Volodymyr Oleksandrovych Zelensky sinh ngày 25 tháng 1 năm 1978, là Tổng thống thứ 6 của Ukraine từ ngày 20 tháng 5 năm 2019 khi 41 tuổi, và đạt tỷ lệ phiểu bầu cao ngất ngưởng: trên 70% (mức độ trúng cử trung bình của nhiều nguyên thủ quốc gia chi khoảng trên 50%, 51%). Không ít cư dân mạng đã giễu ông là một anh hề. Đúng. Zelensky là một anh hề thực sự trên sàn diễn và trên một kênh truyền hình nổi tiếng ở Ukraine.
Với tài năng thiên bẩm về nghệ thuật, chỉ vài năm học ở trường, Zelensky đã trở thành nhân vật hài nổi tiếng và nhanh chóng được mời diễn trên nhiều kênh truyền hình. Sau khi kết thúc đại học, Zelensky đã lập một đội kịch và liên tiếp gặt hái những thành công trong nước. Từ những năm 2000, ông trở thành “con gà đẻ trứng vàng” của kênh 1+1 nổi tiếng ở Ukraine. Làm việc tại nhà đài có uy tín này khiến Zelensky nhanh chóng kiếm được những khoản thu khổng lồ và có tiếng tăm trong cả vai diễn, biên kịch, đạo diễn cùng nhiều công việc khác. Theo UNIAN, năm 2012, nhóm sản xuất kịch và phim mang tên “Kvartal 95” của ông đứng ở vị trí thứ hai trong bảng xếp hạng 25 dự án truyền thông và các ngôi sao showbiz giàu có nhất của Ukraine.
Cuộc đời ông bước sang trang mới vào năm 2015, khi Zelensky ra mắt chương trình truyền hình mang tên “Người đầy tớ của dân”. Trong bộ phim, ông đóng vai một giáo viên lý tưởng, người luôn lan truyền và phê phán tình trạng tham nhũng tàn tệ của quan chức Chính phủ và cuối cùng trở thành Tổng thống. Bộ phim có nội dung châm biếm chính trị sâu sắc, trở thành một trong những chương trình truyền hình ăn khách nhất của Ukraine. Nhiều người ca tụng nhân vật Tổng thống do Zelensky sắm vai là hóa thân cho khát vọng chống tham nhũng và nên dân chủ ở Ukraine.
Ban đầu, chương trình dự định phát sóng một serie trong năm 2015, song được nhà sản xuất quyết định làm thêm một loạt tập phim mới trong năm 2016. Chính vì độ ăn khách, Zelensky đã lấy tên bộ phim để đặt cho đảng của mình (đảng “người đầy tớ của dân”), vốn chỉ được thành lập vài tháng trước khì bầu cử.
Zelensky không có ưu thế trên chíến trường chính trị, song ông lại tạo dấu ấn sâu đậm trong mắt công chúng là một con người trung thực, giản dị và hài hước. Ông được biết đến rất rộng rãi trên mạng xã hội và luôn được đánh giá cao. Ông bước vào chính trị chỉ vì tình yêu tổ quốc, hết lòng vì dân nhờ ý tưởng và diễn xuất xuất sắc của nhân vật chính do ông đóng (trong bộ phim nhiều người yêu thích). Trong cương lĩnh tranh cử, ông khẳng định chỉ tranh cử Tổng thống một nhiệm kỳ. Giống như nhân vật ông thủ vai, ông khẳng định nếu trở thành Tổng thống ông muốn tập trung vào xử lý vấn nạn tham nhũng tệ hại và xây dưng nền dân chủ thực sự ở Ukraine. Khát vọng một nền dân chủ như các nước phương tây vốn là sự mong đợi của nhiều người dân Ukraine lâu nay.
Thành lập đảng vào những ngày cuối năm 2018 và tuyên bố tranh cử vào tháng 1 - 2019, chỉ vài tháng trước khi kì bỏ phiếu, song tỷ lệ ủng hộ giành cho Zelensky lại tăng chóng mặt. Điều này đã thể hiện qua số phiếu bầu tại miền Đông Ukraine, nơi vẫn diễn ra các cuộc xung đột, ông đã giành số phiếu ủng hộ lên đến 88%, so với hơn 11% của Poroshenko.
