Hai người thương nhau, không đến được với nhau chỉ vì môn đăng hộ đối (lòng tham tiền của các bậc cha mẹ) mà ngăn trở nhiều mối tình, cả hiện nay chứ không phải ngày xưa đâu. Nhưng duyên phận dù bẽ bàng, trách thì trách đúng nơi, đúng chổ :

 Trách mẹ cha, chứ qua không trách bậu.
Cha mẹ ham giàu, gã bậu đi xa .

Còn nàng lại khác :       -    Tiếng đồn cha mẹ anh hiền.

                                            Cắn cơm không bể, cắn tiền bể hai.

Thương nhau, không đến được với nhau, biết trách ai đây, trách ai được thì cứ trách :

-           Ai làm cho mõ xa đình.

Hạc xa hương án, nhân tình cũng xa .

-           Trách trời sao vội mưa mưa dông.

Trách em sao vội lấy chồng bỏ anh.

-           Tiếc công lao anh đào ao thả cá.

Năm bảy tháng trường, người lạ đến câu.

-           Trách ai thấy đó bỏ đăng.

Thấy lê quên lựu, thấy trăng quên đèn

Nhưng cũng có những cô nàng lúc còn trẻ, ong bướm dập dìu thì làm cao (chảnh), nhiều chàng để mắt tới ngó lơ, đến khi lỡ xuân thì, thì :

-           Buổi chợ đông con cá đồng em chê lạt.

Buổi chợ tan rồi con tép bạc em cũng khen ngon.

-           Cây bần gie con đom đóm đậu sàng ngời.

Lỡ duyên tại bậu, trách trời sao nên.

Còn đây là bị tình phụ :

-           Trách người quân tử bia danh.

Chơi hoa rồi lại bẽ cành bán rao .

(thắng nầy là sở khanh, là khốn nạn chớ quân tử gì hở quí vị !)

Vóc dáng hai người không cân xứng cũng là nỗi khổ nữa chứ !

-           Ví dầu chồng thấp vợ cao.

Như đôi đũa lệch so sao cho bằng.

Thậm tệ hơn :

-           Ví dầu chồng thấp vợ cao.

Bóp vú không tới, lấy sào mà quơ.

(nhắc lại lúc tôi 10 tuổi, hát ghẹo 2 vợ chồng anh chị hàng xóm bị cha mẹ đánh cho 1 trận đòn nhớ đời, nhớ luôn 2 câu ca dao nầy đến chết).

Anh chàng nầy nhỏ con, cố gắng thuyết phục đối tượng :

-           Em hai ơi ! đừng thấy anh nhỏ mà em rầu .

Con ong kia bây lớn, nó chích trái bầu cũng teo.

Rồi chồng thấp, vợ cao vẫn sống đời với nhau, con cháu đầy đàn vì anh chồng hiền lành, siêng năng, chiều vợ, không rượu chè be bét, nảng cảm động :

-           Khoai lang quá lứa, khoai lang sùng.

Khen ai khéo đẽ anh lùn dễ thương.

Thời buổi vàng thau lẫn lộn nầy : việt kiều giả, giám đốc giả , cán bộ giả, hiệu trưởng giả, chồng giả, vợ giả …. Tôi đề nghị quí vị gởi đến câu ca dao nầy đến cho các em, con , cháu .. biết, thuộc lòng (càng tốt) mà cảnh giac :

-           Họa hổ, họa bí nan họa cốt.

Tri nhơn tri diện bất tri tâm.

May không thôi chút xíu nữa em lầm.

Khoai lang khô sắt lát mà em tưởng nhân sâm bên Tàu.

Chúc quí vị có vài phút thư giản, thoải mái .

               10/11/2012     TRỊNH KIM THUẤN