đã ở ngai vàng thì đầu có cực kì thông thái siêu việt. Riêng bệ hạ thì sự minh mẫn này càng gấp trăm gấp nghìn nên để hấp dẫn ,thu hút đựơc Hoàng Thượng thì sự khó càng tăng. Trong khi đó thần tài hèn sức mọn. Sợ mắc trọng tội trứơc Hoàng Thượng thì phận thần con sâu cái kiến có đáng gì đâu,thần chỉ sợ uổng sự đợi chờ và thời gian ngọc ngà của Hoàng Thượng .
Vua:- Các khanh nghe thấy Lý nguyên cát tiên sinh khéo lời chưa .Lọt tai lắm .Mới là nói mà đã như hát liền với đàn địch ,trống phách .Vậy thì lúc hát ca thì réo rắt trầm bổng đến thế nào .
V Định :- Lời nói uốn éo mà đã như pháp thuật ma mị ,Vậy ngu thần tâu bệ hạ. Đáng thưởng. Đáng thưởng lắm ạ
Vua:- Chứ sao.Đáng thưởng. Quân đâu ( có tiếng dạ ran)
L N Cát :- Tâu bệ hạ xin bệ hạ để khi xem xong bản kịch thì thần xin nhận thưởng hay phạt tuỳ theo bản kịch diễn trình còn bây giờ thần xin đựơc nói tiếp ạ .
Vua :- Cẩn thận ,đúng mực lắm. Chuẩn y .Giờ thì khanh tấu tiếp đi
LN Cát :- Tâu trình Hoàng thượng. Bản kịch diễn để có được sự mê say hấp dẫn ngưòi xem đã là khó .Ngưòi vào vai Tây Vương Mẫu lại càng khó hơn. Bởi có thể toàn bộ ca kĩ đều hay ,đều tuyệt nhưng vai Tây vương Mẫu chỉ chênh một chút ,phô một nấc thì coi như mất tất cả. Sắp thành kim cương lại trỏ về đất sét ,có khi là bùn.
Vua( nhổm nhoài ra phía trước. Mắt nở to) :- Thế kia ư ? Quả là tuyệt chiêu
LN Cát : - Tâu Bệ hạ .Thần nghĩ đúng là nhờ hồng phúc trời biển của Bệ hạ mưa móc và cũng là vận của thần chưa đến nỗi nào nên( Ngập ngừng một cách cố ý )
T Canh :- Kìa Lý tiên sinh .Muốn mắc tội khi quân hay sao .Tiên sinh không thấy Hoàng Thượng đang sốt ruột muốn nghe đấy sao
L N Cát( cao giọng quì xuống một cách khoa trương):- May có Khuê Đan tài Nhân là bậc kì tài trong thiên hạ.Nàng vừa đựơc sắc vừa có thanh. Bệ hạ quả là có con mắt tinh tường . Thường nhật mỗi bứơc đi của Khuê đan đã nhẹ nhàng như gió thoảng mây bay .Còn khi nàng hoá thành Tây vương Mẫu thì gót chân nàng tựa gót sen bứơc trên lá sen buổi sáng mong manh là vậy cũng không bị nghiêng chao, chạm nước.Đúng là thiên hạ đệ nhất mỹ nhân .Có thể chỉ có Dương Quí Phí của Đường Thái Tông may ra mới là ngưòi thứ hai
TN Lang : - Đến thế kia sao?
V Định : - Vậy thì Mỹ nhân cũng là một thứ ma thuật biến báo đủ sức làm khuynh đảo lòng dạ,tâm trí con ngưòi .Cũng là một sức mạnh tiêu diệt.
T Canh :- Chứ sao. Người đẹp thì thiên địa, vật nhân đều thần phục hết. Nam hay nữ cũng vậy thôi
Vua :- Trẫm đã chọn người lầm bao giờ đâu. Tài Nhân là báu vật của trẫm đấy .Nàng lại càng đáng yêu đáng trọng khi cho ta thái tử Nhật Lệ. Hai khanh Vương Định ,Trần Ngô Lang
VĐịnh – TN Lang ( đồng thanh):- Có chúng thần
Vua :- Nhớ nhắc quan nội điện săn sóc chu đáo cho thái tử Nhật Lệ .Trẫm chỉ mình nó. Mai kia khi trẫm mệt mỏi, già nua rồi
VĐịnh –TNLang :- Chúng thần trình tâu .Hoàng Thượng còn vững mạnh như sơn cao ,phúc lộc Hoàng Thượng còn dài lâu thuỷ tận. Nhất là khi có Thái Y bên mình .Xin Hoàng Thượng đừng nghĩ ngợi nhiều chúng thần e tổn hại dương khí .
Vua :- Ta biết tất cả mọi điều ,vạn vật . Ta cũng chỉ là con ngưòi thôi. Cả triều đình này đâu phải đã thuận theo ý ta .Nhưng bất kì ai cũng không thể ngược ngạo. Trẫm là thiên tử. Ý trẫm là ý trời .Hai khanh ghi vào cốt tuỷ Nhớ mọi sự không để Thái tử phiền lòng. Khuê Đan Tài Nhân quả là có phúc sinh hạ cho ta đựơc Nhật Lệ.Ta sẽ truyền ngôi cho Thái tử .Lúc đó các khanh hãy hết lòng hầu hạ, phụ tá nó.
T Ng Lang :- Tâu bệ hạ .Thần y chỉ .Không để Thái tử ...
Vua :- Thái y cũng vì ta mà coi sóc chu đáo cho Thái tử Nhật lệ
V Định :- Tâu Hoàng Thượng .Thái y cũng rất đựơc Thái tử quí trọng. Chỉ duy một điều Hiến từ Hoàng Thái Hậu và Thái Hoàng ...
Vua :- Này Thiếu uý Trần Ngô lang nghe trẫm phán đây
TNLang ( sợ hãi dập đầu ) :- Có thần.
Vua :- Trẫm tin ngươi nên giao cho ngươi trông coi Thái tử nhưng ta lại biết ngươi rất ham mê cờ bạc, đổ bác. Cờ bạc rượu chè cũng là thú vui. Chính các ngươi cũng từng biết ta đã từng gọi phú gia vào cung thi uống rượu, chơi trò đỏ đen
TN Lang :- Dạ thần còn nhớ trong cuộc vui đó, Hoàng Thượng ra chỉ ai được uống chén to 100 thăng thì thưởng cho hai trật. Dưới thì uống rượu trên sàn thì phường hát đàn địch ,hát ca
Vua :- Ta không quên những trận vui đâu .Chỉ có điều vui là vui đừng coi nó là sự ham mê đến lú lẫn. Cái đầu vẫn đang trên cổ ngươi đấy.Ngươi mà dẫn dắt Thái tư ham mê trò đỏ đen đó thì chỉ cần ta nhận ra triệu chứng nào của Thái tử thì ...ngươi hiểu chưa .Còn Văn Định.
V Định :- Có thần .
Vua :- Ngươi có pháp thuật cao siêu làm gì thì làm cũng nên để Hìến từ Hoàng Thái Hậu đừng nghi hoặc ghét bỏ Thái tử .Bùa phép gì cũng làm cho kín đáo .Người biết Thái Hoàng phụ thân của ta rồi đấy. Thái Hoàng giỏi văn chương, tinh thông mưu lược đến thâm hiểm như Thượng tề Huệ Vũ vương Quốc TRấn kết bè với Văn Hiến Hầu cùng với sự xúc xiểm của Thiếu bảo Trần Khắc Chung còn thất bại dưới tay Phụ Hoàng ta huống hồ. Cốt cách Thái Hoàng như vậy nên Người rất ghét bùa yêu, ma thuật .
V Định :- Xin lĩnh ý Hoàng Thượng.
Vua( Vẫn đang trong mạch suy nghĩ) :- Hiến từ Thái Hậu thấy sức khoẻ Thái Hoàng sa sút. Mẫu thân ta đích thân làm lễ tế trời đất xin tuổi thọ cho phụ hoàng sau đó Thái hậu phóng sinh súc vật cầu cho Phụ Hoàng khoẻ mạnh .Người nói ngay”mệnh của ta là do trời đất định đoạt ,không thể lấy mạng chó dê mà đổi lấy đựơc.Nhảm nhí ,nhảm nhỉ.Dẹp bỏ hết đi ”.Mi hiểu chưa .Cũng rất may Thái Hoàng và Thái hậu đều yêu quí ta .Chẳng thế mà trong bảy ngưòi con Phụ Hoàng sinh hạ chỉ có anh ta Thái tử Vượng được chọn để truyền ngôi khi mới 10 tuổi.Anh ta mệnh yểu băng hà sớm nên chỉ còn ta đựơc chọn kế ngôi vị khi mới 8 tuổi .
T canh :- Hoàng thượng đúng là đấng Minh Quân .
Vua : - Thái y .
T canh :- Dạ .Thần đang nghe Hoàng Thượng phán truyền
Vua :- Khanh quả là một bậc công thần có công lớn với trẫm.Nhưng Khanh cùng cần nhớ rằng .Trẫm là thiên tử cao vời quanh lại có quân thần phò tá. Trong đám họ không ít ngưòi đã có công lớn giúp các đấng tiên vương. Đánh đông dẹp bắc. Công lao trời bể. Trên trẫm lại có Hiến từ Thái hậu và cả Thái Hoàng. Các khanh không bao giờ đựoc quên điều đó.
T canh :- Thần rất biết .
Vua :- Khanh biết một mà chưa biết mười .Tối qua mải yến tiệc trẫm quên khuấy không nhắc khanh rằng Thái Hậu vừa vời trẫm đến phủ dụ những điều về khanh.
T canh :- Tâu Bệ hạ .Thần nghĩ trong triều thấy Hoàng thượng sủng ái Thần tất có kẻ ghen ghét nên tìm cách đặt điều để hại thần .
V Định :- Thần cũng nghĩ như Thái y .Khi chúng thần quây quần quanh Hoàng thượng làm cho Hoàng thượng khuây khoả sau khi nghị bàn căng thẳng về triều chính .Vua tôi có nhau xum vầy vui vẻ, hoà đồng. Chả nhẽ chỉ có lúc thăng triều mới giữ đạo vua tôi còn ngoài ra thì không thể ...
T N lang :- Tâu Hoàng Thượng . Làm giám quan thì phải gần vua thế mà ...
Vua :- Trẫm cũng đã am tường chuyện đó nên không vì những lời đàm tiếu mà trị tội các khanh. Còn Thái y .
T canh :- Có Thần .
Vua :- Thái Hậu nói Thái Hoàng không thích khanh tuỳ tiện vào cung cấm
T canh :- Dạ .Việc này mong Hoàng Thượng xét cho bởi vì ngày đêm thần chỉ lo sức khoẻ của Hoàng thượng mải vì việc lớn nhỡ có xa xẩy mệnh hệ gì thì muôn dân , triều đình biết trong dựa vào ai .
Vua :- Trẫm hiểu đìều đó .Nhưng việc Khanh đùa cợt với cung nữ và ngôn ra những điều dị thường khiến quan trong triều đều hồ nghi bàn tán. Những lời đồn đến tai Thái Hoàng ,Thái Hậu.
T canh :- Tấu trình Bệ hạ trọng trách của hạ thần là Thái y .Trong y lý có nhiều điều thuộc về chuyên môn cao siêu khó hiểu nên khi hạ thần thực hành cũng có nhiều lời nói có thể là bí hiểm so với người không hiểu gây kinh động các quan ,kinh động đến Thái Hoàng,Thái hậu
Vua :- Trẫm hiểu khanh nên mới cố xin Thái Hoàng ,Thái Hậu tha tội cho Khanh .Vì vậy việc ta nói đây chỉ là nhắc khanh nên cẩn trọng khi nói năng trứơc ba quan chứ không có ý dùng hình phạt( Vua phẩy tay) Nhưng việc khanh quá mê say Huyền Liễu thì đúng là quái lạ, quái lạ lắm. Cung nam vốn là đồng tử của sư phụ ta thì ...
T Canh :- Tâu Thánh Thượng.Việc này thần bíết tội lắm lắm .Thần chỉ xin Thánh Thượng ban cho tội chết vì thần biết đó là sự nghịch thiên nghịch địa trái tự nhiên nhưng với bệ hạ thần không dấu ( lúng túng )Thần quả là ....Huyền Liễu trang nam nhi ấy .
Vua ( tủm tỉm );- Trẫm rất bíết khanh .Ngưòi có tài thì có tật .Khanh lại có công nên trước đây trẫm đã xin quan Hành khiển để Huyền Liễu vào cung xung vào ban kịch của Lý tiên sinh để khanh có cơ hội gần gũi sớm tối nhưng làm việc gì cũng cần thận trọng nhất là những điều dị thường. Cố mà tránh đừng để có tai tiếng quá khiến Phụ hoàng thấy chướng tai,gai mắt. Nếu cứ để Người nghe quá nhiều điều ở khanh thì trẫm cũng không cứu đựơc ngươi đâu .
T canh :- Thần xin đa tạ Hoàng Thượng tri ân .
Vua : - Bây giờ các khanh nên dồn sức để Ngự sử đài nhanh hoàn thành để bản kịch Tây vương mẫu ( ngập ngừng )Đúng rồi .”Tây Vương Mẫu Hiến vườn đào “mau chóng trình bày cho Trẫm thưởng ngoạn nét đẹp Hằng Nga giáng trần của Khuê Đan( lim dim mắt).Gót sen của Tài Nhân lướt nhẹ trên lá sen mùa hạ. Đẹp lắm, kì thú lắm.Cha cha.Nghĩ đến tài Nhân trẫm thấy lòng dạ khoan khoái, thân thể bồng bềnh .
L N cát :- Tài Nhân ( Lắc đầu vẻ bái phục) Khi trong xiêm y kì ảo của Tây vương nàng còn sống động ,xinh tươi, kiêu kì hơn cả Dương Quí Phi
V Định : - Tâu hoàng Thượng .Hôm khánh thành Ngự sử đài và trình diễn màn Tây vương Mẫu. Thần nghĩ Hoàng Thượng nên thỉnh các quan và cả Quốc tử tư Nghiệp.
T N lang :- Tâu bệ hạ .Mong bệ hạ chủân tấu .Ý của Vương giám quan rất hay theo ngu ý của thần.
