Bùi Thị Thu Hằng sức mạnh của triết lý cảm xúc

Trang chủ

Trang chủ » Bầu bạn góp cổ phần

Bùi Thị Thu Hằng sức mạnh của triết lý cảm xúc

Hồ Tĩnh Tâm

Thứ sáu ngày 22 tháng 6 năm 2012 5:35 AM

Giấc mơ trong ngôi nhà đang cháy

Dang dở bài thơ về anh
khuya lắm, cây bút trên tay thức
Cảm xúc chồm lên
Quật ngã ý chí

Rạng rỡ vẫn khuôn mặt anh ưa nhìn
Tiếng còi vào ca, ba trăm sáu mươi phút lại hối hả
Áo anh ướt hơn em tưởng tượng

Cố thiếp đi một tí
Cố thiếp đi một tí
Em mơ thấy ngôi nhà đang cháy
Anh lao đến không bế xốc em ra
Dùng môi khoá chặt nỗi sợ hãi trong em
Ngọn lửa... ngọn lửa... tóc... áo ... quần... da… thịt... đang hỏa thiêu
Mình vẫn như hai con sâu ngấu nghiến diệp lục
Em mỉm cười, chớp mắt, cấu vào em để biết rằng tồn tại
Trong mơ
Em chỉ mong đó là hiện thực
Để được chết trong vòng tay anh
Để được chết trong vòng tay anh
Mình dắt nhau lên thiên đường đấy chứ
Anh và em không có con chung
Chỉ những đứa con tinh thần
Chúng có thể chết trước...
Hoặc đợi chết cùng...
Còn tuỳ thuộc...

Con muỗi hút máu làm em giật mình
Cô đơn dậy
Ý nghĩ dậy
Mười đầu ngón tay em
Cả con tim em... bật máu
Giọt sương hiện thực lại thay tóc em
Mùa hiện hữu lại thay khuôn mặt em
Con muỗi đáng ghét

Em khóc
Liệu anh có thật trên đời?

HP - 05/2012
Bùi Thị Thu Hằng

Hồ Tĩnh Tâm

Bùi Thị Thu Hằng sức mạnh của triết lý cảm xúc

Dường như ngày nào tôi cũng đọc thơ, hoặc đọc bất cứ một
cái gì đó của bạn bè. Trước hết là để cảm cái hay cái
đẹp trên từng trang viết, sau đó là để học hỏi, để tự nhìn
nhận lại mình, để tự mình phân thân, vừa nhập vào mình, vừa
nhập vào người, để tự hỏi cái bản ngả của mình sẽ nương
cậy vào ai, trong thế giới như thực như hư này. Thói quen đó
hôm nay, đã cột chặt tôi vào bài thơ, “Giấc mơ trong ngôi nhà
đang cháy” của Bùi Thu Hằng. Tôi đọc và tôi giật mình, bởi
không ngờ Bùi Thu Hằng duyên dáng thế, dịu dàng thế, mà thơ
viết quá mạnh, quá lửa, quá lạ, và quá ư đốt cháy người
đọc, bằng cả ngùn ngụt sức mạnh của cảm xúc và sức mạnh
của triết lý “khủng khiếp”.

Ai trong đời mà chẳng mơ, chẳng từng có những giấc mơ. Giấc
mơ là sự tái hiện của hiện thực, của cảm xúc, của ước
muốn, của khát vọng, và của cả sự bức xúc tình dục, cũng
như sự sợ hãi, sự chán chường, sự bệnh hoạn, sự cùng cực
đến muốn lìa bỏ cuộc đời… Nhưng giấc mơ của Bùi Thu Hằng lạ
lắm. Đó là giấc mơ bùng cháy. Giấc mơ tự hoả thiêu. Giấc mơ
đòi giải thoát khỏi thực tại. Nhưng tuyệt nhiên, nó không
phải là giấc mơ tìm chết.

