Do tổn thất trên chiến trường, Nga chuyển sang tấn công chống lại những người dân thường Ukraine. Kể từ ngày 10 tháng 10, Nga đã bắn hơn 200 tên lửa hành trình và máy bay không người lái- Kamikaze vào các khâu quan trọng nhất của cơ sở hạ tầng dân sự của Ukraine - Lưới điện nước này. Và nếu hoạt động quân sự của Nga nói chung mang lại ấn tượng về việc thực thi kế hoạch tồi, không thành công, rất không có mục đích, thì ngược lại, nỗ lực tắt nguồn điện đối với Ukraine lại có vẻ có rất đáng kể và hiệu quả.

Dmitry Sakharuk, giám đốc điều hành của công ty tư nhân lớn nhất Ukraine DTEK cho biết: “Tôi nghĩ quân đội Nga may có sự trợ giúp của các chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng-Họ lựa chọn mục tiêu một cách cẩn thận và hành động rất có phương pháp".Các mục tiêu bắn phá chính của Nga là các trạm biến áp điện kết nối các bộ phận của hệ thống năng lượng Ukraine, các mục tiêu này chịu tới 10 quả tên lửa. Nhiệm vụ của cuộc bắn phá bằng cách ấy nhắm chia cắt hệ thống không thể chuyển nguồn điện tự do giữa các vùng miền để cân bằng tải trọng. Trong những trường hợp nghiêm trọng nhất, đòn đánh này dẫn đến việc tắt phần chính của toàn mạng.

Nhóm mục tiêu thứ hai là bản thân các nhà máy điện. Chúng lớn hơn và khó vô hiệu hóa hơn, nhưng tính đến tuần trước, theo như công ty quốc gia Ukrenergo cho biết, ít nhất 30% công suất năng lượng của đất nước Ukraine đã bị hư hạ. Sự cố sụt điện làm tăng nguy cơ mất điện hàng loạt khi phụ tải cao điểm, thậm chí phải đóng cửa một số nhà máy. Trong trường hợp xấu nhất-ông Dmitri Sakharuk nói, các nhà máy điện sẽ không có đủ dòng điện để khởi động lại. Và việc mất điện có thể kéo dài rất lâu.

Kể từ tháng 3 năm nay, mạng điện của Ukraine đã được kết nối với mạng điện của châu Âu, và nhờ đó, các công ty châu Âu có thể cung cấp điện khi Ukraine thiếu điện. Nhưng nếu hệ thống chuyển tải điện của Ukraine bị đánh phá, điều này rất không bình thường,châu âu có thể sẽ phải ngắt kết nối - ít nhất là tạm thời - để bảo vệ mạng lưới của mình. Điều đó sẽ càng đẩy những vấn đề của Ukraine vào vực sâu bế tắc.

Việc tắt điện đột ngột cũng có thể làm hỏng các cơ sở hạ tầng khác và gây thiệt hại cho ngành công nghiệp nặng. Ví dụ, nhà máy thép ArcelorMittal ở Kryvyi Rih, miền đông Ukraine phụ thuộc trực tiếp vào lưới điện nhà nước - cần có điện để biến than thành than cốc cho các lò cao. Mauro Longobardo- Giám đốc điều hành của ArcelorMittal ở Ukraine cho biết, nếu mất điện đột ngột, thiết bị sẽ hỏng. Trong khi đó, các thành phố lớn như Kyiv sẽ buộc phải đóng cửa hệ thống cấp nước, cống rãnh và hệ thống sưởi ấm. Và nếu ở ngoài trời lạnh, các đường ống sẽ bị đóng băng và nổ vỡ.

Để ngăn chặn điều này xảy ra, các nhà chức trách Ukraine đã quyết định cắt điện theo đợt để nhu cầu không vượt quá nguồn cung sẵn có. Tại các thành phố trọng điểm, điện bị cắt trong bốn giờ mỗi ngày, lần lượt từng quận, huyện. Các công ty điện lực tạo ra các trang web để cảnh báo cư dân, nhưng đôi khi đèn tắt mà không có cảnh báo. “Họ tắt phụt đi, còn chúng tôi không thể biết tắt trong bao lâu”- Valery phàn nàn. Anh này làm việc trong một lò nướng bánh ở trung tâm thời trang của Kyiv.Ở hướng bắc các con phố vẫn sáng đèn và nhạc pop dễ chịu chơi trong các quán cà phê, trong khi ở phía nam, các nhà hàng thắp nến và khách thanh toán bằng tiền mặt.

Cho đến nay, cuộc sống về đêm của Kyiv vẫn sôi động cho đến thời điểm giới nghiêm lúc 11 giờ. Những tòa nhà chọc trời của thành phố vẫn được thắp sáng. Nhưng để điều này tiếp tục, bất chấp các cuộc tấn công của tên lửa tàn nhẫn, cần phải có một nỗ lực lớn. Tại Ukrenergo người ta nói rằng trên khắp đất nước 70 đội sửa chữa đang làm việc không kể ngày đêm.