L N Cát :- Tâu Thánh Thượng .Trong phép nhà trò càng nhiều ngưòi xem ngưòi hát càng hay .Ở đây lại có Khuê Đan tài nhân Mĩ nhân của Bệ hạ thì lại càng nên có đông đủ các quan để họ càng hiểu mắt nhìn của Bệ hạ tinh tường đến đâu
Vua :- Quốc tử tư nghiệp là thầy ta .Người uyên bác mọi điều và nghiêm chỉnh trong mọi việc...Trẫm e rằng
T canh :- Tâu Bệ hạ .Quốc tử cũng là con ngưòi có đủ hỉ nộ ái ố ..Một ngưòi quen với kỉ cương,phép nước nên thần đoan chắc có sắc chỉ của Thánh thượng thì Quốc tử cũng phải nghe .Tâu Bệ hạ chỉ cần thấy Quốc tử đến dự khán Ngự sử đài và xem Tây vương Mẫu thì quan trong triều sẽ ...
Vua :- Trẫm hiểu ý khanh .Giỏi lắm ,giỏi lắm .Một công đôi việc .Các khanh tập trung ,dồn sức vào cho nhanh lên ,đẹp lên.Nguy nga,tráng lệ vào cho sư phụ của trẫm thực sự kinh ngạc,khâm phục và bị hấp dẫn . Đựơc không các khanh. Ha ha ha.
Cảnh 3 Thư phòng của quan Quốc tử tư nghiệp .Mọi sự bầy biện đơn giản Chữ Tâm, chữ Đức viết thảo nét như rồng vờn hổ phục nhưng lộ ra sự nghiêm chỉnh treo giữa phòng.Hai bộ sách do thày soạn giai đoạn này là “Quốc âm Thi tập” ,”Tứ thư thuyết ước” xếp chồng lên nhau ở góc bàn. Thầy Chu đang ngồi trâm ngầm trứơc án thư,một tập sách đang mở, bút lông trên tay.
TChu( đặt bút xuống,tay bóp trán): - Phàm đã là người thì có kẻ làm đến Công hầu khanh tướng, thậm chí làm Thiên tử thay trời trị dân. Bạc vàng thiên tải, không mảy may bận lòng vì cái ăn cái mặc. Lại có kẻ chỉ là nông phu áo vải, tiều phu áo chàm. Đầu óc, nghĩ suy không khi nào thoát khỏi kế sinh nhai, làm sao cho mình cho con cái tránh đựơc cái đói ,cái rét. Những thứ nhỏ nhoi nhưng sống trên đời không thể nào thiếu đựơc. Nhưng dù là ai thì cái nghĩa làm người, cái nhân với quần thể cũng không thể xem nhẹ Cũng như vận sơn hà xã tắc lúc thịnh lúc suy. Thịnh hay suy đều do kẻ chăn dân, lo cho vận mệnh non sông tài đức mỏng hay dầy . Mỏng hay dầy về tài cũng có thể có ngưòi tha thứ. Những mỏng về đức về tâm chỉ loay hoay mượn vận may của mình để sống thật vương giả ,thật đầy đủ mặc kệ dân đen con đỏ sống vất vưởng chịu đủ hoạn nạn gieo neo thì kẻ ấy muôn đời bị cười chê .Tiếng cười nhẹ, tiếng chê khẽ thoát khỏi cửa miệng nhưng kẻ có lòng tự trọng sẽ cảm thấy đau nhiều. Kẻ vô tâm, chữ nghĩa thánh hiền không hiểu một câu thì coi như gió thoảng .Sự đời là thế .Dâu bể khôn cùng ,tiếc cho ta chỉ có bút lông và đầu óc đầy ắp lễ nghĩa ,đạo làm người thì làm sao giúp cho đời đây ...Giữa chốn kinh thành phồn hoa sầm uất mà vắng vẻ quá. Người ngựa xôn xao,võng tía lọng vàng rầm rập mà chẳng thấy ai đáng mặt làm người. ( Thầy Chu ngả ngưòi ra ghế lim dim mắt . Vang lên tiếng đao gươm cùng tiếng hô Sát thát năm nào ). Giặc giã qua rồi.Gươm ráo cũng lùi xa. Máu chảy đã khô. Thiên hạ đã thanh bình trở lại vậy sao ta vẫn thấy non sông này xộc xệch, con dân xứ này vất vả,bần hàn và triều chính thì ngả nghiêng. Chả nhẽ khói lửa cuộc chiến binh đao lại làm thế nứơc vững hơn trong thủa thanh bình sao ?
PS Mạnh và Lê Quát rón rén bứơc vào :- Hai môn đệ xin kính chào thầy .
TChu (choàng mở mắt nhìn thấy hai vị quan ông tụt vội xuống giường chân xỏ dép): Kinh chào quan Tể tướng ,kính chào quan Thượng thư . Thất lễ. Thất lễ . Đồ sinh tôi có tội có tội.
( Hai ngưòi chắp tay quí xụp xuống .Phạm sư Mạnh sau đó đứng lên khom lưng đỡ tay thầy )
P S Mạnh :- Xin thầy tha cho tội bất nhã của hai trò đã làm thầy thức giấc .
T Chu :- Tể Tướng nhầm rồi .Đồ sinh tôi có ngủ đầu .Cao niên .Mắt nhắm mà trí não vẫn vẩn vơ. Chợt nghe thoảng trong gió có tiếng ngựa phi tiếng hô Sát Thát năm nào .Kìa quan Thượng thư sao cứ quì mãi thế .
L Quát :- Bẩm thầy .Thủa còn làm môn đệ của thầy chúng con đã hiểu câu thày dậy Nhất tự vi sự ,bán tự vi sư .
T Chu :- Lời xưa ,chuyện xưa .Bây giờ đã là hai quan đầu triều.Hai vị nhớ đến đạo thầy trò là quí nhưng kỉ cương, phép nứơc cũng đáng trọng. Phép nứơc không nghiêm dễ sinh biến .
PS Mạnh : - Môn đệ rất hiểu điều thầy dậy .Nhưng đây là thư phòng của Thầy .Nếu không có thầy thì chúng môn đệ làm sao có ngày hôm nay.Quyền cao chức trọng. mũ áo võng lọng vua ban nhưng tài đức môn đệ do thầy vun trồng dậy dỗ .Hôm nay xin thầy cho xin phép thầy được đàm đạo hầu chuyện theo nghĩa thầy trò
L Quát:- Vâng. Môn đệ cũng xin thầy như ý đại huynh,trưởng tràng.Có như vậy chúng môn mới bầy tỏ được hết những điều cần thỉnh với thầy.
T Chu : - Thôi đựơc rồi. Hai môn đệ đã xin vậy thì ta ưng như thế .Câu nệ nhiều sẽ mang tiếng hủ nho, chuộng hình thức mà xem nhẹ điều cốt tử .Hai môn đệ bình thân thầy trò ta mạn đàm. Mấy hôm rày tự dưng thấy ngột ngạt quá. Đang muốn tìm ngưòi trò chuyện, giãi bày.Ta dùng trà bạch liên .
P S Mạnh :- Vẫn như thủa xưa ạ. Vâng xin thầy cho môn đệ đựơc pha trà hầu thầy .
Lê Quát : - Bậc trưởng tràng vẫn không quên lễ nghĩa phép tắc.( lễ phép ngồi xuống bên thày ) Môn đệ nhớ lúc nãy thầy nói nhắm mắt là nghe tiếng gươm khua ngựa hí và tiếng hô Sát thát .
T Chu :- Mấy bữa nay cứ chiều đến ta thường dạo mát bên bờ hồ Tả Vọng thấy cảnh dân tình mà buồn mà thương cho họ. Cũng là kiếp ngưòi giữa thời bình mà nheo nhóc,bần hàn quá. Khắp kinh thành lũ lượt người tốp năm,tốp ba bồng bế nhau lang thang ăn xin, như đi chạy giặc. Người nào ngưòi nấy gầy gò đen đủi,xơ xác, rách rưới. Ngày trước có thế đâu mà sao thế gian này bỗng dưng thành cơ khổ vậy. Nhìn phía cung điện thấy bụi bốc mù mịt, dàn giáo hàng hàng nhô cao. Ngựa kéo xe, phu khuân cây, vác đá nhốn nháo chưa rõ căn nguyên lắm nên suy nghĩ mông lung thành ra lại mường tượng một thời hào hùng, tgráng lệ .Thời ấy vua quan,sĩ phu dân chúng từ nông phu đến thương nhân một lòng tự đốt nhà mình, phá thành chống giặc. Thế xứ sở này mới oai hùng,mới lừng lẫy có Bạch đằng Giang,có Đông bộ đầu chứ cơ sự như ta thấy hôm rày thi .Hỏng hết ,nát hết .Nhục nhã lắm.
L Quát ( Nhìn PS Mạnh) :- Bẩm thầy .Thời nào thế nấy. Hết thẩy đều do người cầm chịch
T Chu:- Tự trách mình vì bận dậy học mà sao nhãng thế sự. Vậy là cứ miên man nghĩ ngợi. Tiếng trống,tiếng gươm đao ,ngựa hí hết xa lại gần. Cũng là một thứ hoài vọng về một thủa. May có hai con đến thăm ta. Hai quan đầu triều chắc am tường mọi nhẽ .
P S mạnh ( rót nứơc dâng lên thày ) :- Kính thầy. Bẩm thầy, vẫn là hương sen ở đầm Cung Hoàng làng Văn Quang Liệt quê thày ?
T Chu :- Con vẫn là xứng là kẻ có trí nhớ bền .Hai con cùng thưởng thức trà với thầy .( Nhấp giọng) Còn câu hỏi của ta. Tể tướng và thượng thư còn nhớ thì cho ta hay .
L Quát : - Không dám quên ạ. Nhưng con đang tính để trả lời thầy cho đầy đủ
T Chu :- Muốn nói thì cứ nói. Nhất ngôn tự ngôn. Lòng sáng thì ngôn sẽ thật. Ta muốn nghe sự thật cho dù đau lòng đến đâu chứ không muốn nghe sự xắp đặt trong lời lẽ đưa đẩy để làm vừa lòng bề trên.
P S mạnh : - Dạ .Con hiểu. Chính vì vậy nên hôm nay hai con mới mạo muội đến thỉnh thầy.
T Chu :- Thỉnh ta .Ôi hai con lại quá lời rồi .Một thầy đồ nho như ta cho dù vua có phong chức tước rồi ban cả bổng lộc thì cả đời ta chỉ là kẻ trồng cây luôn giữ để làm sao cây ta trồng ra sinh ra hoa thơm quả ngon có ích cho đời chứ sức học trò chân trắng trói gà không chặt,trí thầy đồ hủ nho chỉ cảm thấy sương rơi cành liễu chứ đâu có chí rời non lấp biển gì. Quá lời ,quá lời
P S Mạnh:- Bẩm thầy. Chuyện là thế này ạ ( Ngập ngừng )
T Chu:- Con cứ nói .
L Quát :- Thầy cho phép rồi huynh cứ trình thầy rồi đến đệ
PS Mạnh :- Kể từ năm Kiến trung thứ nhất nhà Trần ta lập nghiệp đến nay đã trải qua 13 niên hiệu và sáu đời Hoàng Thượng. Danh giá tiếng tăm nhà Trần thì vang lừng sang cả các cõi lân bang .Vó ngựa Sát Thát đi đến đâu đầu rơi máu chay, lá rụng hoa tàn, cỏ úa đến đấy. Vậy mà đến nứơc non này tỉnh mộng bá chủ thế gian vì bị đánh tơi bời. Những võ tướng Toa Đô ,Ô Mã Nhi,thái tử Thoát Hoan ...mới chỉ nghe tên trẻ con đã không dám ngủ. Đàn bà mang thai rùng mình hoá xẩy vậy mà đến xứ sở này kẻ thì rơi đầu, kẻ thì phải chui vào ống đống để lính kéo về mới cứu đựơc mạng sống. Mười ba niên hiệu, sáu đời, không không( Hạ giọng) bệ hạ đương kim con chưa điểm.Con xin tính đến năm đời Hoàng Thượng đều có vua hiền,tôi sáng. Tướng có Hưng đạo Vương ,Yết Kiêu ,Dã Tượng ,Phạm Ngũ Lão, Trần Bình Trọng ,văn có Trương Hán Siêu ,Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Trung Ngạn.. Trong triều thì trung ,lâm trận thì dũng, đối mặt với ngoại bang chẳng những không làm hổ danh mà còn làm thiên hạ bái phục người Văn Lang ta. Hết thảy người tài trong thiên hạ mang hết tâm trí phò vua giúp nứơc. Vua hiền vì biết nghe lời can gián, biết lấy cái lợi chung của trăm dân, của giang sơn để trị nước. Vua quang minh như vậy nên dân mới đỡ khổ, mới đồng lòng làm theo thánh chỉ phủ dụ
L Quát( Nôn nóng ) :- Điều này trong bộ sách Tứ thư thuyết ước thầy soạn để giảng giải ghi nhớ đạ học ,Trung dung ,Luận Ngữ và Mạnh Tử .
P S Mạnh : - Đệ để ta diễn giải tuần tự cho thầy .
T Chu:- Ta hiểu con .Riêng thời nay... Chắc con đang muốn nói những điều ta đang muốn nghe.
PS Mạnh :- Bẩm thầy . Đám mây khói bay mù mịt cùng ngựa thồ xe kéo và dòng phu vất vả đang khuân vác phía kinh thành, rồi hàng vạn người lầm lũi bị bắt lên rừng xanh, núi đỏ nơi chướng khi ngìn trung bao phủ để đào đá núi, tải cát sông, bứng cây rừng mang về trồng trong vườn cấm chính là theo lệnh chỉ của Hoàng Thượng.
T Chu( cau mặt) :- Theo lệnh chỉ Hoàng thượng ?.
L Quát :- Bẩm thầy. Đúng thế ạ. Hoàng Thượng đã phủ dụ phải nhanh chóng tu sửa mở rộng Ngự sử đài.
T Chu:- Nơi vườn vãn cảnh của Hoàng thượng và Phi tần
PSMạnh:- Dạ. Bẩm thầy. Cùng với khu vườn ngự xây chưa xong Hoàng Thượng còn lệnh xây điện, đào ao Lạc Thanh, xây hồ Thanh Ngư. Hoàng thượng bắt phu ngày đêm đào cho xong hồ chứa nứơc mặn để bắt dân các châu miền biển đưa cá sấu, đồi mồi,thuồng luồng,ngọc trai ,hải sản về nuôi trong hồ. Ngoài số phu phen các làng, các xã phải thay phiên nhau về tu sửa,xây Ngự sử đài thì các châu các lộ phải tìm hoa kì dị thảo, thú chim hiếm quí dâng lên thả vào vườn vãn cảnh .
T Chu :- Nhưng Hoàng Thượng có biết mất năm nay mất mùa liên miên khiến đời sống lê dân ngày càng cực khổ không ?