Giới quan sát cho rằng, thực tế trên xảy ra không có gì bất ngờ, vì cách thể hiện vượt trội của cá nhân Zelensky, và phần khác vì người dân Ukraine không còn tin vào những lời hứa hẹn của giai tầng chính trị tham nhũng tràn lan, làm kinh tế đi xuống thê thảm (sau chính biến lật đổ chính quyền Yanukovich trước đó 5 năm, Ukraine luôn là quốc gia đói nghèo và có tỷ lệ tham nhũng cao bậc nhất châu Âu, mức sống của người Ukraine hiện ở mức rất thấp với 1/3 dân số sống dưới mức nghèo đói. GDP của Ukraine năm 2018 chỉ đạt 123 tỷ USD) và họ hi vọng vào một “làn gió mới” – điều mà Zelensky thể hiện qua nhân vật trong phim, cũng như những hứa hẹn chân thành, thiết thực và đầy thuyết phục.
Về mặt ngoại giao, khi nhiệm kỳ của ông Poroshenko kết thúc đã để lại cho Ukraine có một quan hệ không rõ ràng với cả Liên minh châu Âu (EU) và NATO, cùng mối quan hệ ngày càng xa cách với Nga.
Sau hơn hai năm làm Tổng thống, thời gian quá ngắn để ông và Chính phủ của mình có thể cải thiện tình hình đất nước với di sản vô cùng thảm hại, thì chiến tranh xảy ra. Theo một khảo sát, Zelensky chỉ được 25% người Ukraine ủng hộ trước khi Nga Xâm lược. Nhưng hiện nay (một thời gian sau chiến tranh) ông được 91% người Ukraine ủng hộ vì đã dũng cảm không chịu khuất phục trước kẻ xâm lược mạnh gấp nhiều lần.
Cuộc chiến tranh Nga xâm lược Ukraine đặt Ukraine vào thế chống trả kẻ thù như “Chấu chấu đá voi”: Nga có dân số trên 146 triệu (gấp hơn 3 lần Ukraine), GDP trên 1700 tỷ USD (gấp hơn 13 lần Ukraine) và quân sự đứng hàng thứ hai thế giới, với trên 6000 đầu đạn hạt nhân. Với sức mạnh vượt trội tuyệt đối như vậy, Putin dự kiến chiếm Kiev sau 48 giờ, chinh phục toàn Ukraine trong vòng 72 giờ, và thành lập một chính quyền mới thân Nga ở kiev. Các nước phương tây, ngay cả Mỹ cũng cho rằng Ukraine khó chống chọi được với Nga. Chả thế Mỹ tuyên bố sẵn sàng cung cấp phương tiện để di tản Tổng thống Zelensky và Chính phủ của ông rời khỏi Kiev một cách an toàn.
Có nhiều người chê trách Mỹ và phương Tây đã không giúp vũ khi và các phương tiện chiến tranh để Ukraine chống lại Nga ngay từ đầu, mặc dù Mỹ đã biết rõ Nga sẽ tấn công Ukraine, và cảnh báo cho Ukraine rất sớm. Mỹ và phương Tây đã không làm điều đó, vì họ cũng cho rằng Ukraine sẽ thất thủ, và khi đó những viện trợ của họ sẽ thành những món quà béo bở tặng Nga. Nó giống như tình trạng Mỹ “bỏ chạy” khỏi Afganistan để lại hàng tỷ đôla trang thiết bị quân sự cho phiến quân Taliban!.