Một vấn đề thậm chí còn nghiêm trọng hơn là thiếu thiết bị. Kể từ mùa xuân, các công ty năng lượng phương Tây đã vận chuyển máy biến áp, rơ le, bộ ngắt mạch, máy phát điện, dây cáp và các thiết bị khác đến Ukraine. Các công ty PGE và Tauron của Ba Lan, Schneider Electric của Pháp, EON và 50 Hertz của Đức, cũng như các công ty khác từ Phần Lan, Lithuania, Bồ Đào Nha và Mỹ - tất cả đều đóng góp. Nhưng so với những gì Nga đã phá hủy bằng đợt tấn công tên lửa mới nhất, đây chỉ là "giọt nước trong đại dương"-Alexei Povolotsky, người đứng đầu bộ phận hỗ trợ nhân đạo và kỹ thuật của DTEK, nói.

Một phần của vấn đề là ở khả năng tương thích. Máy biến áp dùng để hạ nguồn điện cao thế từ nhà máy điện xuống mức dùng cho hộ gia đình. Bộ phận chủ yếu của mạng Ukraine sử dụng hệ thống năm bước của Liên Xô cũ. Các hệ thống Tây Âu sử dụng mức điện áp khác nhau. Cuối cùng, máy biến áp được thiết kế để làm việc với một điện áp nhất định, vì vậy thiết bị của Châu Âu không phải lúc nào cũng có thể thay thế thiết bị của Ukraine bị hỏng.

Nhiều nước ở Trung và Đông Âu trước đây cũng sử dụng sơ đồ điện áp của Liên Xô, nhưng theo quy định, họ đã nâng cấp thiết bị theo tiêu chuẩn của EU. Ông Dmitri Sakharuk nói: “Nơi duy nhất ở châu Âu bạn vẫn có thể tìm thấy thiết bị thời Liên Xô là trong các kho chứa máy biến áp cũ. Các nhà chức trách Ukraine đang cầu xin các nước kiểm tra kho hàng và xem những gì còn lại, ngay cả những thiết bị không hoạt động nữa, cũng có thể tháo dỡ để lấy các bộ phận thay thế. Theo ông Dmitri Sakharuk, trong số 40 máy biến áp cần thay thế, DTEK chỉ tìm được thiết bị thay cho ba máy.

Ngoại trừ máy biến áp, các thiết bị còn lại đều khá phù hợp với công việc ở Ukraine. Các thiết bị ở châu Âu sử dụng một loại đệm cách nhiệt khác với loại của Liên Xô, nhưng ông Dmitri Sakharuk cho biết nó có thể dễ dàng thay thế. Bộ ngắt mạch cũng tương thích. Nhưng hầu như không có nhiều thiết kế lớn như vậy cùng một lúc, bởi vì chúng thường được sản xuất theo đơn đặt hàng. Đặt hàng các thành phần mới trực tiếp từ các nhà sản xuất sẽ mất từ ​​sáu tháng đến ba năm. Do đó, Ukraine đang yêu cầu các hãng phương Tây dành cho họ ưu tiên đặt trước hàng để nhận thiết bị.

Để bảo vệ hệ thống điện của mình khỏi các cuộc tấn công của Nga, Ukraine cần có hệ thống phòng không tiên tiến. Hệ thống tên lửa IRIS-T mới của Đức và hệ thống NASAMS của Na Uy chắc chắn sẽ hữu ích. Nhưng Nga có rất nhiều máy bay không người lái Shahed giá rẻ của Iran rất khó bị phát hiện bằng radar. Ukraine tuyên bố rằng hệ thống phòng không của họ đã bắn hạ hơn một nửa. Tuy nhiên, đánh giá về mức độ thiệt hại đối với lưới điện do máy bay không người lái Shahed gây ra, điều này rõ ràng là chưa đủ.

DTEK ước tính chi phí của thiết bị sẽ được thay thế vào khoảng 40 triệu USD. Xét rằng công ty này chỉ sản xuất 1/5 tổng sản lượng của cả nước, vì thế chi phí cho toàn bộ ngành điện Ukraine sẽ cao hơn nhiều. Chính phủ Ukraine không có khoản tiền đó. Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Châu Âu đã cho phép Kyiv sử dụng lại khoản vay 150 triệu euro (148 triệu USD) trước đó để nâng cấp lưới điện, diều này chỉ đơn giản là giúp mọi việc ở mức tạm ổn. Vào ngày 24 tháng 10,Kyiv đã công bố các khoản vay bổ sung lên đến 3 tỷ euro, một phần trong số tiền đó sẽ chi cho việc sửa chữa, trùng tu mạng lưới điện. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, ngành năng lượng sẽ cần nhiều nguồn tài trợ hơn nữa từ nước ngoài.

Cứu lưới điện của Ukraine khỏi sự sụp đổ và bảo vệ cơ sở hạ tầng của nước này khỏi bị hư hại- thêm là một khoản đầu tư cần thiết và cấp bách.

TÔ HOÀNG chuyển ngữ.