Ngày xửa, ngày xưa … cũng không xưa lắm, xin kể lại vài câu ca dao thể hiện lại một bức tranh đồng quê hiền hòa, mộc mạc, còn về mặt văn hóa, đạo đức xin mời quí vị cho điểm vậy.
Cô kia bới tóc đuôi gà,
Nắm tay cô lại, hỏi nhà ở đâu ?
- Nhà tôi ở dưới đám dâu,
Ở trên đám đậu, đầu cầu ngó qua,
Ngó qua đám bắp trổ cờ,
Đám dưa trổ nụ, đám cá trổ bông.
Bồng em ra dạo vườn cà.
Cà non chấm mắm, cà già làm dưa.
Làm dưa ba bửa chưa chua,
Chị kia xách dĩa lại mua ba đồng.
Ba đồng mắc lắm chị ơi !
Cho thêm mớ nữa cho vừa bửa ăn .
Vùng sông nước Cửu Long, phương tiện di chuyển chủ yếu là ghe xuồng, thời ấy xe đạp rất hiếm nói chi đến xe gắn máy.
Còn ai lễ phép hơn anh nầy :
Chiều chiều vịt lội đầm sen.
Tình cờ mới gặp người quen tôi chào.
Chào cô hai trước mũi tiên phuông,
Chào luôn cô ba sau lái, mặt vuông chữ điền.
Chào rồi, tôi lại hỏi liền :
Hỏi thăm phụ mẫu bình yên thể nào ?
Vùng Chợ Mới – An Giang có Cù lao Ông Chưởng (Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh) thời ấy :
Ba phen quạ nói với diều :
Cù lao Ông Chưởng có nhiều cá, tôm.
(Ngày nay các cách đánh bắt cá, tôm quá hiện đại - hại điện nên cảnh nầy không còn nữa ).
Buổi chiều, chàng trai thả lưới trên sông, nàng bơi xuồng tới,
Chàng lên tiếng :
Lưới thưa bủa lấy con cá duồng,
Buông lời hỏi bạn : bơi xuồng đi đâu ?
Nàng đáp lại : Lưới thưa bủa lấy con cá duồng,
Em đi đòi nợ, chớ bơi xuồng đi đâu !
Tiếp thêm : Giả đò mua khế, bán chanh,
Giả đi đòi nợ thăm anh kẽo buồn .
Sau đó không biết nàng có đi mua khế, bán chanh hay đòi nợ thật không, thì không thấy nhắc đến, chuyến về khi bơi xuồng ngang qua (lúc ấy có lẽ chàng trai đã bắt được mấy con cá duồng rồi).
Nàng thỏ thẻ : Chuột kêu rút rít trong rương.
Anh đi cho khéo, kẽo đụng giường má hay.
Cái gì đến phải đến ? Đúng không quí vị !
31/10/2012 TRỊNH KIM THUẤN