GS-NGND Hoàng Như Mai sinh năm Kỷ Mùi (1919) tại Thanh Trì, Hà Nội.
Trước 1945, ông viết báo, dạy học tư. Tháng 8-1945, ông tham gia Tổng khởi nghĩa ở Hà Nội.
Năm 1946, ông theo đoàn quân Nam tiến vào Nam diễn kịch tuyên truyền cách mạng (Đoàn kịch Độc Lập). Năm 1947, ông là Tổng Thư ký Hội Văn nghệ cứu quốc tỉnh Hưng Yên, phụ trách Đoàn kịch Văn hóa; tác giả, diễn viên. Từ năm 1949, ông chuyển sang ngành giáo dục đến cuối đời. Ông là Chủ tịch Hội Nghiên cứu và Giảng dạy văn học TP HCM.
GS-NGND Hoàng Như Mai trút hơi thở cuối cùng lúc 15 giờ 45 phút ngày 27-9 tại Bệnh viện 175, TP HCM; hưởng thọ 95 tuổi. Lễ viếng bắt đầu lúc 8 giờ ngày 29-9 tại Nhà Tang lễ TP. Lễ truy điệu và động quan lúc 7 giờ 30 phút ngày 1-10, sau đó an táng tại Nghĩa trang TP HCM.
Trang trannhuong.com xin chia buồn cùng gia đình Thày và cầu cho linh hồn Thày thanh thản cõi vĩnh hằng. !
Nguyễn nguyên Bảy & Lý Phương Liên viếng tụng
Dù biết luật người ở hồn về, tiễn biệt này biết trước, không bất ngờ, nhưng lòng chúng con vẫn bao xiết bàng hoàng, hơ hoảng, xót đắng treo rũ lá cờ tang, khóc nín trước mất mát.. Thầy ơi, Càn Khôn đã gọi tên, đành chịu, là chúng con than thế, bất lực làm sao níu giữ được Thầy. Con như thấy Thầy chia nửa nụ cười cho người ở lại, còn nửa nụ cười vẫy chào sợi mưa, hoa nắng đến tiếp rước Thầy đi.. Thầy ơi, xin Thầy khoan đi, cho chúng con được nghiêng mình vái Thầy ba lạy..
Lạy Thầy, với chúng con, Thầy là non cao, núi ấy tên là Hoàng Như Mai, núi sừng sững, cao lộng, ngọn núi phát sáng, uy nghiêm rực rỡ như gương, tấm gương nhân cách Một Người Thầy. Chúng con đã soi vào gương ấy, từ khi biết Thầy, thành học trò của Thầy, từ những năm 1960, đến nay đã ngoài 50 năm, dài lâu như một đời người, chúng con soi mình trong tấm gương ấy mà tu thân. Nay Thầy về, núi gương nhân cách Nhà giáo Hoàng Như Mai còn đó, chúng con và các thế hệ học trò tiếp sau soi vào vào núi gương còn mãi đó biết ơn và noi theo.
Lạy Thầy, riêng với chúng con, thầy là dòng sông mềm mại, hiền hòa, dòng sông bao dung nhân ái, dòng sông đầy ắp phù sa dưỡng sinh cho cỏ hoa vườn đời chúng con tươi tốt. Bước chân thầy, những năm 1970, đã băng qua ao rau, vườn chuối nhà bên, vào tận túp lều tranh đầy muỗi nhà con, chia sẻ cùng hoạn nạn, nghèo khó Lý Phương Liên, và khoan hòa chỉ dạy đứa chồng, Nguyễn Nguyên Bảy, nhiều ngỗ ngược. Thầy trợ giúp tinh thần chúng con như cha mẹ, như chân lý, như đấng thiêng. Trước nghèo khó thầy an ủi: Đồng tiền không hoàn toàn mang lại lại hạnh phúc. Đồng tiền chỉ giúp ta đứng gần hạnh phúc. Trước yêu ghét nhân tình thế thái, thầy giảng: Yêu, ghét chỉ là xúc cảm, không là đạo đức, đừng quá bận tâm. Nhưng tôn trọng, kính trọng là đạo đức. Phải sống thế nào để được tôn trọng, kính trọng mới là điều quan trọng. Trước nản lòng bể đời mênh mông, Thầy cười: Sông nhỏ con đò nan hay cây cầu tre. Sông lớn cẩn thuyền gỗ, cầu sắt. Không có phương tiện, thì tập bơi mà bơi. Đích muốn sang sông thì phải sang sông cho được..Thầy ơi, những lời dậy bảo ấy quí hơn những gì quí nhất, chúng con ghi khắc trong lòng, dụng mỗi ngày trong sống gửi nôm na.
Lạy Thầy, cha mẹ con trang lứa với Thầy, Thầy về năm nay đã vào trăm tuổi, cha mẹ con về trước Thầy kể đã ba chục năm. Cảm tạ Càn Khôn ban cho Thầy dầy phúc. Cầu xin, nếu Thầy có gặp cha mẹ con, xin các hồn thiêng cùng hân hoan kết bạn, để cùng chia sẻ phúc âm, để phù hộ cho cháu con nơi cõi ở những nụ cười.
Kính Thầy sớm thăng về miền cực lạc.
* Ảnh đầu bài
GS-NGND Hoàng Như Mai trong lễ mừng thọ tại Trường ĐHKHXH&NV TPHCM / Ảnh HTD
Nguyễn Nguyên Bảy & Lý Phương Liên viếng tụng.