P S Mạnh ; - Trong các buổi lâm triều các quan đều dâng sớ trần tình không rõ Hoàng Thượng có biết không chỉ thấy những việc xây kia vẫn ngày càng bị đốc thúc xây khẩn .
T Chu :- Vậy hai con trong chuyện lớn này ?
L Quát :- Bẩm thầy .Tuy hai con giữ trọng trách trong triều nhưng nhờ thầy dậy dỗ cốt cách làm người,làm bầy tôi thì dù là dân thường hay thân mang đai mũ. Kể cả làm quan cao đến đâu thì cùng phải nghe, phải chiều theo ý dân. Lòng dân là lòng trời. Cuộc sống của bàn dân là bức phản quang thịnh suy của triều chính .Thế nên bẩm thầy, môn đệ chúng con cũng cố tìm hiểu để biết ít nhiều thiên hạ, trăm họ cùng quẫn, sướng khổ ra sao .
T Chu :- Nói cho thầy rõ đi . Lâu lắm bận bịu nghiệp làm thầy,dậy vương tôn, hoàng tộc nên ít về quê, ít sống cùng dân thành ra. Đấy chính là lỗi của ta. Thấy bảo làng xã tiêu điều lắm, dân tình cùng cực lắm .Quan lại sai nha hành dân, tìm đủ cách đè nén áp bức,sưu cao thuế nặng đè lên con đỏ .
P S Mạnh( thở dài ) :- Bẩm thầy . Đâu đâu cũng vì nợ nần, khốn khổ nên sinh ra cảnh bán con gái cho nhà giầu làm thê thiếp, con hầu .Con trai kẻ thì buộc phải làm phu phen, tạp dịch kẻ thì phải lên núi đào vàng tìm sản vật. Lam chướng khí độc cùng với núi xập lở vùi thây không biết bao người vô tội. Nhiều người cực chẳng đã liều lĩnh rủ nhau vào rừng làm thảo khấu.
T Chu :- Ta có nghe đến bầy đảng Ngô Bệ nổi lên tụ tập nhau lại ở núi Yên Phụ kéo cờ”Chẩn cứu bần dân “làm loạn .Thấy bảo đám này chỉ cướp của nhà giầu, của quan lại chia cho dân nghèo.Lại còn Tạ Lan cũng trưng điều phò nguy diệt ác cũng kéo đựơc vài nghìn ngưòi để xưng vua ở Cương Phong Đông nữa chứ . Nhị môn đệ có bíết vì sao dân khổ, giặc dã lại nổi lên như ong không ?
L Quát :-Bẩm thầy .Năm Khai Thái thứ ba Thượng tế Vũ vương Quốc Trấn kết bè đảng với Văn Hiến hầu với sự xúi dục của Thiếu Bảo Trần Khắc Chung cũng đã làm loạn gây khó dễ triều cương. Triều đình cử nhiều đoàn quân mãi mới dẹp đựơc .
T Chu :- Bề ngoài thì cuộc nổi loạn nào cũng gần giống nhau nhưng bên trong thì khác. Vụ làm phản năm Khái Thái thứ ba là do bất đồng chính kiến tranh dành chức quyền chốn triều ca. Những kẻ nghịch tử khoác chủ thuyết vì cái chung này ,chung khác song thực chất đều vì cái lợi nhỏ mọn của mình mà làm rối thiên hạ còn những vụ loạn mấy năm nay là do cái sống bị bóp nghẽn, vì triều đình bỏ rơi dân, đẩy dân vào đường cùng. Dân vốn là lành hiền an phận . Chữ dậy rồi lương dân cơ mà .Nhưng ngoan đến mấy mà đói mà rét cũng dần dần hoá giặc. Hai con đã nhận ta là thầy .Ta cũng mạo muội mà nói rằng. Nhờ ấm phúc tổ tiên các con đã có trọng trách trong triều,trọng trách ấy hai con đã làm đến đâu để giúp trăm họ .
L Quát :- Bẩm thầy.Hai con có đựơc thế này cũng do thầy dậy dỗ .
T Chu:- Quan tột đỉnh trong triều như vậy, lại am tường thời thế ,dân tình như vậy hà cớ sao hai con không can gián Hoàng Thượng .
P S mạnh :- Trình thầy . Hôm nay chúng con đến thỉnh thầy cũng vì cái lẽ đó
L Quát :- Con luôn lúc nào cũng canh cánh lời thầy dậy. Làm tôi hiền không chỉ cúc cung tận tuỵ, một bề nghe theo lời Hoàng Thượng mà còn biết dũng cảm nói những lời nghịch nhĩ nhưng thuận đạo để can gián bậc bề trên .
T Chu:- Hai con đã làm điều đó chưa ?
P S Mạnh :- Bẩm thầy .Một phần vì phận hèn,khí uất,khẩu khí chưa thuận nên lời tâu gan ruột chưa lọt tai Hoàng thượng. Sự bất tài, kém cỏi này con xin nhận trước thầy .Còn điều lớn hơn là bởi xung quanh Hoàng Thượng bây giờ...
T Chu :- Cứ nói thẳng đi. Đàm đạo thì phải cho hết lý mới có thế thu được điều mình muốn của thiên hạ.Vả lại ta nhìn thấy rồi. Cả ta cả Tể tướng,Thượng thư ...
L Quát :- Thầy .Chúng con mãi mãi là học trò nhỏ của thầy ...
T Chu :- Trông mũ mão ,cân đai nên ta thuận mồm xưng hô thôi. Ba thầy trò ta đều muốn triều chính trở lại an hoà để trăm họ no ấm ,tiếng cười nhiều hơn tiếng khóc .Nhà nhà thịnh vượng yên ấm .Ra đường dân lành không sợ nhiễu nhương vì giặc giã ,cướp bóc.
PS mạnh :- Con ơn thầy. Như đại huynh trưởng tràng đã trình thầy. Bởi xung quanh Hoàng Thượng là một bầy những kẻ gian thần. Đáng buồn hơn cả triều đình những đấng lương đống đều nhìn ra dã tâm, nên hết thẩy đều muốn băm vằm, xẻ thịt chúng ra cho hổ báo ăn thịt hoặc giao cho toà nội chính kết tội lặng trì, xử giảo. Vậy mà chỉ duy có Hoàng thượng thì lại sủng ái chúng,thoả mãn đủ mọi ý muốn tội lỗi của chúng .
T Chu :- Sủng ái chúng ? Sao vậy
L Quát :- Duyên do một phần trong đám gian thần đó có kẻ đã từng cứu mạng sống cho Hoàng Thượng .
T Chu : -Trâu Canh phải không ? Con trai của Trâu Tôn thấy thuốc của quân Nguyên Mông tràn sang ta thời Nguyên Phong ,rồi bị bắt làm tù bình Phải không. Ngưòi này còn chữa cho Hoàng Thượng khỏi căn bệnh dương nuy bằng bài thuốc tàn bạo , dã man và nghịch đạo đến trời xanh cũng xám lại,đất phải rùng mình vì giận dữ ?.
PS mạnh :- Thầy rất biết truyện này.Vâng .Bây giờ ngưòi này còn đựơc phong là Thái Y lo sức khoẻ,nâng giấc,phò tá mọi đường cho Hoàng Thượng.
L Quát( Lắc đầu ) :- Cầm thú cũng không đến độ táng tâm lương tâm ,đảo lộn nhân nghĩa ,kỉ cương như vậy. Cứ coi như có công với Hoàng thượng đi nhưng con nghĩ có công thì thưởng công việc nào đi việc ấy đằng này ...
PS Mạnh:- Công lao là một truyện. Hiềm một nỗi bên cạnh hoàng thượng ngoài Trâu canh còn Lý Nguyên Cát...
T Chu :- Lý Nguyên Cát .Thày hát theo đoàn quân Thoát Hoan sang ta rồi bị bắt vào năm Nguyên Phòng thứ hai đúng không ? Vậy là lại thêm một người phương Bắc bên cạnh vua ta. Giữa triều đình nứơc Nam.(Lắc đầu,thở dài Từ xưa đến nay có đổi thay đâu. Đã là Ngưòi phương Bắc trăm ngưòi thì may lắm chỉ có nửa kẻ có thể tạm tin khi họ nói về nhân nghĩa ,về hữu hảo còn thì chín chín kẻ khác có manh tâm dòm dỏ thèm khát muốn thôn tính nứơc non này. Miệng nói bằng hữu những dạ là kẻ thù đấy. Xảo ngôn ,xảo ngôn đã bao đời nay chẳng khi nào đổi đâu. Các con nên nhớ. Vậy mà vua ta thì laị...
L Quát :- Dạ lời thầy chúng con xin khắc cốt ghi xương .Nhưng cùng với Lý Nguyên Cát còn năm người cùng chủng với thầy trò ta nhưng tâm địa hèn hạ nên thủ đoạn cũng hèn hạ .
T Chu ;- Nói rõ tên chúng ra đi
PS mạnh :- Bẩm thầy. Nổi lên nhất trong đám ấy là Trần Ngô Lang.Vương Định ...
T Chu :- Hai giám quan .Một nổi tiếng kinh thành về cờ bạc ,một tiếng tăm về những trò phù thuỷ, pháp thuật quái đản ,ma muội.
L Quát :- Bẩm thầy, Trần Ngô Lang còn đựơc phong làm Thiếu uý .Chúng mê thứ nào thì dụ hoặc Hoàng Thượng về thứ ấy. Lý Nguyên Cát dựng trò hát hò đưa Tài Nhân Khuê Đan đựơc Hoàng thượng sủng ái vào đóng trò Tây vương Mẫu Hiến vườn đào. Trần Ngô Lang, Vương Định dẫn dụ Hoàng thượng vào trò cờ bạc, rượu chè ,vui chơi yến tiệc, bầy trò xa đoạ đùa dỡn cung tần mĩ nữ .Tất cả chúng hùa nhau vào xui vua xây những chốn ăn chơi thưởng ngọan...
T Chu:-Toàn những trò gây ra sự hư hỏng cho đấng quân vương. Làm những trò mê muội đó thì sẽ quên hết sự chăn dân, giữ gìn kỉ cương ,thiết chế, lo cho sự bình an ,bất ổn của thiên hạ .Hoàng thượng nghe theo chúng hết sao ?.
PS mạnh :- Giọng chúng ngon ngọt biến báo lắm.
T Chu :- Ngày trứơc Hoàng thượng còn là Thái tử Hạo cũng ngoan ngoãn hiền lành biết nghe lời ta lắm. Hồi mới lên ngôi cũng vậy.Thế mà nay...
L Quát :- Bẩy tên ấy giỏi bầy trò dụ khị ,kích động Hoàng Thượng đưa ngài vào mê cung của tuỵ lục, ham mê
T Chu :- Toàn những trò để người ta thoả mãn chữ con bản năng, xa lánh chối bỏ bản ngã chữ nhân cao cả,nghiêm túc. Cúi xuống nhìn chân bao giờ cũng dễ hơn ngẩng lên nhìn mặt trời. Cứ đà này vậy thì giang sơn có cơ nghiêng ngả .Vậy thì trìều chính nguy lắm rồi .Đám người ấy tội tầy trời chứ không nhỏ đâu .
PS Mạnh :- Vì vậy nên hôm nay chúng con mới đến rập đầu xin với thầy mau mau vào cung khuyên Hoàng Thượng rời xa bẩy kẻ ấy để trở lại chính đạo hành sự vì nứơc ,vì cuộc sống muôn dân
T Chu :- Khuyên Hoàng Thượng ?
L Quát :- Con tin Hoàng Thượng sẽ nghe Thầy .Vì dù sao Thiên tử cũng từng là môn đệ được thầy dậy dỗ .
T Chu :- Dù là gì,dù có làm gì kể cả việc gây ra những lầm lỗi đi ngược lại kỉ cương ,phong hoá ,đạo làm kẻ chăn dân thì vẫn phải coi đấy là việc của bậc Thiên tử. Phận bầy tôi cần giữ đạo cương thường.Không có kỉ cương phép nước sẽ càng làm thêm sự rối rắm không lường..Chính vì thế khi Hoàng Thượng có ý để ta cho Huyền Liễu tiểu đồng thân cận của ta vào cung ta cũng đành phải chấp thuận mặc dù biết phận Huyễn Liễu trong đó lành ít dữ nhiều . Ta lại càng lo hơn khi gần đây nghe thấy Huyền Liễu được xung vào ban ca hát của Lý Nguyên Cát. Không rõ thế nào
L Quát : - Bẩm thầy .Vẫn là việc nhỏ. Khi kiến diện với Hoàng Thượng Ngưòi sẽ biết rõ .Hôm nay đến thỉnh thầy con chỉ ...
T Chu ( suy tư):- Ta hiểu .Ta rất hiểu ước muốn hai con ... Nhưng phải tính thế nào cho thuận thiên nhưng không nghịch đạo
P S mạnh( Nôn nóng ) :- Thầy .Thầy . Nứớc đã dâng bên thêm nhà,lửa đã bén đến chân. Thầy nên ...
L Quát :- Huynh trưởng. Để thầy tính. Đừng làm rối trí thầy( cúi lạy) Chúng con mong thầy hãy vì chính những điều thầy dậy môn đệ hãy cứu lấy trăm họ, cứu lấy giang sơn.Cứu lấy triều đình ...Xã tắc đã nghiêng ngả. Giường cột đã xiêu điêu. Làm sao để quân vương trở lại chính đạo,làm sao bẩy kẻ loạn thần phải bị trừng trị ...Thầy ,thầy...Làm sao.