Dang dở bài thơ về anh
    khuya lắm, cây bút trên tay thức
    Cảm xúc chồm lên
    Quật ngã ý chí

Ngay từ khổ thơ đầu, ta đọc và ta hiểu, vì sao tác giả lại
có một giấc mơ kì lạ, nếu không muốn nói là giấc mơ “khủng
khiếp” của ái tình, khao khát đòi được chết để giải thoát,
để hoá giải hết thảy những gì từng bức xúc, dồn nén. Đáng
lẽ tôi không nói ngay ra điều này, nhưng vì cảm được phần nào
tầng tầng triết lý cứ đè lên nhau, chồng lên nhau, theo dọc
dài cơ thể bỏng cháy của bài thơ, mà buộc tôi phải nói. Đó
là mãnh lực của khát vọng tình yêu, đã đạt đến cái ngưỡng
của đòi hỏi dâng hiến cho nhau, mà thơ viết không thể nào thổ
lộ được, nên càng viết càng bế tắc, càng về khuya càng khắc
khoải, đến mức, “cảm xúc chồm lên” “quật ngã ý chí”. Nhân
vật trữ tình trong thơ đã không thể làm chủ được lý trí của
mình, dù ý chí tự kìm hãm có mạnh như Thái Sơn, khi mà cảm
xúc yêu thương đã bùng lên hừng hực lửa. Ai đã sống, đã yêu
hết mình, sẽ hiểu được điều đó. Nó là hiện sinh, là nguyên
căn của tội lỗi, tội ác, của sự phản bội. Nhưng nó lại là
sự chói sáng mãnh liệt của một tình yêu cháy bỏng thật sự,
không bạo lực nào có thể khuất phục, không biên giới nào có
thể cách chia, không giới hạn nào có thể cầm tù. Nó là
khát vọng của tình yêu đòi giải thoát, thoát khỏi những
ràng buộc đời thường.

Rạng rỡ vẫn khuôn mặt anh ưa nhìn
Tiếng còi vào ca, ba trăm sáu mươi phút lại hối hả
Áo anh ướt hơn em tưởng tượng

Tốc độ thơ dồn chuyển rất nhanh, chấp cả nhịp điệu, bởi tất
cả bây giờ, chỉ còn là cảm xúc đã “chồm” lên, mạnh đến
không tưởng. Thế nhưng bản lĩnh thơ của Bùi Thu Hằng, vẫn cầm
cương được con ngựa bất kham của ái tình đòi dâng hiến. Nhân
vật trữ tình vẫn còn đủ tỉnh táo, để nhận ra khuôn mặt “ưa
nhìn” của người yêu, để vẫn còn nghe được tiếng còi gọi vào
ca, thậm chí, vẫn còn đếm được nhịp bước hải hà “ba trăm
sáu mươi phút”, của một ngày làm việc “hối hả”, con người
luôn quay cuồng, ngụp lặn, trong tốc độ chóng mặt của thời
đại công nghiệp “vắt xác”. Sự tinh tế, đầy nữ tính, trong thơ
Bùi Thu Hằng, là giữa bời bời của cơn lốc thời đại công
nghiệp, nhân vật trữ tình trong thơ, vẫn nhận ra được, “áo anh
ướt hơn em tưởng tượng”.

Cố thiếp đi một tí
    Cố thiếp đi một tí
    Em mơ thấy ngôi nhà đang cháy
    Anh lao đến không bế xốc em ra
    Dùng môi khoá chặt nỗi sợ hãi trong em

