TNc: cái tít bài Nguyễn Việt Chiến đặt nghe cứ như Đỗ Chu gần 100 tuổi. Đỗ Chu sinh năm
1944 tuổi con Khỉ nhưng hồi này ông để râu, mặc áo thụng khụng khiệng cố làm cho mình già đi. Ông tự coi mình như một vị trưởng lão làng văn. Nhiều khi nghe chuyện ông chỉ cười mà xin miễn nói lại vì ông đang thích làm già làng...
Nhà văn Đỗ Chu (sinh năm 1944, quê Bắc Ninh) là một con người khá đặc biệt và thật thú vị. Đặc biệt là bởi tài năng văn chương của Đỗ Chu đã “vang bóng” từ thời ông mới in tập truyện ngắn đầu tay “Hương cỏ mật” năm 1963 và tập truyện ngắn “Phù sa” năm 1967. Đến nay, với hơn chục tác phẩm “để đời”, Đỗ Chu có hẳn một bộ sưu tập các giải thưởng văn chương, từ giải thưởng Hội Nhà văn VN, giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật đến Giải thưởng ASEAN. Còn thú vị là bởi, ông luôn xem nhẹ các giải thưởng văn chương này và chỉ có thú vui thích ngồi kể những câu chuyện khôi hài theo kiểu “châm chọc” cho bạn bè nghe.
Dạo này, tôi thường xuyên gặp ông ngồi uống nước chè, hút thuốc lào vặt và kể chuyện phiếm “miễn phí” ở phòng làm việc của Tạp chí Thơ, Hội Nhà văn Việt Nam. Hình như, đến Tạp chí Thơ mà không gặp Đỗ Chu là thấy buồn hẳn. Bởi nếu Hội Nhà văn VN mở cuộc thi kể chuyện khôi hài hấp dẫn nhất về “làng văn” thì ở nước ta bây giờ, có lẽ khó ai theo kịp Đỗ Chu. Đầu ông thì bé như “quả trứng bẹp” mà chứa bên trong cả một kho tàng “linh tinh mục” đủ các thứ chuyện trên giời, dưới bể, chuyện văn chương, chuyện thế sự, chuyện xã hội, chuyện thành thị, chuyện làng quê, chuyện quá khứ, chuyện tương lai…chuyện nào cũng độc đáo, khôi hài cả.
Có người biết khá nhiều chuyện “bếp núc” thú vị về làng văn ở nước ta nhưng lúc kể ra, không hiểu vì sao cứ thấy “nhạt phèo”. Còn nếu chuyện ấy mà nghe Đỗ Chu kể thì chắc chắn mang một phong vị khác hẳn. Cái hấp dẫn ấy, có lẽ cũng là do cách kể chuyện, cách thong thả, nhâm nhi, nhấn nhá các tình tiết quan trọng với vẻ mặt rất đặc biệt hóm hỉnh của Đỗ Chu . Lúc ấy, con mắt tinh ranh của ông sau cặp kính dày cộp, tròn xoe giống đít chai, cứ như muốn nhảy xổ ra, chụp lấy người nghe mà đè sấp xuống, bảo rằng “Chuyện ông kể là sự thật một trăm phần trăm, ông nghe chúng nó kể, rồi ông kể lại cho chúng mày nghe ở một cấp độ hay hơn nhiều cái sự thật giản đơn lúc ban đầu”. Rồi Đỗ Chu cười, nụ cười mới thật sung sướng, rạng rỡ, hể hả làm sao.
Sở dĩ Đỗ Chu thường hay ngồi kể chuyện phiếm “miễn phí” trong phòng khách của Tạp chí Thơ là vì ông rất quý trọng nhà thơ Ngô Thế Oanh, Phó Tổng biên tập ở đây. Nể nhau vì tài đã đành, còn quý hóa nhau là vì chuyện nhân cách, chuyện tình nghĩa tri âm, tri kỷ. Khi Đỗ Chu kể chuyện, ông trở thành một nhà “độc tài”, ông chỉ cho phép mỗi mình ông nói và không bắt tay ai trong lúc kể chuyện. Có điều khá lạ, không hiểu vì sao vốn là một nhà văn xuôi nổi tiếng, nhưng ông không ít lần tỏ ra coi thường người viết văn xuôi và thường “ngả mũ” khâm phục người làm thơ.