T Chu :-Ta hiểu .Ta hiểu (trầm ngâm suy tư). Ta đang tính
( Ánh sáng xẫm lại .Thầy Chu ngồi im lặng bên án thư .Những cảnh oai hùng trong ba lần đánh Quân Nguyên ,những cảnh đền đài Ngự xử đài xa hoa ,những cảnh dân đói khát,lam lũ lần lượt hiện ra trong thứ áng sáng trầm đầy suy tưởng )
T Chu :- Làm sao ?Làm sao ( ngài đứng dậy đi vòng quanh thư phòng).Thái tử Hạo từng là trò của ta. Nay là đương kim Hoàng thượng sao lại quá u mê như vậy .Mải lấy trò vui du hí mà quên hết trọng trách chăn dân. Rũ bỏ nỗi lo vì sự bình yên cho trăm họ. Vậy tức là những lời dậy của ta về đạo lý cương thường ,về phép tắc làm người quân tử đã mất hết. Trong đầu Hoàng Thượng chỉ còn lại những lời ma mị,dụ khị về thú dong chơi đàng điếm. Vậy là lỗi tại ta dậy trò không nghiêm.Lời giao giảng của ta tưởng như nặng ngàn vàng cuối cùng cũng chẳng hơn chiếc lá vàng cuối thu, sợi lông con thú vào mùa sinh trưởng. Những lời đưa đẩy ,quyến rũ bướm ong, cho thoả nỗi vui ai dè lại có sức ngàn cân cử đỉnh để tàn phá ghê gớm đến vậy. Muôn dân đang đắm chìm trong khổ ải, thiên hạ ngả nghiêng vì những trò đùa bại hoại xa xỉ. Xã tắc lung lay bởi những lời xàm tầu, nịnh bợ đúng là có phần lỗi tại ta. Ta dậy ngưòi không nên, ta phải sửa. Thiên tử vẫn là Thiên tử. Phận bề tôi phải trọng nghĩa bề tôi. Không có bầy tôi này có bầy tôi khác còn nước một ngày không thể thiếu vua. Vua là đầu của giang sơn mất đi là chết, thay đi là loạn Thượng thư Lê Quát trò ta nói đúng. Cần đưa quân vương quay về chính đạo. Muốn thế thì phải để đầu thiên tử không vướng bận những lời xàm tầu .Vậy thì bẩy kẻ gian thần kia phải vĩnh viễn xa rời Thiên tử. Tội chúng làm chao đảo cả trăm họ,nghiêng ngả một vương triều, làm u ám một ngai vàng là tội quá lớn rồi. Tội này đáng xử giảo,lăng trì nghìn lần mới đáng .Phải rồi .Phải rồi Ta sẽ tấu trình bản sở này lên Hoàng Thượng để Hoàng tử trị tội lũ chúng ( Ngài reo to,ngồi vào án thư cầm bút lên .Giọng Ngài trầm Hùng .)Thất trảm sớ.( Ánh sáng nhấp nháy trong tiếng nhạc ,và muôn tiếng động hào hùng bi kịch ) ( Giọng đọc sớ trang trọng của Chu Văn An)
Con người có sinh có tử. Thiên địa lúc hôn lúc quang. Nhưng dù sinh tử ,hay hôn quang thì cái nhân của con ngưòi phải giữ gìn, trân trọng làm sao cho sáng chói,rực rỡ lên như tinh cầu,Bắc đẩu dẫn đường nhân sinh.Đó chính là lý trường tồn
Thiện hạ lúc thịnh lúc suy. Triều chính khi mạnh khi yếu .Nhưng thịnh suy,hay mạnh yếu đều bởi chữ tâm của kẻ thay trời chăn dân bảo vệ chăm chút thế nào để đầy ắp ,phồn thịnh tựa nhật nguyệt hướng lối chính sự An hoà dài lâu là vậy.
Nay giữa triều chính bẩy gã gian thần khua bàn tay bẩn bôi nhọ ngai vàng gây rối rắm chính sự, làm bại hoại danh giá tiền nhân
Giờ bên Hoàng Thượng đám tanh hôi uốn lưỡi không xương hoả mù trí sáng khiến lòng ngay oán hận ,gây nhiễu nhương trăm họ
Gốc ta con cháu Lạc hồng nỡ nào nhìn hoạ lớn từ xa mà không róng trống báo động muôn dân tiễu trừ gian tặc. Nước mắt rỏ dòng mong trông bảy kẻ xàm loạn rơi đầu ....
( Giọng đọc bi thiết hùng tráng những câu trong thất trảm sớ thất truyền tạm thời đựơc tái hiện lại trong khi màn từ từ kéo vào giữa tiếng sám vang chớp giật xé nát đất trời )
Cảnh 4 Tại Ngự đại sử vào ngày khánh thành .Khuôn viên rực rỡ hoành tráng cung điện nguy nga ,cây cảnh kì lạ ,hồ Kì Hà nứơc mặn mênh mông Vua Trần Dục Tôn cùng đám quân thần và cung nữ .Lý Nguyên Cát ra ra vào vào sửa soạn cho ban diễn “Tây vương mẫu hiến vườn đào “
T Canh ( đứng trứơc hòn non bộ hình phượng hoàng ):- Đẹp.Đẹp thật ( Thấy Lý Nguyễn Cát đi qua ).Này Lý tiên sinh . Làm gì mà tất bật thế. Hãy dừng lại một lát mà ngắm đi .Ta sống hơn nửa đời người. Trôi dạt,ngao du đó đây, đựơc hưởng lộc Thiên tử của ngon ,vật lạ phong cảnh trần gian chỗ nào không thiếu mà quả là chưa bao giờ thấy hon giả sơn nào đẹp hơn thế này. Kìa bảo đấy .Chỉ cần nhìn một chút thôi. Đời người còn dài khổ sở hay sung sướng cũng chỉ cách nhau tiếng thở dài thôi ( cầm tay Lý Nguyên Cát. Ngưòi này vùng ra)
L N Cát :- Cảnh đẹp, mĩ nhân ai chả thích nhưng Thái Y để mỗ đi .Hoàng Thượng sắp giáng lâm mà vẫn chưa rõ các cung nữ có nhớ lời mỗ này dặn kĩ chiều qua về xiêm y cho Khuê Đan tài nhân. Vương Định quả là người tài nắm hết sự chuỷên vận của đất trời ,gió mưa. Ông ấy bảo cứ yên tâm đi.Mấy hôm nay đẹp trời .Vậy mà y như rắng .Trời nắng to rực rỡ thế này. Trong cái nắng vàng rực rỡ sánh như mật Tây Vương Mẫu mà choàng lên thân hình tuyệt mĩ của nàng mảnh lụa màu xanh biếc mới nổi bật làm sao .Đan Khuê sẽ như một cây liễu mềm mại khi xuân sang giữa khung trời hổ phách.. Thái Y cứ yên tâm. Người mà ...( Ghé tai T Canh,rồi đi vào)
T Canh ( Ngớ mặt ra) - Huyền Liễu hôm nay sẽ trong trang phục của tiên nữ xách giỏ hoa đi hầu bên cạnh Tây Vương Mẫu . Lý Nguyên Cát quá hiểu lòng ta mà cũng thật tài tình. Thân thể của chàng nhỏ mà rắn chắc,mĩ miều mà uyển chuyển như vậy lại thêm tà váy tiên mỏng tang, phấp phới thì Huyễn Liễu đúng là tiên thật rồi .Ta tha hồ ngắm chàng trong Bồng lai tiên cảnh, xong rồi ta sẽ tấu trình Hoàng Thượng cứ để nguyên xiêm y như vậy hầu rượu cho ta . Tuyệt .Tuyệt quá .Đời này còn gì hơn nữa ( Chắp tay nhắm mắt ngửa mặt xuýt xoa)
TN Lang và Vương Định ra
TN Lang : - Ngài trông kìa .Thái y đang bắt chước ngài nhập đồng bắt quyết thì phải .
T Canh( giật mình mở mắt trí trá) :- Ồ hai ngài .Thật cả đời tôi chưa bao giờ nhìn thấy hòn non bộ nào đẹp như thế này . Các ngài nhìn kĩ xem. Màu sắc thì óng ánh, nhìn góc này thì thấy rõ như mầu máu đỏ rực đang chảy trong huyết mạch.Nhìn góc kia lại hoá ra mầu vân tím lập loà ngũ sắc. Ngay hình hài của nó cũng hiển hiện thế của con phượng hoàng đang vỗ cánh chuẩn bị bay lên. Ngay hòn non bộ này cũng nói lên vượng khí đang thịnh của Hoàng Thượng của triều đình .
N T Lang : - Chưa hết đâu .Ngày đã vậy còn đêm xuống thì đúng là một lão ô bách tuế đang đứng rỉa mồi trên đỉnh núi cao. Hai hòn ngọc điểm nhãn càng trong bóng tối càng lộ quầng sáng chói loà. Tối qua khi ra xem lại lần cuối vì sợ có gì sơ xuất không vừa lòng Hoàng Thượng .Ta giật mình tưởng mắt ai nhìn.Ngồi tựa lưng vào chân lão ô cầm cái thì chắc là tha hồ mà thế này nay ...( làm động tác thu tiền )
V định :- Thiếu uy quả là người có niềm cuồng si bài bạc thật .Ngài lại có tài khiến Hoàng thượng cũng thích thú như ngài ...Nhưng thôi lộc ai ngưòi đó hưởng .Thái y và Thiếu uý có biết hòn đá hình phượng hoàng này ở núi nào không ?
T Canh :- Ta ngày đêm ở trong cung hầu hạ Hoàng Thượng và Thái tử thì làm sao biết đựơc.
V Định :- Một viên tri châu gần đầu nguồn sông Cái hôm về kinh dâng Hoàng Thượng hai con gấu rừng mà tháng trứơc các vị đã đựơc Hoàng Thượng cho hầu rượu mật gấu với yến chân gấu chính là từ hai con gấu của ông tri châu ấy đấy . Ông này tình cờ nhìn thấy giữa Ngự sử đài đang xây đang nhô lên hòn non bộ sắp hình thành mới nói với ngu đệ rằng ở đỉnh non núi cao nhất trong khu rừng già địa phận cái quản của ông ta có hòn đá này. Nó đẹp ra sao hai vị đã thấy nhưng cái khó là cắt đựơc nó và mang về kinh thành. Gần chục mạng người trong đám gần trăm ngưòi đã tử mới dời đựơc hòn đá này xuống núi .Rồi bốn ngưòi nữa trong đám phu đã mất mạng trong khi chuyển đựơc thạch lão ô về đây. Hai ngài nhìn kĩ đi.Những vạch hồng này là tinh huyết in dấu. Oan hồn hiển hiện trong từng thớ đá nên mới tạo nên sự óng ánh kì ảo nhường kia. Tuyệt chưa tuyệt chưa ?.
T Canh :- Cái gì dính đến máu mà chả rực rỡ .Thôi cũng là bõ công ngài chăm lo,trông coi việc trùng tu, sửa sang những công trình này .Chốc nữa Hoàng Thượng ra nhìn thấy chắc ngài sẽ đựơc trọng thưởng .
V Định( Đang say mê ) : - Chưa hết đâu. Mời Thái y và Thiếu uý theo mỗ để xem hồ Hà Trì chứa nứơc mặn nuôi cá sấu ,đồi mồi. Hôm qua có hai phu đang gắn sành trên tháp ở điện Lạc Thanh làm long tu lỡ tay ngã xuống vỡ đầu chết tươi .Người nhà định xin về ma chay nhưng mỗ tôi bảo lính mang xác thả xuống hồ. Chư vị mà nhìn thấy cảnh cá sấu ăn thịt người chắc cũng phải mê. Trời. Tận mắt thấy cả đàn cá sấu quẫy ùm ùm như giao long vật tranh nhau cái đầu đẫm máu,lòng dạ gan phổi lèo phèo làm sóng hồ sủi bọt trào lên đỏ rực mới kì thú làm sao. Chính vì vậy mỗ có ý định sau đây mỗi khi có tù nhận mắc tội chết sẽ xin Hoàng Thượng cho vứt phạm nhân xuống hồ nứớc mặn. Một công đôi ba tác dụng .Vừa đỡ mất sức đao phủ,khỏi hỏng đao chém, vua tôi ,quân thần lại có thú xem cá sấu ăn thịt ngưòi .Mà đây là ngưòi còn sống ,còn khoẻ mạnh. Chắc chắn sẽ nghe thấy tiếng kêu lộng óc tiếng xương gẫy của đám tội nhân khi hàm răng sắc nhọn của con vật ngoạm vào dứt thịt ra .
T N lang : Nghe mà khiếp.Mũ trên đầu tôi sắp tuột ra vì tóc dựng lên rồi đây
T canh :- Sợ hãi hay hoan hỉ là ở trong lòng ta .Phải công nhận ý tưởng của Vương thái giám quả là sắc sảo và tài hoa.
V định( đang phấnkhíc)h :- Chưa hết đâu .Hai vị đi theo mỗ sẽ còn chứng kiên cảnh vừa lạ vừa kì thú hơn nữa.Nào rảo chân lên
L N cát :- Xin chư vị dừng chân .Mọi sự đã như ý . Hoàng Thượng sắp giá lâm chúng ta chuẩn bị ngênh đón .
N T Lang :- Ô .Hoàng Thượng sắp giá lâm .Còn chúng ta nghênh đón. Hôm nay ngày Ngự sử đài ra mắt Hoàng Thượng. Cũng là ngày bản Tây vương Mẫu của Lý tiên sinh diễn trình cho Hoàng Thượng dự khán vậy mà ( khoát một vòng tay bao quanh cảnh sắc Ngự sử đài ) Tất cả thế này thì ...Lọng giá ngai ngự, bàn bầy mĩ tửu, rồi đủ thứ khác nữa để hầu Hoàng Thượng .Các vị nên nhớ mọi sự phải nghiêm chỉnh đầy đủ bởi hôm nay Quốc tử tư nghiệp đã nhận chỉ tới dự Hoàng Thượng lại rất kính trọng sư phụ..
T Canh :- Hôm nay ông hủ nho ấy cùng đến sao ?
V Định :- Thái y. Xin ngài đừng vì quá đựơc Hoàng thượng tin dùng mà buông lời bất kính với quan Quốc tử tư nghiệp.Quốc Tử tư nghiệp chẳng những là thày của Hoàng Thượng, của các bậc vương tử mà còn là người trăm họ kính nể ,tôn thờ . Những lời ấy là không nên ,không nên...
T canh :- Ta không biết ông ấy là cái gì với thiên hạ mà ta chỉ biết cả ông cả tôi ,cả Thiếu uý rồi Lý tiên sinh và ba ngưòi bạn thân khác của chúng ta nếu Hoàng Thượng chuẩn y theo lời sớ của ông ta thì liệu hôm nay bốn chúng ta có còn đứng ở Ngự sử đài này mà ngắm nghía ca tụng và ba ngưòi thân hữu khác của chúng ta có còn trên mặt đất mà thở hít khí trời, hưởng lộc trần gian nữa hay không .
V Định :- Sao lại có điều quái ác ấy .Mà chúng ta đã làm điều gì bất kính với Quan tư Nghiệp mà ngài nỡ...
T canh :- Đúng là chúng ta chẳng liên quan gì đến lão.Không ngăn cản đường tiến thân của lão. Ngay việc lão dậy vương tôn công tử ra sao ,lão nói năng tâu trình thế nào ta đâu chấp. Rõ là chúng ta không thù hằn xiên xỏ hay xàm tấu với Hoàng thượng điều về lão .
TN Lang :- Chứ sao nữa
T canh :- Vậy mà lão cứ một mực buộc Hoàng Thượng phải chém bằng đựơc bẩy ngưòi chúng ta thì triều đình mới yên hàn, dân chúng mới bớt khổ, và Hoàng Thượng thoát khỏi mọi sự mê muội.