Tốc độ thơ vẫn nhanh vùn vụt. Nhanh như chính sự bất kham của
cảm xúc đã “chồm lên”. Đẩy nhanh bài thơ lên đỉnh điểm của
cao trào. Hai câu đầu của khổ thơ trung tâm khá dài này, tác
giả như muốn tạo ra sự trùng điệp lời tự ru bất lực của
nhân vật trữ tình trong thơ, bằng thủ pháp điệp nguyên câu,
nhấn mạnh hơn lời tự nhủ, vốn dĩ đã biết trước là vô ích
của nhân vật, nên nhân vật càng tự nhủ lòng, giấc mơ càng
bùng cháy. Đó là giấc mơ của một người đang thức, mơ thấy
ngôi nhà bốc cháy, mơ thấy người yêu lao đến, nhưng không “bế
xốc” nàng thoát ra khỏi lửa khói cuồn cuộn, mà lại “khoá
chặt nỗi sợ hãi” của nàng, bằng đôi môi bỏng cháy. Tôi gọi
đó là một triết lý “khủng khiếp” của tình yêu, nhưng lại có
thật, nhưng lại có thể hiểu được. Bạn đọc đừng thắc mắc,
vì sao theo lẽ thông thường, khi cái chết cận kề, bao giờ
người ta cũng mơ thấy sự giải thoát, mà nhân vật trữ tình
thơ lại mơ thấy nụ hôn. Như tôi đã nói, đó là sự khát khao
đòi hỏi đã chạm đến ngưỡng, không thể kìm nén được nữa, nó
bắt buộc phải giải thoát, bởi vì đó là ranh giới của sự
“chết” và sự giải thoát, mà thuộc tính của sự sống, là sự
vùng vẩy đòi giải thoát khỏi cái chết. Ai đã đọc “Khói
lửa” của Hen Ri Bạc Buýt, chắc không quên được chi tiết khát
vọng thèm muốn cái đẹp, đã khiến một người lính Pháp, trong
khi đào bới đất cát để thoát thân, dưới chiến hào bị bom
pháo của lính Đức đánh sập, đã quên tất cả, đã làm tình
với cái xác chết đã ba ngày của người đẹp Pa Ri, cô phát
thanh viên từng làm say đắm cả nước Pháp. Triết lý của tình
yêu và triết lý của tình dục, tuy rất khác nhau, nhưng đôi khi
nó vẫn có sự hội tụ ở đòi hỏi xác thịt, không thể cưỡng
lại được.

Ngọn lửa... ngọn lửa... tóc... áo ... quần... da… thịt... đang hỏa thiêu
    Mình vẫn như hai con sâu ngấu nghiến diệp lục
    Em mỉm cười, chớp mắt, cấu vào em để biết rằng tồn tại
    Trong mơ

Tôi không bao giờ có cách nhìn khắt khe, với bất cứ một tác
giả nào, mà tôi nhận cảm được ở họ một tài năng. Với “Giấc
mơ trong ngôi nhà đang cháy”, tôi nhận thấy, tài năng thơ của
Bùi Thu Hằng, rất gần với một tài năng truyện ngắn, mà tôi
có thể nói là rất siêu thực, mang đậm chất của trường phái
hậu hiện đại. Vì vậy, “Giấc mơ trong ngôi nhà đang cháy”, khi
đạt tới đỉnh điểm của cao trào, giống như đang chiếu nhanh cho
chúng ta xem một cuốn phim, hết sức siêu thực và siêu tưởng.
Tất cả đều bốc cháy ngùn ngụt. Tất cả đều đang tự hoả
thiêu. Tóc... Áo ... Quần... Da… Thịt... Tất cả đều đang biến
mất. Chỉ có tình yêu là tồn tại, “ngấu nghiến diệp lục”
cuộc đời nhau.

Bản lĩnh thơ của Bùi Thu Hằng, một lần nữa lại xuất hiện,
khi tác giả cầm cương được giấc mơ “khủng khiếp”, bằng “em
mỉm cười”, “em chớp mắt”, “em cấu vào em”, “để biết rằng em
tồn tại”… “trong mơ”. Từ ngữ mạnh. Tình ý cuộn chặt vào
nhau. Câu chữ dồn nhanh tới đỉnh điểm, rồi bất ngờ buông
xuống vụt một cái. Tất cả chỉ là một giấc mơ “khủng
khiếp”, “quái dị”, của một tình yêu đầy sức lửa- đỏ rực như
ngôi nhà của tình yêu đang bốc cháy ngùn ngụt, để mãi mãi
trở thành bất tử.

