Myanmar đang là điểm sáng của thế giới về sự tiến bộ xã hội và dân chủ. Sau thời gian ngắn thay đổi thể chế chính trị, từ ao tù nước đọng, Myanmar hòa vào dòng chảy biển lớn của thế giới . Trước đây như là cái sân sau của Trung Quốc, hiện thời Myanmar coi Bắc Kinh chỉ là đối tác bình đẳng như mọi đối tác khác. Myanmar đã thay đổi về chất trong quan hệ với Trung Quốc.
 

Tháng 3.2009 tại Bắc Kinh, Bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc với Bộ trưởng ngoại giao Myanmar ký bản thỏa thuận song phương về việc xây dựng đập thủy điện trên sông Irrawaddy. Thực ra siêu dự án này được “mang thai” từ tháng 4.2005 giữa tướng Than Shwe, người đứng đầu chế độ quân phiệt hà khắc của Myanmar thời đó, với “đồng chí” Hồ Cẩm Đào trong cuộc gặp nhau tại hội nghị thượng đỉnh Á-Phi.
Sông Irrawaddy hội đủ 3 cái nhất: dài nhất, lưu vực lớn nhất, lưu lượng nước lớn nhất trong tất cả các con sông của Myanmar. Đại dự án thủy điện này khởi công từ tháng 11.2009. Phía Trung Quốc ôm trọn từ thiết kế, thiết bị, nguồn nhân lực, kinh phí đầu tư, lợi nhuận… Tổng mức đầu tư cho dự án lên đến 3,6 tỉ USD. Sau khi đập thủy điện hoàn thành sẽ có hơn 765 km2 bị ngập nước quanh năm. Hơn 10.000 người dân đã phải di dời trước sự cưỡng bức của lực lượng quân đội. Trong khi đó, tại thời điểm nóng nhất, gần 40.000 công nhân Trung Quốc có mặt tại công trình này.
 

Theo thỏa thuận đã được 2 bên ký kết, dự án thủy điện sẽ bàn giao cho Myanmar sau 50 năm do Trung Quốc trực tiếp quản lý và vận hành. Hơn 15% lợi nhuận từ dự án được chia cho “thuộc địa” Myanmar, còn lại Trung Quốc xơi tất. Nguồn điện năng được chia làm 2 phần, hơn 90%chuyển sang Trung Quốc, gần 10% để lại cho “bản xứ” Myanmar. Khen cho Trung Quốc khéo phỉnh. Bất công đến mức ấy mà vẫn làm cho đối tác mê muội ký vào thỏa thuận.
 

Số phận đại dự án thủy điện đã thay đổi theo sự “đổi đời” thể chế chính trị tại Myanmar. Sau khi trở thành tổng thống của quốc gia dân chủ Myanmar, ông Thein Sein quyết xem xét lại dự án thủy điện bằng cách để cho người dân công khai bày tỏ ý kiến. Câu trả lời từ lòng dân trở thành sức mạnh phi thường: hơn 90% người dân được hỏi phản đối dự án thủy điện. Ngày 30.9.2011, phát biểu trước Quốc hội, tổng thống Thein Sein dõng dạc tuyên bố đình chỉ xây dựng dự án thủy điện.
 

Quyết định của người đứng đầu Myanmar hợp lòng dân, thực sự dựa vào dân. Phía Trung Quốc không những bất ngờ mà còn phát khùng khi người đứng đầu Myanma tuyên bố đình chỉ dự án.
 

Tuyệt vời bản lĩnh mang thương hiệu Myanmar.
 

Nể phục người dân Myanmar mười phần. Một trăm phần kính phục xin nhường cho người đứng đầu quốc gia này.
 

Chơi với Trung Quốc phải có bản lĩnh như Myanmar.
Bá Tân