V định :- Thái Y nghe ở đâu mà biết đựơc việc tầy trời ấy.
T Canh :- Thì rành rành trong bản thất trảm sớ mà ta tình cờ đọc được khi vào cung hầu trà vua .
T N lang :- Nhưng xin hỏi Thái y một câu .
T canh :- Tôi đang muốn nghe đây ,Thiếu uý cứ tự nhiên.
TN lang :- Có đúng là trong bản sơ đó Quốc tử tư nghiệp nói rõ là phải trừ bẩy kẻ chúng ta thì Hoàng thượng mới thoát khỏi sự mê muội không ?
T canh :- Nửa chữ không sai .Ta còn nhớ lúc đó mặc dù lướt mắt qua đọc vội vậy mà đầu óc ta như vỡ tung ra vì tức giận và hờn oán lão thầy đồ kia.Ta giận quá ,răng nghiến đến vỡ cả hàm .Giá lúc đó csolão hủ nho này thì dù là sức trói gà không chặt ta cũng sẽ...(Thấy TN lang cười sắng sặc ) ông cười gì mà ghê thế .Chuyện hệ trọng chết ngưòi như vậy mà thiếu uý lại xem thường.
TN lang :- Tôi cười vì Thái y quá lo xa .Chuyện chẳng có gì mà ngài đã bạt hết linh hồn rồi. Không sao ,không sao đâu .Một bản sớ đến hai ,ba ,hay hàng chục bản của Quốc tử tư nghiệp dâng lên thì Hoàng thượng vẫn thờ ơ như không. Đấy là chưa kể bẩy chúng ta trong đó nhất là bốn kẻ ở đây hoạt ngôn tấu lên đúng khi Hoàng thượng đang vui thú thì biết đâu kể cả Quốc tử tư nghiệp là thầy của vua cũng khó thoát khỏi hình phạt.
L N cát ( rụt rè): -Sao Thiếu uý lại tự tin thế
V định :- Phải đấy .Ngài có bằng chứng ở đâu mà có thể biến đổi mầu nhiệm như thế.Đang từ chỗ chúng ta có nguy cơ bị gươm kề cổ mà lại quay sang Hoàng thượng trị tội sư phụ của mình .
T N lang :- Tôi mê say cờ bạc cũng vì cái sự đột biến ấy đấy .Cái chính là phải nhìn thấy khởi nguyên của sự đột biến .Ở trong bản sớ mà Thái y nhìn thấy văn của Tư nghiệp thì hùng hồn rồi nhưng ngài lại mắc một lỗi rất lớn là chê bai Hoàng Thượng .Ngài cứ nằng nặc bắt Hoàng thượng phải chém bầy gã gian thân ấy đi thì Hoàng thượng mới tránh khỏi mê muội .Vậy tức là quan Quốc tử tư nghiệp đã bạo ngôn bảo từ trứơc đến nay Thiên tử là mê muội ,là hôn quân. Đến người thường chả tài cán gì mà bị chê về sự dốt sự ngu còn nổi đoá lên huống hồ một thiên tử .Chỉ cần câu này thôi thì bản sở của Quốc tử tư nghiệp hay đến đâu ,gan ruột thế nào cùng sẽ chỉ là mành vải vứt đi chẳng có giá trị gì .Tôi hầu Hoàng Thượng lâu tôi biết.Ngưòi rất ghét những ai chê bai phê phán ngài
T cánh (Choàng tỉnh ); Thiếu uý quả là bậc kì tài có mắt nhìn ba cõi .Thôi thế cũng là may cho chúng ta .Mà ta cứ nghĩ là ngưòi thì ai chả ham vui Thiên tử hay dân đen cũng thế thôi. Bẩy chúng ta đang nghĩ nhiều trò cho Hoàng thượng như thế và nhất là luôn lo xa để giữ sức khoẻ, trò vui trên Lòng sàng cho Hoàng thượng như vậy chả nhẽ tự nhiên chém hết cả đì thì Hoàng thượng buồn chết
T N lang :- Thôi các vị dẹp hết nỗi lo đi .Hoàng thượng sắp giáng lâm rồi.Còn cái việc tôi vừa hỏi liệu cứ để nguyên Ngự sử đài thế này khi trình diễn Tây vương Mẫu có làm Hoàng Thượn hài lòng không ?
T canh :- Thôi việc lớn ta yên tâm rồi ,còn việc này thái y ta nghĩ thiếu uý ngài cứ yên tâm. Trong đám chúng ta mỗi ngưòi một nghệ một chức phận.Thái y tôi thì chăm lo sức khoẻ cho mình rồng .Trần thiếu uý thì bày trò vui cho Hoàng Thượng .Vương Giám quan lo nâng pháp thuật lên độ nhiệm mầu để Thánh thượng đựơc ngự khán những trò lạ khiến đầu óc quân vương thanh thản sau những buổi thiết triều cẳng thăng .Còn Lý tiên sinh là những bản đàn ca ,sao địch véo von cho lọt tai vừa mắt Hoàng Thượng Hôm nay chắc Lý Tiên sinh đã có chủ ý .
L N Cát :- Thái y quả là bậc kì tài .Ngài không chỉ tinh thông y thuật một cách vi diệu mà còn biết thông hiểu nhìều nhẽ .Quả là như vậy .Với Ngự sử đài có núi non chập chùng đâu kém tự nhiên ,có hồ nwớc mặn trong suốt với từng đàn cá sấu,đồi mồi bơi lượn cùng muôn loài haỉ sản khác chi Đông Hải Thêm vào là cây muôn loài xanh tươi ,hoa muôn giống khoe sắc .Nắng hạ chói chang ,mây trắng la đà bên tháp điện cao chót vót sặc sỡ hổ cuốn rồng chầu cảnh tiên bồng trên tiên giới .Một sàn diễn tự nhiên sống động như thế chờ đợi .Mỗ tôi mường tượng khi Khuê Đan tài Nhân tha thướt trong xiêm y của tây Vương Mẫu cùng bày tiên xách lẵng hoa lướt đi thì ... Bồng lai đấy chứ đâu
T canh ( lẩm bẩm ):- Huyền Liễu. Huyền Liễu .Lý tiên sinh quả là...
Tiếng vọng từ trong :-Thánh Thượng giáng lâm ( nhạc cung đình nổi lên ).
Tíếng vọng đồng thanh :- Thánh thượng vạn tuế .Vạn tuế .Vạn,vạn tuế
( Vua cùng đám quân thần rộn ràng đi ra. )
Vua :- Bình thân. Các khanh hãy bình thân. Thế là đựơc rồi . Ngự sử đài là đầy? Đẹp .Rất đẹp. Hòn non bộ kia mới rực rỡ làm sao. Cây cỏ hoa lá hình như cảnh đẹp trong thiên hạ dồn cả về đây .
T N Lang: - Tâu bệ hạ .Quả đúng như vậy. Trăm họ là con dân ,non sông là của riêng Hoàng thượng .Ngài quả là có thiên nhãn nhìn xa nghìn dặm nhận biết được mọi vật ,mọi loài .
Vua : - Hòn non bộ kia dáng Phượng ,mình công sắc tía rực hồng .Nắng hôm nay rực rỡ,tưng bừng lắm. Khá khen Vương Định .Pháp thuật của khanh quả là thần diệu có thể chế ngự cả đất trời. Định ra đựơc mưa nắng theo ý mình .Có những bề tôi như vậy trẫm lấy làm rất vui.
V Định : -Thần đa tạ Hoàng Thượng đã ban lời khen vàng bạc cho công lao mọn của thần.
Vua :- Trẫm nghe văng vẳng như có tiếng nhạc rập rìu đâu đây. Lý Nguyên Cát tiên sinh đâu. Tây Vương Mẫu của trẫm sắp ra chưa ?
L N Cát :- Dạ .Tâu Hoàng Thượng .Đấy chính là khúc nhạc dạo dọn đầu để Tây vương Mấu sắp hiện ra. Mọi thứ đã sẵn sàng chỉ chờ chỉ của Hoàng Thượng .
Vua :- Các khanh biết đấy . Từ khi lên làm ngai vàng đựơc các khanh đem hết lòng phò tá. Sơn hà xã tắc vững bền trăm họ yên ổn thanh bình .Trăm quan một lòng nên lòng dạ trẫm luôn luôn thanh thản. Hôm nay mừng Ngự sử đài hoàn thành.Nhờ công lao chăm chút của các khanh nên vườn ngự này đẹp gấp bội so với khi xưa .Nhìn vào cây hoa ,hồ nước, núi non hữu tình bên tháp điện nguy nga ta như tưởng mình đang đứng giữa thượng gíới .Ta cũng rất mừng trong ngày đại hỉ này Quan Quốc tử tư nghiệp thầy ta đã tuân chỉ dụ của ta đến cùng thưởng ngoạn. Quan tư nghiệp là ngưòi nghiêm trang, ưa suy xét sự đời và cẩn trọng trong nhìn việc nhìn ngưòi. Thầy ta cũng lo toan đến sự yên hàn của xã tắc nên đôi lúc nóng lòng vì chính sự . Ta hiểu tâm sáng của sư phụ ta ...Nhưng ta tin cảnh sắc ở đây rượu ngon cùng lòng thành kính của ta .Một vị quân vương biết giữ lễ nghĩa với sư phụ của mình chắc quan tư nghiệp sẽ có nhiều hài lòng .
T canh :- Hoàng Thượng quả là bậc minh quân .Khiêm nhường với bề tôi lo lắng việc trọng đại mà vẫn dung dị .Nhìn ra khúc mắc mà vẫn thanh thản gỡ rối. Đó chính là hồng phúc của trăm họ của triều đình .
L N Cát :- Tâu Bệ hạ xin đựơc cho bầy tiên cùng Tây Vương mẫu ra hầu rượu trước khi trình diễn .
Vua :- Khoan. Các khanh hãy gắng chờ một lát .Quan Tể tướng và Thượng thư tháp tùng quan tử nghiệp sắp đến. Không trẫm lại mang tiếng trong thiên hạ tội bất kính với sư phụ .
T Canh: - Hoàng Thượng đúng là quí nhân do trời đất sinh ra nên chỉ cần dăm ba câu phủ dụ, một cái vẫy tay đã tạo ra mối giao hoà cân bằng mọi nhẽ,mọi cực âm dương .
Tiếng vọng ra: - Tể tướng ,Thượng thư và Quốc tử tư nghiệp đã đến
Vua :- Các khanh bắt đầu đi.Cho vui vẻ, náo động,rộn ràng và hấp dẫn vào
L NCát( hô to) :- Nhã nhạc .Bản Phi Nguyệt đằng vân tấu lên ( tiếng nhạc nổi lên rập rìu trang trọng )Tây Vương Mẫu cùng bầy tiên trình diễn.( Khuê đan tài cùng bầy cung nữ cùng Huyền Liễu trong xiêm y tiên nữ xách lăng hào nhẹ nhàng lướt ra. Tất cả theo nhịp taycủa LN Cát đừng dàn trước vua Thầy Chu Văn An đi giữa cùng tể tướng Phạm sư Mạnh,quan thượng thư Lê Quát ở hai bên từ từ bước vào)
Thày Chu cùng hai quan tung hô :- Hoàng thượng vạn tuế,vạn,vạn tuế .
Vua (rời ngai bước xuống giơ tay đỡ Chu Văn An ):- Các khanh bình thân. Sư phụ vẫn khoẻ mạnh .Lâu vì triều chính bận bịu trẫm không viếng thăm sứ khoẻ của sư phụ mong Ngưòi đại xá.
ThChu :- Tâu Hoàng thượng. Dù thế nào thần vẫn giữ đạo vua tôi.Đa tạ thánh ân của Hoàng Thượng đã có chỉ dụ cho lão thần đến dự ngày khánh thành Ngự sử đài .
Vua :- Kính mời sư phụ an toạ.Mời hai khanh
PS mạnh và LQuát :- Đa tạ Hoàng Thượng.
Vua :- Sư Phụ và các khanh thấy Ngự sử đài thế nào.
TChu :- Đẹp .Rất đẹp .Chắc tốn nhiều công sức và công quĩ lắm hả .
Vua :- Điều này trẫm không biết đã có Vương Thái giám ,quan Thiếu uý Trần Ngô Lang đây điều hành đốc thúc .
T Chu: - Đây là Thái giám Vương Định,đây là Thiếu uý Trần Ngô Lang.Kia là Thái Y Trâu Canh và Lý Nguyên Cát tiên sinh người cầm trò ban hát của quân Nguyên Mông thủa nào .Thế còn ba vị nữa đâu ?.
Vua :- Như vậy là sư phụ của trẫm rất biết các khanh. Có thể coi đó là một vinh dự rất lớn . Hôm nay các khanh hãy làm thế nào để Quan Quốc tử tư Nghiệp hiểu kỹ các khanh hơn. Kìa Lý Nguyên Cát khanh cho Tài Nhân và các cung nữ dâng rượu cho sư phụ .
L N cát :- Tuân chỉ .(Gã vẫy tay) ban nhạc diễn trình bản Mỹ nhân dâng mỹ tửu .(Tài Nhân Khuê Đan và đám cung nữ rót rươu).Kính dâng
Vua :- Vui lắm .Vui lắm .Trẫm cùng các khanh cạn chén.Kìa Sư Phụ .Xin mời thầy.Sau chén này kính sư phụ thưởng ngoạn màn trình diễn Tây Vương Mẫu hiến vườn đào ( Vua đưa mắt nhìn LN Cát .Người này lại vỗ tay. Tài Nhân cùng các cùng nữ múa lượn khúc nghê thường một lúc rồi thoại trong vở )
Tây Vương Mẫu ( Tài Nhân ) :- Nào quần tiên. Hôm nay vào tiết nhập xuân Ngọc Hoàng khai phân thiên hạ. Trên thiên đình cùng hạ giới hân hoan chào năm tân niên cầu cho mưa thuận gió hoà cây cối đâm chồi nẩy lộc, vạn vật tươi tốt .Hằng Nga con hãy cùng bầy tiên ra vườn đào tiên hái cho ta chút quả chín để dâng lên Ngọc Hoàng .
Huyền Liễu( Ngọc Đồng tiên nữ) : -Trình Tây vương Mẫu. Vườn đào của Người có ba khu .Khu cho đào tiên quí nhất .Ăn một qua trường thọ muôn đời. Loại này nghìn năm mới ra hoa ,hai nghìn năm mới kết trái,năm mùa hạ Thiên nguyên thứ 3 vạn bát tiên trong khi bay ra biển đông tụ hội quần tiên đã xin Tây Vương Mẫu cho trẩy một đợt thành thử con cho rằng loại đào quí ấy năm nay còn rất hiếm
Tây V Mẫu :- Như vậy là vẫn còn chứ sao .Các con cứ đến đấy .Một trái, hai trái ,chục trái bao nhiêu cũng vừa.Thượng giới chúng ta ăn hương ăn hoa,lấy lòng kính trọng của trần thế của muôn loài mà trường tồn chứ đâu phải phường tục tử.