Thế nhưng, nếu chỉ dừng lại ở đó, thì tài năng thơ của Bùi
Thu Hằng vẫn chưa có gì đặc sắc. Cái tạo nên đặc sắc cho thơ
Bùi Thu Hằng, là sự trùng điệp của ý tưởng, sự chất chồng
ngồn ngộn các tầng lớp triết lý, khiến ta càng đọc càng bị
choáng ngợp. Khi mà Bùi Thu Hằng tiếp tục nhấn sâu thêm một
nấc nữa, tạo nên điểm nóng cuối cùng cho bài thơ, một cách
thật nhẹ nhàng.

Em chỉ mong đó là hiện thực
Để được chết trong vòng tay anh
Để được chết trong vòng tay anh

Thông thường, những giấc mơ khủng khiếp, bao giờ cũng khiến
chúng ta sợ hãi, đến đổ tháo mồ hôi hột, nhưng giấc mơ của
nhân vật trữ tình trong bài thơ thì lại khác. Từ trong lửa
cháy, từ trong sự hoả thiêu của thân xác, nhân vật trữ tình
vụt hiện, chói loà hào quang của lửa, nhưng lại dịu dàng
biết mấy- “được chết trong vòng tay anh!”. Một lần nữa, Bùi
Thu Hằng lại sử dụng thủ pháp điệp nguyên câu rất thành công-
dùng cái chết để bày tỏ sự dịu dàng của khát vọng.

Mình dắt nhau lên thiên đường đấy chứ
    Anh và em không có con chung
    Chỉ những đứa con tinh thần
    Chúng có thể chết trước...
    Hoặc đợi chết cùng...
    Còn tuỳ thuộc...

Đoạn thơ trên là sự tiếp tục hạ nhiệt của sự bộc bạch. Bao
nhiêu lửa khói, bao nhiêu quần áo, da thịt, đang bốc cháy ngùn
ngụt, bỗng chốc được một cơn mưa của những lời thủ thỉ yêu
thương dập tắt, chỉ còn lại là anh và em, và những đứa con
“tinh thần” của “chúng ta”. Chỉ còn lại là cuộc đời. Các câu
thơ nối tiếp nhau cứ ngắn dần lại. Ngắn dần lại. Ngắn lại.
Buông lững. Buông lững. Để chạm vào cái thuộc về linh hồn…
“còn tuỳ thuộc…”. Tôi đọc và bàng hoàng đến mức, sao mà Bùi
Thu Hằng lại viết hay đến thế! Có thể trong giây phút đam mê
của ngọn lửa cuồng si, chúng ta có thể tan vào nhau, “ngấu
nghiến diệp lục” xác thịt phàm tục của nhau, nhưng đó không
phải là tình yêu, điều đó “còn tuỳ thuộc…”… vào việc chúng
ta có chạm được vào linh hồn của nhau. Điều đó “còn tuỳ
thuộc…”… “còn tuỳ thuộc…”… Khi chúng mình biết chết cho nhau,
là chúng mình đang dắt nhau lên thiên đường hạnh phúc. Thơ
Bùi Thu Hằng, từ triết lý tình yêu, đã trở thành triết lý
nhân sinh, về lẽ sống và sự chết, của con người cho con
người, của con người cho nhau.

Con muỗi hút máu làm em giật mình
    Cô đơn dậy
    Ý nghĩ dậy
    Mười đầu ngón tay em
    Cả con tim em... bật máu

Từng nấc một, bài thơ tưởng đã khép lại, nhưng rồi từ ý
tưởng này, Bùi Thu Hằng lại bắc thang sang ý tưởng khác, dắt
chúng ta đi sâu hơn vào triết lý tình yêu, triết lý nhân sinh,
triết lý cuộc đời của tác giả. Anh và em là thật. Tình yêu
của em với anh là thật. Cả giấc mơ hư ảo khủng khiếp cũng
là thật. Tất cả. Tất cả đều rất thật ở trong em. Như con
muỗi đã hút máu em là thật. Nó có tội gì đâu. Nó sinh ra
là để hút máu chúng sinh mà sống, giúp chúng sinh làm mới
những giọt máu của mình. Em cám ơn nó đã “làm em giật mình”
tỉnh giấc, để em biết trong em, sau giấc mơ “ngấu nghiến diệp
lục”, “cô đơn dậy”, “ý nghĩ dậy”, để em nhận ra rằng, “mười
đầu ngón tay em, cả con tim em… bật máu”. Vì ai??? Vì
sao???!!!...