Trước một cuộc tấn công xâm lược của kẻ thù với sức mạnh quá chênh lệch, anh hài Zelensky- vị Tổng thống Ukraine đã hành động như một người anh hùng. Ông tuyên bố: “Tôi sẽ ở lại đất nước của mình, và nếu tôi có chết, tôi sẽ chết cùng những người lính của mình”. Để đáp lại nhã ý giúp đỡ di tản của Mỹ, ông nói: “Cuộc chiến ở đây, tôi cần đạn dược, không phải là một chuyến di tản”. Cả gia đình ông (vợ và hai con) đều ở lại Kiev. Ông cũng thừa biết tình thế rất nguy cấp, cái chết có thể đến bất kỳ lúc nào, nhưng ông sẵn sàng chết vì đất nươc. Ông nói: “Đây có lẽ là lần cuối cùng mọi người nhìn thấy tôi còn sống. Tôi chết, để cho nên dân chủ Ukraine được sống” (phát biểu trên truyền hinh sau 2 ngày chiến tranh nổ ra). Trước cuộc chiến tranh xâm lược, đất nước một mất, một còn với kẻ thù, ông dõng dạc tuyên bố: “Thà chết để quê hương được sống còn hơn sống mà để mất quê hương”.
Với lòng dũng cảm và khí phách phi thường, những lời nói và hành động của ông không chỉ truyền cảm hứng cho người dân Ukraine đoàn kết thành một khối, tất cả quyết tâm chiến đấu vì nền độc lập của tổ quốc, mà còn làm thức tỉnh phương Tây và làm cho cả thế giới đồng tình, ủng hộ Ukraine. Tất cả người dân Ukraine: Từ người dân thường, đến các trí thức, các nghệ sĩ,.. cho đến cả cụ già, đã mặc áo lính, nắm chắc súng để xung vào đội quân đánh giặc. Có người lính trẻ vai đeo balo, tai cầm súng vội cúi xuống hôn vào bụng chửa của vợ trước khi lên đường. Có những đôi bạn trẻ yêu nhau, cưới vội tại nơi tập trung để kịp lên đường ra trận cùng đồng đội. Hơn 300 ngàn người Ukraine nam từ khắp nơi trên thế giới đã đáp lời kêu gọi của Tổng thống để trở về tham gia giữ nước. Cụ già trên 80 tuổi cũng xin tòng quân, người tàn tật cũng xin nhập ngũ. Kể từ khi chế độ cộng sản tan rã ở Ukraine, chưa có một tổng thống nào thống nhất được lòng dân như thế. Cả dân tộc Ukraine sôi sục, dũng mãnh bước vào công cuộc chống ngoại xâm. Putin dù hùng mạnh đến đâu làm sao có thể thắng được họ? Đúng như tướng De Castries (pháp) đã nói trước quốc hội: “người ta chỉ có thể đánh thắng một đạo quân chứ không thể đánh thắng được cả một dân tộc”.
Ông không chỉ tập hợp được toàn dân trong nước đoàn kết nhất trí và kiên cường chống quân xâm lược, mà còn thức tỉnh được lương tri nhân loại, tạo nên một phong trào đoàn kết, nhất trí từ Mỹ đến các nước phương Tây và các nước khác trên thế giới để ổng hộ, giúp đỡ Ucraine. Các nước đã viện trợ vô điều kiện cho Ukraina cả về tinh thần, vật chất, và đặc biệt đồng thuận áp đặt nhiều biện pháp trừng phạt làm suy yếu Nga (đã áp đặt 7116 lệnh trừng phạt Nga, vượt xa so với Iran 3616 lệnh)