Bầy tiên( đồng thanh ) :- Dạ.Chúng con tuân lời mẹ trời ( Họ vừa múa vừa đi rập rìu và hát):
Huyền Liễu( hát câu đầu như lĩnh xướng) : Mùa xuân mùa của thiên đường
Bầy cung nữ : - Cho hoa toả khắp muôn hương thơm nồng
Vua( Quay sang hỏi Thầy Chu):- Sư phụ thấy hay không
TChu :- Tâu bệ hạ rất hay. Nhưng thần mạo muội .Bệ hạ đã ngự khán bản thất trảm sơ chưa ?
Vua ( Cố không để ý):- Sư phụ xem. để diền canh thượng giới này tất cả không bầy biện trang trí gì bởi Lý tiên sinh cho rằng Ngự sử đài sau khi sửa lại đẹp như trên cung Hằng nên khanh ấy đã lấy cả khu vườn ngự này làm chỗ diễn cho màn Tây Vương Mẫu ,
Huyền Liều ( giọng cao lên ): Đất trời trải rộng vô cùng
Bầy cùng nữ( phụ hoạ): mênh mông rồi lại mênh mông lòng người
T Chu :- Huyền Liễu
Huyền Liễu ( không nghe thấy vẫn vừa múa vừa xướng hoạ) Biển rộng rồng lộn cá bơi
T Canh ( vỗ tay) :- Hay, hay quá .Giọng Huyền Liễu như oanh đầu hạ hót véo von .
T Chu : - Các ngươi không nghe ta đang bẩm tấu cùng Hoàng Thượng hay sao mà ầm ĩ thế ?.
P S Mạnh :- Lý Nguyên Cát. Quan Quốc tử tư nghiệp đang muốn trình tấu với bệ hạ .
Vua :- Kia Tể tướng .Hôm nay trẫm ban cho ngày vui có gì để mai thiết triều.
T Chu: - Tâu bệ hạ .Bệ Hạ đã ngự khán bản thất trám sớ chưa ?
Vua :- Nào Tây vương Mẫu sai bầy tiên đi lấy đào cơ mà
L Quát :- Tâu bệ hạ Quốc tử tư nghiệp muốn tâu trình Hoàng Thượng về bản thất trám sớ
Vua :- Trẫm đã xem rồi nhưng hôm nay trẫm và mọi ngưòi cứ uống rượu nghe hát ,xem trò. Mấy khi trẫm vời đựoc sư phụ vào dự những buổi như thế này ,còn chuyện ấy thiếu gì lúc .
T Chu :- Tâu bệ hạ nhờ hồng phúc của bệ hạ nên trong triều có thể nhiều ngày vui nhưng mấy năm nay mất mùa liên miên , cái ăn cái mặc trong thiên hạ thiếu thốn nên giặc dã nổi lên như rươi sinh ra cướp bóc khiến trăm họ càng khốn cùng .
Vua :- Đọc bản sớ trẫm biết. Trẫm đồ rằng những nơi đó chắc là do báng bổ thánh thần nên bị trời đất trừng phạt để răn dậy chứ trong triều thần của trẫm các quan đều gắng sức một lòng chăn dân .
T Chu: - Tâu Bệ hạ .Thần vì chức phận không đựoc tham dự triều chính nhưng thần đã biết tai hoạ của muôn dân bắt đầu từ bẩy kẻ gian thần trong trìều mà hôm nay đang hiện diện bốn tên .Thần chỉ mong bệ hạ bắt nhốt ngay bẩy tên đó đưa ra chém đầu. Có như vậy mới mong triều chính trở lại sạch trong ,nghiêm chỉnh .
Vua :- Hừ hừ .
P S Mạnh :- Tâu bệ hạ đây chính là điều Quan quốc tử tư nghiệp ghi rõ trong thất trảm sớ .
Vua :- Trẫm biết.Nhưng cái gì cũng phải tính toán chứ cứ nghe theo Quan Quốc tử thì động một tí là chém giết thì còn có nhân tài nào dám vào triều giúp trẫm nữa .Thôi việc của sư phụ là dậy Hoàng tôn ,quốc thích các hoàng tử ,công chúa thành người có ích sau này, còn triều chính là bổn phận của Trẫm, của các đại thần đây...
T Chu:- Tâu Hoàng thượng nếu Hoàng thượng không nghe thần thì hoạ lớn sẽ xẩy ra với sơn hà xã tắc .Thần xin rập đầu bạc này trứơc thiên nhan( cúi gập đầu lạy vua đến chảy máu)
Vua :- Kìa các khanh đỡ Quốc tử tư nghiệp lên .Chuyện hệ trọng này để ngày khác . Còn nay Lý Nguyên Cát sao để Tây Vương Mẫu và các tiên nữ xinh tươi đứng im lặng giữa thế kia
L Nguyên cát ( vỗ tay):- Khuê Đan tài nhân
T Chu ( đứng dậy):- Lão thần xin đựơc cáo lui .
Vua :- Kìa ,Kìa .Sao lại thế này ( Nhìn thầy Chu đi xa dần) Tể tướng và thượng thư hai khanh dìu sư phụ về thì trẫm mới yên tâm .Chà Thầy ta .Thầy của trẫm .Ngưòi nặng lòng quá nhưng...
T Canh : -Tâu bệ hạ để Lý Nguyên Cát cho diễn tiếp chứ ạ.
Vua ( chán nản ):- Mất hết cả vui.Thôi dừng lại hết .Bào Tài Nhân cứ trong xiêm y Tây vương mẫu đến hầu rượu cho trẫm
( LN cát vẫy ta Khuê đan lại gần vua.Đám cùng nữ tản mát quanh hòn non bộ và các lùm cây. Bên hồ nước mặn Trâu Canh đang ve vãn Huỳên Liễu )
Trâu Canh :- Tiểu đệ dạo này thế nào ? Ăn ngủ có ngon không ?
Huyền Liễu :- Đấy là việc của tôi. Tôi còn đang khoẻ mạnh chưa ốm đau,bệnh tật gì đâu. Mà ruỉ có mệnh hệ gì tôi cũng không cần nhờ đến ngài .
T canh :- Kìa sao tiểu đệ lại bạc tâm như vậy .Chúng ta dù sao cũng là những người cùng ở trong cung hầu hạ hoàng thượng .Thái y này rất quí tiểu đệ . Ta lại rất được Hoàng thượng tin dùng .Đấy ngày như việc quan Quốc tử dâng sơ bảo vua trừng phạt bẩy ngưòi trong đó có ta mà Hoàng thượng cùng gạt đi .Tiểu đệ cứ kết bạn với ta ( mon men lại gần ) ta sẽ nói với Hoàng Thượng sẽ ban thường nhiều bổng lộc cho tiểu đệ ,rồi cất nhắc tiểu đệ lên một chức thị lang ( vuốt ve bắp tay của Huyền Liễu )
Huyền Liễu :- Ông tránh xa tôi ra .( định bỏ đi nhưng Trâu canh bất ngờ ôm choàng lấy Huyền Liều khiến tay này vung tay thật mạnh)
Trâu canh ( ngã nhào xuống hồ nứơc mặn ): Ối ,ối
L NCát từ đâu chạy ra nhìn thấy rú lên:- Kinh quá ,Kinh quá. Cá sấu Thai y rồi .Cái đầu, cái chân ,Kìa kìa Ối ( gã phát điên lên chạy ào vào chỗ vua đang ngả nghiêng bên tài nhân ,miệng hô to )sát thát .Sát thát
Vua( buông Tài Nhân ra ) :- Sao thế ?
Vương định :- Tâu Hoàng thượng .Trâu Canh ngã xuống hồ bị cá sấu ăn thịt Lý Nguyên Cát tiên sinh sợ quá hoá điên .
Vua( lầm bẩm) :- Một kẻ cá sấu ăn thịt .Một phát điên vì khiếp đảm .Hai ngưòi bắc quốc trong bầy người của Thất trảm sớ .Thấy ta .Thầy ta chả nhẽ lòng của ngưòi động đến trời đấy thật sao ?Không thể ,không thể .
Cảnh 5: Lớp học của Thầy Chu Văn An tại làng Văn – Quang Liệt gần kinh thành Thăng long . Nhà tranh ,tường đựơc đan ,ghép bằng những cây trúc. Xa xa cánh đồng nắng chang chang. Cây cỏ ,lúa ngô úa vàng .Lớp họ chừng hơn chục người đa phần là thanh niên, trẻ đang lớn .Thầy Chu dọc theo lớp chăm chú nhìn vào từng cuốn sách mở ngỏ của học trò .Lúc thì thầy gật gật đầu ,lúc thì thầy nhíu mày tỏ sự chưa vừa ý
T Chu :- Nào các con đã sẵn sàng chưa ?
Cả lớp ( đồng thanh ):- Trình thầy chúng con đã sẵn sàng .
T Chu :- Trời nắng quá nên việc các con đến đựoc trường cũng thật vất vả. vì vậy qua xem quyển của các con thấy có nhiều trò đã viết đựơc chữ thầy uốn , suy ra đựơc lý từ những điều thầy dạy. Trong đó cũng có nhiều trò còn lúng túng khi viết chữ ,còn nhiều vấp váp khi luận những điều đạo lý thầy truyền cho .Những lỗ hổng đó không ngại . Bởi sự học là cả đời. Con ngưòi ta để duy trì ,duy dưỡng tấm thân ba thước của mình thì có nhiều cách.Song muốn lập thân để phò vua giúp nứơc hay chỉ thuần chỉ để phô diễn trí lự của mình trứơc bàn dân thiên hạ thì việc đầu tiên phải học. Ngưòi xưa đã dậy “nhân bất học bất tri lý”.Vậy sự học cũng cần sự kiên tâm để làm sao nắm đựơc cốt loĩ, cái gốc của lý chứ không phải chỉ cần biết dăm ba chữ để loè bịp thiên hạ, làm sang cho mình. Tri thức là vô tận .Chữ chứa đầy trong những ống quyển cũng là trí thức cho các con học. Một lời nói khôn của ngưòi nông phu cũng là tri thức cho ta phải học. Sự học là vô cùng,.Cả đời vẫn là học trò là lẽ ấy .Nhưng ta nhắc lại lần nữa cho các trò nhớ . Ngưòi có đầy chữ thánh hiền trong đầu rồi nhưng tâm không sáng ,đức không trong Chỉ biết yêu thân mình ,trọng người ruột thịt của mình mà quên yêu thương,chia xẻ cảm thông với đồng loại thì đống chữ ấy cũng như không, cũng bằng thừa. Biết đạo lý cửa Khổng sân Trình mà không biết sót thương đồng bào thì mọi sự học cũng chỉ là trò chơi vô bổ .Các con hiểu chưa ?
Cả lớp ( đồng thanh ): - Chúng con khắc cốt ghi xương lời của thầy .
T Chu :- Hình như hôm nay lớp ta khuyết nhiều môn sinh . Lý trưởng tràng con có nắm đựơc số trò vắng mặt hôm nay không?
Lý trường tràng :- Bẩm thầy . Hôm nay lớp ta có sáu bạn không đến lớp .Hai bạn ở tận phủ Thiên trường đường xá xa xôi nên lỗi phép thầy ,mong thầy tha thứ con không nắm đựợc duyên do. Còn bốn bạn khác thì ...
T Chu :- Con cứ nói tuần tự từng môn sinh một để hiểu và cũng để tuỳ theo hoàn cảnh từng người để thày trò ta có thể góp một tay gỡ cho họ,giúp các môn sinh ấy có thể đến lớp . Trò họ Nguyễn người cao dong dỏng thường ngồi ở góc phải của lớp ngay cạnh tấm dại nứa.
L T tràng :- Bẩm thầy .Theo con đựơc biết thì bố bạn Nguyễn đang ở nhà thì bị bắt xung vào đám phu đi khai thác đá trên mạn ngược về xây tháp trong kinh thành. Trên ấy vì nắng quá nên bố bạn ấy bị say nắng ngã xuống vực chết .Mẹ Nguyễn phát điên nên Nguyên đành ở nhà trông nom mẹ và các em. Có lẽ Nguyễn sẽ chẳng bao giờ trở lại lớp đựơc .Hôm kia Nguyên đến con khóc xin thầy tha thứ .
T Chu :- Thương thay trò của ta. Lại vẫn vì thú vui của vua quan mà gây ra sự khổ đau này .Làm mất hẳn của ta một trò khả dĩ có thể là nhân tài của giang sơn sau này.
L Trưởng Tràng :- Mong thầy thứ lỗi .Bạn họ Lê hôm qua đến con cũng xin thầy tha thứ về tội bỏ học .Chỉ vì mấy thửa ruộng nhà bạn ấy vì nắng hạn quá lâu nên cả lúa lẫn mầu đã chết hết .Nhà bạn ấy không trả đựơc mấy hộc thóc vay của nhà phú hào nên bố bạn ấy bị sai nha bắt giam ,đánh đập suốt mấy ngày đêm liền. Vì nhục với dân làng nên bố bạn ấy đã thắt cổ chết trong nhà lao.
T Chu : - Ác quá .Thất nhân tâm quá .Có mấy hộc lúa mà nỡ làm nhục ngưòi ta .Ai sống trên đời mà không có cái sĩ ,cái danh ,lòng tự trọng. Thương thay trò họ Lê .Tháo vát ,nhanh nhẹn mà đành bỏ học ngang đường.
L T Tràng :- Bạn Xay thì cũng xin với thầy cho thôi học vì mấy hôm nay trời nắng chảng to, không mưa ruộng cạn kiệt. Lúa, mầu cháy khô đã đành mà nứơc uống trong chum,vại trong bể cũng không có nên anh bạn ấy vì khát quá đêm chui sang nhà hàng xóm uống trộm nước. Chủ nhà tưởng trộm hô to nên tuần đinh ập đến đánh chết tươi. Mẹ bạn ấy đau khổ quá đập đầu vào cối đá chết theo .
T Chu: - Trời.Oan khuất đến thế kia sao ? Hết vua quan ,triều đình làm khổ dân. Bây giờ lại đến trời .Hoàng thiên sao không cảm thấy nỗi đau của trần thế mà nắng hạn lâu ngày đến thế .Thế còn Văn Xương ?
Một học trò :- Bẩm thầy. Về bạn Văn Xương con thấy lạ lắm ạ .