Giọt sương hiện thực lại thay tóc em
Mùa hiện hữu lại thay khuôn mặt em
Con muỗi đáng ghét

Sự dồn nén của nỗi đau tình ái đã bật khóc, như “giọt sương
hiện thực”, như “mùa hiện hữu”, rưng rưng “thay tóc em”, rưng
rưng “thay khuôn mặt em”. Sao mà đáng ghét! Hỡi “con muỗi “đáng
ghét”” kia, mi giúp ta thức dậy khỏi “giấc mơ trong ngôi nhà
đang cháy” để làm gì! Ta đã mơ thấy sự hoả thiêu một cuộc
tình. Ta đã mơ thấy được chết cho một cuộc tình. Sao lại
đánh thức ta, để “cô đơn dậy”, để “ý nghĩ dậy”, để con tim
ta… “bật máu”.

Vụt một cái, cả bài thơ đột ngột chuyển hướng. Từ giấc mơ
“khủng khiếp” trong ngôi nhà đang cháy, có hoàng tử, có công
chúa, bất chấp tất cả, để “ngấu nghiến diệp lục” cuộc đời
nhau, bỗng chỉ vì(hay chỉ nhờ) một con muỗi, mà đánh thức
cả một thực tại trụi trần… nhân vật trữ tình, cô đơn trong
tình yêu, đến tận cùng “con tim bật máu”.

Em khóc
Liệu anh có thật trên đời?

Bài thơ kết thúc bằng tiếng nấc nghẹn đắng. Bằng câu hỏi
thảng thốt. Hỏi vào màn đêm. Hỏi vào sự Thức – Tỉnh của
giấc mơ. Hỏi vào trống vắng của cuộc đời. Hỏi vào muôn thưở
của nỗi đau tình ái. “Liệu anh có thật trên đời?”.

Bùi Thu Hằng viết “Giấc mơ trong ngôi nhà đang cháy”, như lật
qua lật lại hai bàn tay, như vắt kiệt tim óc mình ra mà viết,
khiến người đọc như bị dẫn vào mê hồn trận; càng dấn sâu
vào, càng khám phá ra nhiều góc cạnh của tình yêu, tầng
tầng lớp lớp, với biết bao nhiêu điều thăm thẳm của nỗi niềm
khao khát yêu thương, càng đọc cáng bất ngờ thú vị. Cuối
cùng, khi khép lại cả bài thơ để hồi tưởng, ta có thể nhận
thấy rất rõ rằng, triết lý tình yêu trong thơ Bùi Thu Hằng,
đã khiến chúng ta phải ngạc nhiên đến sững sờ.
Hồ Tĩnh Tâm

Người gửi
Bùi Thị Thu Hằng ( Hội viên hội nhà văn Hải Phòng)
Tác phẩm đã in: "Lặng lẽ cánh buồm em" - Thơ
ĐT: 0936813704
ĐC: Minh Đức - Đồ Sơn - Hải Phòng
Gmail: Thuhanghp1972@gmail.com

Các tin khác

Bài đọc nhiều nhất

ĐÔI NÉT KỂ VỀ MÌNH

CÂU NÓI BUỒN NHÁT TRONG TUẦN

Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm: GIỜ CHỈ CÒN CHƯỜNG MẶT RA TRONG THƠ

HUYỀN THOẠI TẮM TIÊN TÂY BẮC

ANH BA SÀM TÁI NGỘ

BẢN TIN CỦA TTX VIỆT NAM

TRẦN NHƯƠNG.COM

10TRUYỆN NGẮN CỰC NGẮN CỰC HAY

CÁ THÁNG TƯ

NHÂN THỂ DỮ TÂM KINH (人体与心泾)