(Cảm nhận bài thơ Buộc chỉ cổ tay của nhà thơ Nguyễn Thi Mai)
Bạn Lào buộc chỉ cổ tay
ý là son sắt từ nay em rồi
ý là môi đã chạm môi
Tay cầm tay, ngực đập đôi nhịp tình
Cổ tay trắng, cổ tay xinh
Em về sợi nhớ vô hình quấn theo
Đường mây cao bổng cánh diều
Quý nhân là sợi chỉ điều nối dây
Mảnh mai một sợi chỉ gầy
Mà khâu nối núi sông này liền nhau
Mà vương víu mãi ngày sau
Hiển linh bút lực, nhiệm màu thi ca
Nguyễn Thị Mai
Lời bình của Lâm Xuân Vi
Tôi vừa có chuyến đi thực tế qua nước bạn Lào, thật sự lý thú và bổ ích. Những ấn tượng tốt đẹp về người Lào, những dấu ấn văn hoá đặc sắc Lào còn rất đậm đặc trong trí tưởng của tôi, thì gặp được bài thơ Buộc chỉ cổ tay của nhà thơ Nguyễn Thi Mai trên báo Văn nghệ. Thế là tôi đã đọc bài thơ nhiều lần một cách say sưa, cái hay của bài thơ chừng như được nhân lên bởi sự đồng điệu về ấn tượng và cảm xúc. Tôi viết được cái ký về chuyến đi, định bụng sẽ viết một bài thơ, nhưng loay hoay mãi vẫn chưa tìm được tứ. Cám ơn nhà thơ Nguyễn Thị Mai, đọc bài thơ tôi thật tâm đắc, nó đã gợi ý nhiều điều về bài thơ sẽ viết của mình.
Buộc chỉ cổ tay không chỉ đậm nét văn hoá tâm linh của người Lào, nó còn là những cơ hội giao tiếp giữa con người với con người, không phân
biệt chủng tộc màu da biên giới, để dễ thân gần và gắn bó mật thiết với nhau.
Nhà thơ Nguyễn Thị Mai thật sắc sảo, chọn tên một nghi lễ của người Lào làm tựa đề bài thơ, đó cũng là cái tứ độc đáo để phát huy thế mạnh khai thác thế giới nội tâm của mình. Nhà thơ đã thi vị hoá hiệu lực nghi lễ buộc
chỉ cổ tay, nâng nó lên một trạng huống cao hơn, đắc biệt hơn - trạng huống tình yêu: Bạn Lào buộc chỉ cổ tay/ Ý là son sắt từ nay em rồi/ Ý là môi đã chạm môi/ Tay cầm tay, ngực đập đôi nhịp tình. Phải là sự hoá thân, phân thân vi diệu , và cũng phải là con người đa cảm lắm mới thốt gọi được những câu chữ làm nên sự rung vang chân thành có sức lay động mạnh mẽ đến vậy. Nghi lễ buộc chỉ cổ tay chỉ diễn ra trong chốc lát, sợi chỉ theo tập tục cũng chỉ giữ lại trên tay 3 ngày, thế mà nó đã trở thành sợi vô hình quấn quyện bền chặt suốt đời em. Sợi chỉ ấy buộc cổ tay em, như chuyền cho em niềm phấn khích, sự may mắn, sức bay bổng diệu kỳ chắp cánh, nối dài được với muôn ngàn mơ ước, khát vọng cao xanh.
Không chỉ thế, tình hữu nghị đặc biêt Lào - Việt vốn đã dài rộng thẳm sâu “ Tình sâu hơn nước Hồng Hà Cửu Long”. Mối tình ấy được vun đắp bằng giá trị của xương máu bất khả sánh. Nó lại được khâu nối bằng những sợi chỉ tâm linh. Đúng hơn là sợi dây tình vô hình của nữ sỹ Nguyễn Thị Mai dâng tặng cả hai dân tộc. Tình Lào - Việt được phản chiếu và khúc xạ qua những lăng kính như vậy, chắc sẽ được khắc hoạ sâu sắc, thiêng liêng, bền vững hơn trong tâm trí người đọc.
Giá trị trường tồn không chỉ ở tầm cao dân tộc, mà đã và sẽ là sự gắn bó máu thịt giữa con người với con người được kiểm chứng qua gian nan thử thách với thời gian.
Là một nhà thơ, Nguyễn Thị Mai cũng không bỏ lỡ cơ hội, cầu mong sự linh nghiệm nhiệm màu độ trì cho mình, không phải là danh lợi mà là năng lực sáng tạo thi ca vì tình yêu con người.
Lòng chân thành của nhà thơ trong lời nguyện cầu đã được linh ứng, có lẽ mở đường cho bước ngoặt có từ dấu ấn tâm linh này, đó chính là chị đã viết được bài thơ hay về tình hữu nghị Lào - Việt.
Buộc chỉ cổ tay, từ một nét đẹp văn hoá đã mở ra sức khái quát, nhà thơ đã cài đặt được cái lớn lao quốc gia, quốc tế trong một câu chuyện tình giản dị cảm động. Thế mới biết, cái hay huyền bí của thi tứ chỉ có thể có được bằng năng lực sáng tạo chân cảm và giản dị nhất.
Ninh Bình, ngày 16-6-2010
Đ/C Lâm Xuân Vi
Hội VHNT Ninh Bình
Email: xuanlamvi@yahoo.com