T Chu :- Về Văn Xương hả ?Có chuỵên gì con cứ nói .
Học trò :- Trình thầy. Hôm qua sau khi tan học, con nhớ lời bố con dặn phải ra đồng xem từ ruộng nhà con đến hồ Cung Hoàng có đường nào có thể tát nước dẫn vào không .Thì bất ngờ con thấy Văn Xương từ trong rặng cây nhìn trứơc nhìn sau như để xem có ai không. Sau đó đút ống quyển và bút vào áo rồi từ từ lội ra giữa đầm rồi chìm nghỉm sau làn nước .
T Chu :- Con nhìn rõ như vậy sao ?.
Hoc Trò :- Bẩm thầy .Lúc đó con liên tục dụi mắt vì con sợ mình mê ngủ
T Chu :- Sự lạ. Sự lạ đấy . Lý Trưởng tràng .Con thấy Văn Xương thế nào con đã đến nhà trò ấy chưa ?
L T Tràng :- Trình thầy. Bạn Văn Xương là ngưòi thông minh ,lanh lợi. Tuy vào lớp sau chúng con nhưng do thiên bẩm nên chẳng mấy chốc đã đuổi kịp và vượt lên chúng con rất nhiều .Còn về bố mẹ bạn ấy ...Bẩm thầy Văn Xương đã đến . Con xin không nói nữa
Văn Xương :- Con mong thầy và các bạn tha thứ tội đến lớp muộn của con
T Chu :- Trò Văn Xương có thể cho thầy biết vì sao con đến lớp chậm . Con ngã xuống nứơc hay sao mà quần áo lại vương một ít rong rêu thế kia
Học trò reo lên :- Cả củ ấu ở trên cổ áo kia kìa .Hai củ ,ba củ. Ô ,còn củ nữa ở cạnh giải áo. Buồn cười chưa .Có cả con ốc vặn trên tóc Văn Xương. Trời nắng chang chang thế này mà lại đi mò cua bắt óc( các trò cười vang làm Văn Xương lúng túng )
Văn Xương ( càng lúng túng cưòi trừ ):- Vâng ,vâng .Sáng đi đến ruộng lúa nước thấy nhiều ốc quá nên xuống mò một chặp nên đến lớp muộn. Các bạn hiểu cho
Học trò :- Không biết nói dối rồi . Cả cánh đồng hạn khô, nứt nẻ lấy đâu mà có ruộng nước . ha ha .
Văn Xương :- Đúng thế mà ( tiếng cười của các bạn càng to)
T Chu: - Thôi các con đừng cưòi Văn Xương nữa làm bạn xấu hổ đỏ hết mặt rồi .Để bạn ấy bình tĩnh ngồi học. Ai chả có lúc vô tình mắc lỗi này ,lỗi khác nhưng biết lỗi của mình rồi tìm cách sửa mới là cốt cách của kẻ sĩ
Học trò(đồng thanh ):- Chúng con nghe theo lời thầy. Mong Văn Xương tha thứ
V Xương :- Con cảm ơn thầy .Còn các bạn có lỗi gì đâu. Cũng là đùa cho vui một chút . Bây giờ xin thầy luận giảng để chúng con hiểu đựơc sự thâm thuý, bao la của đạo lý trong Tứ thư thuyết ước của thầy
(Ánh sáng trong lớp học xẫm lại tiếng giảng bài của Thầy chu Văn An vang vang )
Tiếng thầy Chu : - Trong coi dương gian mỗi con người chỉ là một hạt cát nhỏ. Nhiều hạt cát tụ lại mới thành một bãi cát. Vậy nên mỗi kẻ sống trên dương gian này dù làm chức phận gì, thiên tử hay tiện dân. Tướng cướp hay kẻ ăn mày. Bần hàn hay phú hào cũng không thể nệ mình như núi, cũng không thể quá nép mình cho mình là kẻ vô lý trên cõi đời này. Ai cũng có chức phận của ngưòi ấy. Con sâu cái kiến cũng có vị trí và quyền lợi không kém vương tôn ,thiên tử. Đạo lớn nhất là biết mình ở đâu và nghĩa trọng nhất là mình sẽ góp gì cho sự chung . Thịnh quá thì sẽ đến lúc suy . Ỷ thế cường quyền quên đi chức phận trên đời, quên ý dân lòng trời làm sự ngựơc ngạo bại hoại luân lý ,ích kỉ chỉ biết vênh váo coi thường đạo lý thì đấy chính là mầm mống của sự suy .Muốn tồn vong cho một giường cột xã hội ở thời nào cũng phải có giáo lý của thời ấy làm điểm tựa cho lý trí,kỉ cương và hành động. Nòi giống nào cũng cần giaó lý cho mình để tạo ra tam hợp. Trong sách Tứ thư thuyết ước của ta tuy lấy cái cốt của đạ học ,Trung dung ,Luận Ngữ, Mạnh Tử là trung tâm để thuyết giảng nhưng ta cũng nói rõ với các con rằng. Sự thực hành và biến luận trong sách ấy lại lấy sự thăng trầm cũng như đức nghĩa của Đại Việt ta làm minh chứng. Sự học vì vậy không phải giáo điều ,nô lệ chữ nghĩa mà phải lấy sự tồn vong của sơn hà xã tắc mà biến hoá sự hành
( giọng giảng vang vang hạ dần ánh sáng cùng dẫn dần bừng lên)
Văn Xương :- Thầy mệt lắm ạ . Thầy đã mất quá nhiều công sức ,trí tuệ vì các con.
T Chu:- Mai sau các con lập thân .Một tiếng các con nói ,một việc các con làm thiên hạ sẽ biết ai là thầy các con .Thầy mong các thế hệ trò của thầy kể cả khi thấy khuất núi vẫn đựơc thơm lây vì nghiệp các con .
Văn Xương :- Dù ở cách trần gian (Lắc đầu) Con xin lỗi thầy câu vừa rồi Con nhầm .ý con là dù ở đâu ,thì đạo làm thầy ,dậy ngưòi của thầy cùng những trò danh tiếng của thầy như tể tướng Phạm Sư Mạnh, thượng thư Lê Quát là lương đống của triều đình dù quyền cao chức trọng vẫn luôn kính trọng thầy. Ngay cả đường kim Hoàng Thượng trên trần. Con lại lỡ lời rồi ...
T Chu :- Văn Xương . Trần Hạo thủa làm Thái tử học trò của ta cũng ngoan ngoãn vâng lời lắm. Nhưng khi làm Thiên tử rồi thì ( lắc đầu ) quen nghe những lời tung hô ,xiểm nịnh đã quên hết lễ nghĩa mà làm những trò...ta không muốn nhắc đến. Chính vì để giữ gìn đạo cương thường ta thấy xấu hổ vì làm thầy mà không dậy nổi trò .Nên ta treo mũ ở cửa Huyền vũ từ quan trở về làm một thầy đồ
Van xương :- Ôi cốt cách cao vời vợi của thầy sáng chói ngàn năm
T Chu:- Thôi .Việc gấp lắm rồi .Thầy thật liều lĩnh giữ con lại hôm nay vì có việc này ..( Thầy Chú đột ngột cúi lạy Văn Xương).Vì sự bình yên của cuộc sống trăm họ . Xin trò nhận của ta một lạy.
VXương ( cuống quít đỡ thầy dậy ): - Kìa thầy .Thầy làm thế thì con mắc vào sự bất kình với thầy. Đó là một trọng tội mà người cũng như quỉ thần trời đất cũng không dung thứ. Kính thầy ,lạy thầy .Dù có chuyện thế gì thầy cũng đứng lên con mời an lòng hầu chuyện .
T Chu :- Văn Xương con .Ta biết con là con trai đức Thuỷ hoàng của đầm Cung Hoàng .
Văn Xương :- Vâng thưa thầy .Thầy đã dậy như vậy thì con cũng không dám dầu thầy .Vì đức của thầy đã vang ra ba cõi khiến cha con cảm cái tài mến cái đức ấy của thầy nên cho con lên theo học lớp của thầy.Mong thầy đại xá tội tày trời của con đã giả hình giả tướng làm kinh động thầy .
TChu :- Con biết đấy . Mấy năm nay dân tình quá khổ vì sự nghiêng lệch của triều ca .Vua tôi chỉ lấy sự vui chơi làm trọng mà quên sự chăn dân. Tróc nã sức dân ,lấy ngân khố xây chốn ăn chơi xa xỉ .Trời giận nên giáng thiên tai xuống liên miên
Văn xương :-Đó là thiên cơ con không dám lộ .
T Chu : -Ta hiểu con.Nhưng con có thấy không.Ruộng đồng khô héo nứt nẻ.Nỗi khổ vì triều đình u mê cùng nôi khổ mất mùa đang bao phủ thiên hạ Người ngưòi đó, ăn nhà nhà sơ xác. Ta đau lòng lắm.
VXưong :- Lòng thầy bao la như trời, biển .
T Chu :- Ngay như trong lớp này bốn trò bỏ học vì mất cha,mất mẹ bởi đói kém,có trò chỉ vì ngụm nứơc mà mất anh ,mất mẹ .Ta đau lòng lắm .
VXương :- Con hiểu thầy .
T Chu : - trời cao có thấu nỗi khổ của lương dân không .Thiên đình trừng phạt sự nghịch đạo, bại hoại luân thường đạo lý của triều đình sao lại đổ vào đầu dân chúng .Văn Xương .Dù con là thần là quỉ nhưng con là học trò của ta
V Xương :- Con tự hào được thầy dậy dỗ .
T Chu :- Thầy xin con .Hãy vì thầy làm một trận mưa cứu chúng sinh đi con
V xương( cúi đầu):- Con không thể, vì đó là trái lại lệnh trời bắt xứ xở này chịu hán hán ba năm
T Chu: -Nhưng đấy là lỗi của triều đình, của vua quan chứ hàng vạn hàng triệu sinh linh có tội tình gì .Thầy một lần nữa xin rập đầu lạy con mở lượng hải hà cứu lấy muôn dân .
V xương :- Con cảm đức dạy dỗ của thầy khiến con hiểu đựơc cái lý trên đời ...Con càng cảm hơn đức hiếu sinh của thầy dành cho dân chúng nhưng lệnh của Thiên đinh con nào dám cưỡng
T Chu:- Con có nhìn thấy đồng lúa đang cháy khô .Lũ lượt dân gầy còm kéo nhau đi tìm cái ăn cái uống .Con có nhìn thấy bao cái xác oan uổng phơi trắng nơi đồng nội không. Đưc cao vọng trọng làm gì khi dân lầm than đang chết dần chết mòn vì đói vì khát thế kia .Văn Xương .Thầy cầu khẩn con ,Vì thầy, vì sinh mạng của triệu triệu dân đang cơ cực ,,,( cúi lậy học trò)
VXương ( đỡ thày lên):- Con hiểu rồi .Thầy vì nghĩa lớn từ quan,bỏ hết bổng lộc lợi quyền về dậy nghĩa dậy nhân cho thiên hạ.Nay lại vì tính mạng của chúng sinh. Vậy thì con một học trò nhỏ của thầy có lẽ nào...Thầy dậy chúng con rất rõ. Sống ích kỉ thì sống làm gì .Chết cao cả thì muôn đời vẫn để tíếng thơm. Con cũng xin một lần vì nghĩa lớn để trả ơn công lao trời biển của thầy dậy dỗ,để xứng là một học trò của thầy .Con xin... vâng theo ý thầy
T Chu;- Ta vô cùng cảm tạ con. Kìa con...
V xương (quì lạy thầy ba lạy nước mắt dòng dòng nghẹn ngào ):- Vì vâng lời thầy con không thể quay lại làm học trò sớm chiều nghe thầy dậy dỗ. Con xin vĩnh biệt thầy. Vĩnh biệt các bạn . Xin thầy cho con mượn nghiên mực và cái bút của thầy .
T Chu :- Con cần bút nghiên của thầy làm gì ?.
V xương :- Kính thầy .Ngưòi sống trên đời cần nhiều thứ. Nhìn ngưòi cần thứ gì biết ngưòi ấy ra sao . Con tuy ở Thủy phủ nhưng nhờ đựoc thầy dậy dỗ nên dần dần nhận ra có kẻ chi nâng trên tay cái bát, có kẻ thì suốt đời lo làm sao trên tay mình có cái chiện đồng hay vàng nén.. Còn thầy. Còn cái nghiên ,cây bút trông hiền lành vậy thôi nhưng sẽ là khởi đầu cho giông tố làm trời đất cuồng xoay. Nghịch đạo hay thuận triều cùng từ nghiên từ bút Nhân sáng tâm hôn cũng từ hai thứ đó thưa thầy. Cả đời thầy chỉ có cái nghiên, cây bút nhưng với hai thứ đó thầy đã làm nên sấm sét giữa trời quang mây tạnh khi thầy viết thất trảm sở . Hôm nay còn xin mượn thầy hai vật linh thiêng đó để vì nghĩa lớn đền đáp công thầy ( vái lạy thầy lần nữa rồi nâng nghiên mựa và quản bút lên đầu từ từ đi ra giữa trời )
Văn Xương( giọng âm vang ) : - Đất trời phù thịnh, dương gian thịnh
Nhân tâm nhật nguyệt chói loà
Mây vần vũ về đây
Gió đông cuộn về đây
Rồng tung mình sóng
Phượng vỗ cánh vượt qua bão lạnh
Mưa hay rơi ,hãy rơi
Thiên địa đẫm tràn niềm hạnh
Mưa hãy rơi hãy rơi
Mưa rơi ,mưa rơi
( Trời đất đột nhiên tối xầm sấm chớp nổi liên hồi .Văn Xương tung bút nghiên lên trời lảo đảo giơ hai tay đón mưa )
Cảnh 6 : tại Ngự sử đài Vua tôi đang quây quần bên hồ nước mặn ngắm nhìn cá sấu . Đan Khuê đang đang nũng nịu bên vua
Vua :- Tài Nhân. Nàng thấy những con cá sấu thế nào ?Đẹp không . Hùng tráng không ?
Đan Khuê:- Thiếp sợ lắm .
Vua ( ngạc nhiên ) :- Lạ thật .Nàng ở bên trẫm mà sao vẫn còn sợ .
