Tìm kiếm        
Trang chủ
  Trang chủ » Bầu bạn góp cổ phần

ĐÔI ĐIỀU VỀ BÀI THƠ ỨC CỐ NHÂN

Hoàng Quảng Uyên
Thứ sáu ngày 20 tháng 8 năm 2010 9:20 PM

 
Tạp chí thơ số tháng 5 - 2010 in một bài thơ của Hồ Chí Minh có đầu đề mới hoàn toàn là  ức Cố nhân.

Vân ủng trùng sơn, sơn ủng vân
Giang tâm như kính tịnh vô trần
Bồi hồi độc  bộ Tây phong lĩnh
Dao vọng Nam thiên ức cố nhân

Dịch:
 Nhớ bạn xưa
Mây ôm núi, núi ôm mây
Lòng sông chẳng gợn mảy may bụi hồng
Bồi hồi dạo đỉnh Tây phong
Trông vời cố quốc chạnh lòng nhớ ai.
T. Lan dịch.

Có mấy điều nghi vấn xin hỏi:
1- Đầu đề bài thơ ức cố nhân do ai đặt đã từng in ở sách báo nào?
2- Văn bản của T. Lan trong cuốn: vừa đi đường vừa kể chuyện.
Nhà xuất bản sự thật, Hà Nội, 1963 trang 82,84 câu thứ hai ( phiên âm): Giang tâm như cánh  tĩnh vô trần ( bản tạp chí thơ: Giang tâm như kính tịnh vô trần); câu thứ tư ( phiên âm): Nam vọng trùng dương ức cố nhân. Bản trong tạp chí thơ: Dao vọng nam thiên ức cố nhân.
Có thể tạp chí thơ đã nhặt câu 4 trong bài Mới ra tù, tập leo núi trong bản in nhật ký trong tù lắp vào thay câu 4 bài thơ trên! ?
 3- Bản dịch của tạp chí thơ (ghi là T. Lan dịch) khác với bản dịch của chính T. Lan trong cuốn vừa đi đường, vừa kể chuyện.
Câu thứ 2: Lòng sông sạch chẳng mảy may bụi hồng
Tạp chí  thơ dịch:  Lòng sông chẳng gợn mảy may bụi hồng
Câu thứ 3: Bùi ngùi dạo đỉnh Tây phong
Tạp chí thơ: Bồi hồi dạo đỉnh Tây phong
Câu thứ 4:
Trông về cố quốc, chạnh lòng nhớ ai
Tạp chí thơ : Trông vời cố quốc chạnh lòng nhớ ai
Bản của tạp chí thơ không khác nhiều so với bản của T. Lan.Nhưng đã trích của T.Lan thì phải đảm bảo chính xác một cách tuyệt đối.
Xin có đôi điều về đầu đề bài thơ trong tất cả các bản in bài thơ này tôi được đọc đều ghi là Mới ra tù, tập leo núi. Bút tích bài thơ (có đầu đều như trên) là của chính tác giả (Hồ Chí Minh) chép gửi cho viện văn học - 1960 ( xin xem bản  chụp) tôi nghĩ không ai có quyền ngẫu hứng sáng tạo đặt cho bài thơ một đầu đề khác ( có thể hay hơn !)
Về bài thơ này, theo hồi ức của đại tướng Võ Nguyễn Giáp là Bác Hồ chép bên lề tờ Quảng Tây nhật báo gửi về cho các đồng chí ở nhà - kèm dòng chữ chúc chư huynh mạnh khoẻ, bên này vẫn bình yên (Bác viết bằng mực canh ki ốt - bôi nước cơm lên mới hiện chữ. Bí mật mà). Tất cả như hồi ức nhắc đến bài thơ này đều lấy văn bản gốc của Bác từ năm 1960, cho nên bài thơ này là có đầu đề do tác giả đặt ngay từ ngày in đầu tiên, chứ không thể ghi là không có đầu đề ( nếu muốn ghi phải ghi là bài thơ Bác gửi về từ nước ngoài viết trên lề tờ Quảng Tây nhật báo không có đầu đề .)
Về bản dịch, lâu nay mọi người hay dùng bản dịch của nhà thơ Nam Trân.
Núi ấp ôm mây, mây ấp núi
Lòng Sông gương sáng, bụi không mờ
Bồi hồi dạo bướcTtây - phong - lĩnh
Trông  lại trời nam, nhớ bạn xưa
(Nhật ký trong tù - Nhà xuất bản văn hoá  Hà Nội  4 - 1960)
Chính tác giả đã dịch ít nhất 2 lần. Một lần ghi là T. Lan ( đã dẫn trong bài). Một lần ghi là Nguyễn Tâm ( một bút danh  khác của Bác )
Mây ngoài mây, núi ngoài làn núi
Lặng như gương không bụi, lòng sông
Bốn bề phong cảnh mênh mông
Nhìn về tổ quốc bận lòng cố nhân.
( Quyển nhật ký trong tù của Bác - Báo nhân dân - chủ nhật, ngày 19/5/1957).
Vài điều trao đổi với ban biên tập tạp chí thơ. Chắc là chưa hết những điều muốn nói.
 Cao Bằng, ngày 25 tháng 7 năm 2010