Có lần Đỗ Chu nheo mắt, ví von so sánh bảo với mấy nhà thơ chúng tôi đang ngồi xung quanh hóng chuyện ông: “Thi ca nó sang trọng lắm chứ, nó như viên ngọc quý lấp lánh trên vương miện của nữ hoàng văn chương. Nó hơn hẳn cái anh văn xuôi cứ phải hì hục viết suốt ngày, suốt đêm đến ho lao, thối phổi. Tôi kính trọng người làm thơ vô cùng. Vừa qua, đọc được chùm thơ mới của ông Nguyễn Khoa Điềm ở Huế gửi ra, tôi thấy xúc động vì cái “tôi” trong thơ của ông ấy nó sang trọng quá, sâu sắc quá. Nó chẳng hề véo von, vay mượn, sáo rỗng như mấy anh “cười thuê, khóc mướn” khác. Nhất là vừa rồi, tôi đọc được một chùm thơ của Ý Nhi mới in trên Tạp chí Thơ thì mới thấy, thơ của cô ấy hiện nay là hay nhất nước, nó vượt qua các cậu rồi. Thơ kiểu ấy là nó “ngồi” lên mặt mấy ông nhà văn đương đại ấy chứ và chả đùa với thơ của nó được đâu, các cậu nghe chưa!”.
Nghe nhà văn Đỗ Chu hào hứng nhảy sang “chiếu” phê bình thơ, tôi cùng hai nhà thơ Ngô Thế Oanh và Nguyễn Đức Mậu cứ há hốc mồm ra mà cười. Với vẻ mặt nghiêm trọng, Đỗ Chu hóm hỉnh nói tiếp: “ Các cậu đừng tưởng bở chỉ có các cậu mới là nhà thơ chính hiệu đâu nhé, tất cả cánh viết văn xuôi chúng tớ, thằng nào thằng ấy cũng đều âm thầm quyết liệt làm thơ ngay từ lúc chưa làm văn xuôi. Tớ cũng làm thơ từ rất lâu rồi, trường ca, đoản ca, độc ca…tớ đều viết cả, chỉ có cái chưa bao giờ thèm in ra thôi! Vì thật ra, thơ của tớ cũng không có gì hay ho hơn thơ của các cậu, vả lại, có in ra, nó cũng không đóng góp gì được cho nền thi ca hiện đại, nên tới “đếch” thèm in, cho các cậu biết tay. Chuyện tớ làm thơ, “cu” Thỉnh, “cu” Oanh, cu “Mậu”…đều biết cả đấy chứ. Tớ chỉ cho phép các “cu” thơ ấy đọc thơ của tớ để biết tài thơ của tớ mà thôi, chứ dứt khoát tớ không cho in!”.
Chúng tôi được một mẻ cười nghiêng ngả. Tôi chất vấn “Tại sao, bác lại gọi mấy nhà thơ là “cu” nọ, “cu” kia, thế bác không sợ các nhà thơ phật lòng à?”. Đỗ Chu cười toác loác phân giải “Tao yêu lắm lắm thì tao mới gọi chúng nó là mấy thằng cu chứ! Chúng nó hồn nhiên thành thực dâng hiến cả cuộc đời cho nàng thơ sang trọng. Thế thì làm sao tao lại không yêu mấy thằng cu ấy được nhỉ, mày cũng là một thằng cu thơ đáng yêu đấy em nhé!”. Đỗ Chu lại tít mắt cười.
http://vn.360plus.yahoo.com/nguyen.vietchien