T N Lang : - Tâu thánh thượng .Bẩm Tài nhân . Thánh thượng nói chí phải đấy ạ. Trên trần thế này chẳng có gì mạnh mẽ hơn Thánh Thượng . Ngài mới là vô địch,mới là ngưòi có quyền lực vô biên. Bởi vì ngài cho ai sung sướng thì người ấy hưởng lộc muôn đời. Ngài giận, ghét ai thì kẻ đó chỉ có biết vào ngục tù .Thánh Thượng cho ai sống mới đựơc sống ,bắt ai chết thì ngay lập tức phải chết. Cho dù kẻ đó là ai ,tài nghệ võ thuật đến thế .Thánh Thượng còn có thể chỉ cần một lời là có thể rời núi ,ngăn sông. Thánh Thượng thay trời trị dân. Chứ con cá sấu kia có thể quật ngã trâu bò ,ăn thịt người ,nhưng nếu Tài Nhân muốn thì ngay lập tức nó sẽ phải chết .
V định :- Nó sẽ mổ bụng moi gan ,lột da làm hài cho Tài Nhân đi .
Vua : - Nàng nghe các khanh nói nàng đã hiểu chưa .Chẳng việc gì phải sợ con cá sấu ấy cả
Đ Khuê : Tâu Hoàng Thượng nhưng thỉnh thoảng thần thiếp cứ thấy cảnh Trâu Canh bị cá sấu ăn thịt .Máu mê ,gan ruột, khiếp quá thôi mất .
Vua :- Thôi mà đừng sợ nữa .Có trẫm đây. Trẫm sẽ thân rót rượu tẩy trần mời Tài Nhân . Tâm an rồi nàng hãy múa cho ta điều Nghê Thường trong bản Tây vương Mẫu để ta thưởng ngoạn. Cái hôm khánh thành Ngự sự đài đẹp như thế mà quan Quốc tử tư nghiệp làm cho hỏng hết cả.
T N lang :- Tâu Hoàng Thượng. Đáng ra hôm đó Thánh Thượng phải lấy đạo vua tôi để trừng phạt Quốc tử tư nghiệp để yên triều chính . Trị nghiêm Quốc tử sẽ làm cho những kẻ khác trong triều có lòng dạ này khác sẽ run sợ mà không dám trái ý Hoàng Thượng.
Vua :- Thiếu uý khanh. Không đựoc xàm tấu . Đó là sư phụ của ta .
T N Lang :- Tâu Hoàng Thượng. Hoàng Thượng đúng là minh quân nhưng cũng vì đựơc Hoàng Thượng sủng ái kính trọng nên Quốc tử tư nghiệp đã lộng ngôn, loạn tự. Thân e đó là cái mầm của sự phản nghịch.
Vua :- Thôi đựơc rồi .Khanh cũng đang ép thiên tử đúng không ?
T N lang :- Dạ thần không dám ạ
Vua :- Vậy thì dâng rượu lên đây để Tài Nhân hầu rượu ta .Nàng sẽ uống rượu để sau đó má Tài Nhân sẽ rực hồng như trái đào trong vườn Tây Vương Mẫu, bước đi của nàng sẽ thướt tha nhẹ nhàng như đang ngự trên mây.
V định :- Tâu Hoàng Thượng .Nhẹ như trên lá sen buổi sớm ạ.Kính dâng Hoàng Thượng ngự tửu ạ.
Vua :- Trẫm quên. Rượu đây . Nào Tài Nhân . Cùng ta cạn chén (uống rượu Ly nữa . Má nàng bắt đầu dậy sắc rồi đấy .Nốt chén này nàng sẽ múa cho trẫm...
Đan Khuê:- Tâu Hoàng thượng .ý chỉ của Hoàng thượng thần thiếp sẽ tuân theo chỉ có điều trời nắng quá .Thiếp e sẽ rám rám...
Vua :- Ta hiểu rồi .Vậy thì Thiếu uý , Thái giám bảo quân căng dù cho che nắng cho nàng. Nhưng dù phải mầu xanh mà rập rờn như mây có như vậy ta mới tưởng tượng ra cung Quảng Hàm có Tây Vương Mẫu ,hay cung Quế có ả Hằng Nga.
Một tên lính hốt hoảng vào bẩm :- Tâu Hoàng thượng . Ngoài Ngọ môn vì nắng quá nên có mấy người say nắng ngã vật xuống chết rồi ạ .
V định :- Thì cho mang xác vào đây .Mấy hôm nay có thịt ngưòi cho cá sấu ăn. Tâu Thánh Thượng, thần đã phù phép rồi .Trời mưa xuống thì hồ nứơc mặn sẽ bị nhạt đi nhiều.Lúc đó cá sấu nhất là đồi mồi ở trong nước pha sẽ không còn đựơc đẹp như khi ở giữa biển mặn ngàn trùng.Nắng chang chàng nhiều ngày thế này sẽ gây ra hạn hán ,lúc đó ngưòi sẽ đói ăn , vì nắng nóng sẽ chết nhiều ,tha hồ có mồi cho cá sấu
Tài Nhân : - Tâu Hoàng Thượng .Ở Bên long bào được chở che nhưng thần thiếp vẫn thấy ghê ghê .Nhìn xác chết thần thiếp sẽ run ,lúc đó chân tay run lẩy bẩy làm sao có thể đẹp mắt quân vương .Thần thiếp sẽ đắc tội.
Vua :- Thôi đựơc rồi . Vương Thái giám cứ dọn xác vào một chỗ rồi lúc khác đưa vào ném xuống hồ. Bây giờ trông nàng đẹp lắm .Nàng múa đi
T N lang :- Nhã nhạc đâu . Nổi lên
Tài Nhân nhún nhẩy bước chân trong tiếng nhạc
Vua ( vỗ tay ); - Hay .Tuyệt hay
V định :- Uyển chuyển vô cùng .Còn hơn cả tiên nữ trên thiền đình.
Lý N Cát ( quần áo xộc xệch,đầu tóc rối bù nghiêng ngả bước ra. Hát ngêu ngao một điệu phương Bắc) :- Ta từ đâu đến đây.Như hạt bụi đậu dưới gót giầy bay lên í a. í a. Như từ thanh gươm chém đầu kẻ địch .ia ,í a Máu chẩy trào đỏ lòm mặt cỏ .Con thỏ lơ ngơ ăn cỏ .Con người lơ ngơ ăn danh. í a í a ( dừng lại ngơ ngác nhìn Đan Khuê Tài Nhân đang đứng sững lại vì sợ hãi). Nàng đúng là nàng rồi .Cô nàng họ Dương kia ơi . Vì đẹp vì xinh nên ta yêu nàng. Vì nàng chiều chuộng nên nàng sinh con.
Vua :- Thằng điên rồ nào mà lạc vào đây thế kia .
T N lang :- Tâu hoàng thượng. Chính là Lý Nguyên Cát tiên sinh.
V định :- Bẩm thánh Thượng . Lý tiên sinh phát điên đúng hôm khánh thành Ngự sử đài. Ngày mà buổi chiều hôm đó Quan Quân tử tư nghiệp treo mũ áo ở cửa Huyền vũ từ quan.
Vua :- Những ba người trẫm mến yêu bỏ ta đi trong một ngày.
L N Cát :- Nhưng Lý Nguyên Cát này chẳng bỏ ai .Xin Hoàng thượng cho hầu dưới triều .Lý này nguyện sẽ làm Thánh thượng vui lúc buồn ,làm buồn khi đang vui .Câu hát i a Bắc quốc sẽ tràn ngập sắp triều đình này .Ngài nghe nhé .Bản hát này ta mới sọan. Kìa kìa con cá sấu í a ía. Răng nó sắc Đuôi nó mạnh ,chân nó khoẻ.í ái a.Nó đớp vào đầu ta.Nó ngoạm vào tim ta Nó thèm máu lắm I a í a .
Vua :- Trẫm nghe lời thì ghê nhưng lại thấy nó du dương trầm bổng như trong bản Tây vương Mẫu ấy .Nhưng kìa đỡ Tài nhân vào đây đã. Nàng sợ xanh xám mặt mày mất rồi
TNLang :- Rõ là Lý tiên sinh nhìn thấy cá sấu ăn thịt Thái Y
L N Cát( thấy Khuê Đan vào càng trầm bồng ):- Nhưng để ngoạm đựơc nhiều í a .Để đớp đựơc nhiều ý a. Để ôm để ấp đựơc nhiều ý a. Phải mặc áo rồng ,phải ngồi trên ngai. Phải, phải là Thiên tử ...
T N Lang :- Tâu Hoàng Thượng. Lý tiên sinh ỷ vào chứng điên loạn hát lời phản nghịch.
V Định : - Chấp gì kẻ điên
Tài Nhân ( ngồi xuống bên vua nhưng mắt vẫn nhìn Lý Nguyên Cát đang vừa múa hát vừa quay cuồng. Nàng bất ngờ thảng thốt ): - Trời nắng thế này vạn vật sinh linh làm sao mà sống được.
Vua :- Nàng không việc gì phải sợ . Càng nắng trời càng đẹp. Vương Thái giám đã qủa quýêt thế rồi .Sẽ còn nắng rất lâu. Nắng nhiều lá sẽ héo đi kích đài hoa trổ sắc. Muôn mầu sẽ bùng lên rực rỡ như gấm như hoa .
LN Cát(bẻ một cành lá véo von ):- Hoa nở rồi hoa sẽ tàn í a.Ngưòi đẹp trẻ rồi người đẹp sẽ già í a.Lúc ấy quân vương sẽ chán chỉ còn lại riêng ta í a,í a
Quân vương chán quân Vương đuổi nàng ra.Nàng biết đi đâu dưới chốn hồng trần này. Còn đôi tay nào giang rộng í a í a.
Tài Nhân ( lẩm bẩm) :- Ngày xưa .Ngày xưa bao giờ mới đến ngày xưa. Thủa chàng hát câu hát nhỏ còn ta đứng bên bờ hồ ngóng đợi trăng lên
Vua :- Nàng nóng lắm phải không ? Trẫm sẽ bảo triều thần tạo ra cả một con suối, một dòng sông. Nàng sẽ thả mình trong đó,tha hồ đùa rỡn, tha hồ lội bơi. Lúc đó tha hồ trời nắng hai ta vẫn vui( bất chợt nhìn lên trời) Vương thái giám
V định : - Có thần
Vua :- Khanh nói sẽ nửa tháng nữa mới có mưa
V định :- Tâu bệ hạ .đúng thế đấy ạ. Thần đã niệm chú rồi .
Vua :- Nhưng sao trẫm thấy phía đằng đông như có đám mây đen hiện ra.
V Định : Tâu Hoàng Thượng .Thần cho đó chỉ là ảo ảnh .
N Lang : - Tâu Hoàng Thượng. Trời cao thế kia mưa làm sao đựơc.
( đột nhiên tiếng sấm ,chớp nổi lên ầm ầm . Rồi mưa như trút nứơc xuống)
Tiếng dân gian hò reo :- Mưa rồi .
- Sống rồi .ngưòi có nứoc uống rồi .
- Ruộng có nước cầy bừa reo mạ rồi
Vua :- Tại sao lại thế này này .Vương Thái giám
V định ( bấm quẻ):- Tâu Hoàng Thượng . Đây hoàn toàn là do quan Quốc tử tư nghiệp gây nên . Trong lớp của ngài có học trò Văn Xương là hoàng tử con thuỷ thần đầm Cung Hoàng nên ngài đã sai Văn Xương làm mưa .
Vua :- Sao nước mưa lại đen kịt thế này .
V định :- Vì Văn xương lấy nghiên mực và bút để làm phép nên mầu mưa như vậy
Vua :- Sư phụ của ta sai khiến đựơc cả quỉ thần thế thì triều đình này ..Các khanh đâu gội mưa đi mời tể tướng và thượng thư đến đây cho trẫm.
Tài Nhân( khiếp đảm nhìn mưa màu mực đen kịt ): - Mưa tràn khắp mặt đất rồi . Ta săp bị nhuộm đen theo mực mất rồi ( rú lên từng hồi)
L N cát( đứng giữa trời hát véo von ) :- Mưa mực đen xì xoá sạch hoàng cùng rồi í a. Hoàng cùng biến rồi ta chẳng sợ ai
Vua :- Mưa thế này thì trời đất mù mịt hết hay sao. Ngự sử đài của ta đang huy hoàng tráng lệ như thế .Vương thái giám cho dừng mưa lại ngay .
V định :- Tâu bệ hạ đây là thần làm mưa hạ thần làm sao dừng đựoc
Vua :- Tội của ngươi lớn lắm .Ngự sử đài giờ trở nên lem nhem ,xấu xí còn Tái Nhân ái phi của ta hoảng loạn vì trận mưa này .Bay đâu mang vương Thái giám ra trị tội cho ta .( sau tiếngdạ ran quân lính rầm rập chạy ra túm lấy VĐịnh lôi đi)
V định :- Bệ hạ .Bệ hạ tha tội chết .
T N lang ( chạy vào ): Tâu bệ hạ nứơc mưa làm hồ nứơc mặn dâng tràn bờ cá sâu thoát khỏi hồ đang bò lang thang trong Ngứ sự đài .
( có tiếng kêu thật to ) : - Lý tiến sinh bị cá sấu ăn thịt rồi .
Tài Nhân rú lên: - Thế là hết rồi . Hết rồi.Đến đây ăn thịt ta đi .
Vua :- Tài Nhân.Tài Nhân đừng sợ có trẫm ở đây .Quân đâu đuổi cá sấu đi nhanh lên ,nhanh lên .Cho triệu tể tướng và thượng thư lên cho trẫm
PS mạnh,Lê Quát :- Có chúng thần đây .Làm kinh động đến Hoàng thượng bầy tôi thật muôn vàn tội chết
Vua ( run rẩy ):- Trận mưa theo ý của quan Quốc tử tư nghiệp khủng khiếp qúa .trẫm không ngờ bút nghiên của thầy lại có thể khiến cả đất trời. Ngớt mưa hai khanh đi mới thầy về đây.Triều đình này phải trông vào thầy mới giải đựơc mọi sự biến sự nguy
P S mạnh:- Tâu Bệ hạ hạ thần trộm nghĩ . Với khi phách của thầy như vậy thầy sẽ không phải là ngưòi mà hoàng thượng có thể sai bảo . Trừ khi chính Hoàng thượng làm theo những điều thầy dậy “
Vua :- Vậy thì .Vậy thì. Đến bao giờ trận mưa màu mực này mới dừng đây Cả thế gian nhuộm trong mầu của thầy rồi .Trẫm lo ngại quá .Lo ngại quá
( tiếng sấm rền vang tiếng bản trảm thất sớ điệp trùng vang lên trong không trung. Đọc lại những câu trong đoạn trích Thất trảm sớ )
Con ngưòi co sính có tử .Thiên địa lúc hôn lúc quang .Nhưng dù sinh tử hay hôn quang thì tâm của con ngưòi phải giữ gìn ,trân trọng....
Màn từ từ kéo lại
Quỳnh Mai 21 giờ 43 phút ngày 19/7 /2009
Nguyễn Hiếu