Sự kiện Giáo sư Ngô Bảo Châu giành giải thưởng Quốc tế cao nhất về toán học đã làm nức lòng người Việt Nam từ mấy ngày nay. Giáo sư Ngô Bảo Châu xứng đáng với mọi lời ca tụng của người Việt và cộng đồng quốc tế. Nhưng chúng ta nên ca tụng từ từ thôi, không nên cấp tập vội vã, đừng sợ người dưng nước lã khen trước mình. Có người kể ngày học cấp 2 ở Việt Nam giáo sư phải tự giặt quần áo… Khen mà giống như buôn chuyện. Có người kêu gọi hãy xuống đường biểu dương trí tuệ Việt đi. Khen đến mức cả người được khen và người nghe đều mệt mỏi cả thì kém thi vị đi chứ.
Tôi còn nhớ như in không khí như bị nóng lên trong những ngày anh Phạm Tuân bay lên vũ trụ vào tháng 7.1980. Báo nói, báo hình, báo in tràn ngập thông tin hình ảnh về Phạm Tuân. Nào là Phạm Tuân là người châu Á đầu tiên bay lên vũ trụ. Nào Phạm Tuân là nhà khoa học, nhà nghiên cứu vũ trụ. Ông lên vũ trụ để tìm ra phương pháp cố định đạm bèo hoa dâu trong môi trường không trọng lượng…Lúc ấy tôi và các bạn cùng trường đại học của tôi hy vọng tràn trề rằng ngành khoa học vũ trụ của Việt Nam rồi sẽ có những bước nhảy thần tốc. Sẽ có tàu vũ trụ Made in VietNam trong thời gian không xa. Tố Hữu là người sung sướng nhất. Giọng thơ quảng trường của ông nghe sang sảng đầy phấn khích như thể đánh thức thế gian đang mê ngủ vậy.
Chân dép lốp mà lên tàu vũ trụ
Đời vui thế khi ta làm chủ
Anh em ơi đồng chí mình ơi!
Bây giờ không biết còn ai nhớ những cánh bèo hoa dâu ngày ấy như tôi không?
Rồi cùng năm ấy, nghệ sỹ Đặng Thái Sơn đoạt Huy chương vàng cuộc thi dương cầm quốc tế lần thứ 10 tại Ba lan. Anh là người châu Á đầu tiên giành giải thưởng cao quý này. Mọi người Việt Nam nức lòng tự hào. Nhưng người Việt Nam ta cũng đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Bởi trước đó dân chúng trong nước có ai biết Đặng Thái Sơn là ai đâu? Bởi anh đã lặng lẽ bươn chải học hành và tới với cuộc thi từ nước Nga xa xôi và do người Nga đăng ký giúp.
Cha sinh không bằng mẹ dưỡng. Đây là câu nói rất hay, rất chí lý của người Việt Nam. Bà Ykuma Yoshiko người Nhật, chủ biên Tạp chí Chopin nổi tiếng, tác giả cuốn sách“ Đặng Thái Sơn - Người được Chopin chọn” đã ca ngợi Đặng Thái Sơn giản dị nhưng sâu sắc như tựa sách. Còn Isaac Stern, nghệ sỹ vĩ cầm lừng danh người Mỹ nhận xét về Đặng Thái Sơn bằng một câu ” Một thiên tài âm nhạc”. Con hát mà hàng xóm khen hay càng quý…
Chúng ta rất tự hào về Đặng Thái Sơn, Ngô Bảo Châu, nhưng xin đừng vội vàng kiêu hãnh như thể sốt ruột quá vậy. Vì họ là những hạt giống Việt Nam nhưng đã được gieo trồng chăm bón trên những mảnh đất tốt ngoài Việt Nam.
Điều này có ai mà không biết.
Sài Gòn, 21.8.2010
V.D.C