Trong những ngày đầu của cuộc chiến tranh xâm lược, Tổng thống Zelensky đã liên tục trực tiếp gọi điện đến các lãnh đạo cao cấp EU và Mỹ để kêu gọi, thuyết phục và thúc giục họ giúp Ukraine về mọi mặt trước tình thế đất nước đang “ngàn cân treo sợi tóc”. Có Ngày ông gọi đến 15 cuộc điện thoại, và còn gọi liên tục trong nhiều ngày sau. Thời gian sau, khi cuộc tấn công của Nga bị chặn lại, ông đã tranh thủ để phát biểu trực tiếp trên màn hình trước Quốc hội của nhiều nước (Đức, Anh, Mỹ, Israel, Nhật, Hội đồng EU, NATO… nhờ có hệ thồng truyền thông rất tốt trên nền tảng hệ thống Starlink được Elon Musk giúp đỡ). Với hiểu biết rộng và bằng cách diễn đạt thẳng thắn, truyền cảm, thuyết phục, ông yêu cầu các nước giúp Ukraine với những yêu cầu rất thiết thực (vũ khí gì, trang thiết bị gì, và lập vùng cấm bay..) và thực hiện tối đa các biện pháp trừng phạt Nga (như không nhập dầu của Nga). Những lần phát biểu này đã đem lại hiệu quả thật không ngờ: Các viện trợ của các nước tăng lên rất nhanh và được chuyển đến Ukraine rất kịp thời. (Riêng yêu cầu lập vùng cấm bay trên bầu trời Ukraine thì cả Mỹ và EU đều không thực hiện vì lo sợ đối đầu trực tiếp với Nga. Đề nghị ngừng nhập dầu và khi đốt từ Nga đã được Quốc hội Mỹ thông qua và áp dụng ngay (cắt đi một khoản thu nhập của Nga trên 200triệu USD/ngày), nhưng EU không thực hiện được, vì số lượng quá lớn (chiếm tới 40% nhu cầu), mà chỉ có thể giảm dần và đến 2024 mới ngừng nhập. Với tình hình hiện tại, số tiền EU nhập dầu trả cho Nga trung bình 600 triệu USD/ngày đã giúp Nga vẫn còn sức trang trải cho cuộc chiến ở Ukraine).
Tác động của Tổng thống Zelensky đã làm thay đổi to lớn trong thái độ và sự giúp đỡ của các nước trên thế giới với Ukraine. Ông là người đã thống nhất được lưỡng viện Hoa Kỳ, vốn cãi vã như mổ bò hàng thập kỷ nay. Ông cũng thống nhất được NATO và hàn gắn được chia rẽ trong EU, chấm dứt được sự chia rẽ nhau giữa các đảng phái chính trị ở Ba Lan…
Sau buổi phát biểu ở Quốc hội Mỹ, các nghị sĩ cả hai Đảng đã ép Biden ký ngay một gói giúp đỡ Ukraine trên 800 triệu USD. Liên Hiệp Quốc họp ra Nghị quyết phản đối Nga xâm lược Ukraina với số phiếu ủng hộ là 141. Chỉ 5 nước phản đối, trong đó có 1 phiếu của Nga. Hội đồng Nghị viện Uỷ nhiệm châu Âu bỏ phiếu trục xuất Nga ra khỏi tổ chức này vì Nga vô cớ xâm lược Ukraina với tỷ lệ 216 phiếu thuận, 3 phiếu trắng.
Thuỵ Sĩ từ bỏ truyền thống trung lập hàng trăm năm nay, kể cả trong thế chiến II, để đưa ra quyết định lịch sử: đóng băng tài sản của Tổng thống Nga Putin, Thủ tướng Mishustin, Ngoại trưởng Lavrov, cùng 367 cá nhân theo danh sách trừng phạt của EU.
Thuỵ Điển cũng từ bỏ truyền thống trung lập không viện trợ vũ khí cho các nước đang có chiến tranh, để giúp cho quân đội Ukraine 5.000 súng phóng tên lửa chống tăng, 5.000 mũ bảo hiểm và áo chống đạn, 135.000 khẩu phần ăn, tổng giá trị 50 triệu Euro.
…
Trên chiến trường, sau hơn ba tuần chiến đấu chống quân xâm lược Nga, quân dân Ukraine đã làm đảo ngược bàn cờ, thế trận: không chỉ phòng thủ tốt, mà bắt đầu mở những mũi tiến công: giành lại một số thành phố bị Nga chiếm đóng, đánh lui nhiều mũi tiến công của Nga và đẩy Nga lùi lại hàng chục km quanh Kiev; có mặt trận buộc Nga phải rút lui về tận biên giới của mình (cách kiev 70km). Đã có tới 16 tướng tá Nga tử trận, trong đó có một trung tướng, năm thiếu tướng. Chưa một chiến trường nào mà ở đó, trong một thời gian ngắn số tướng quân đội bị chết nhiều đến như vậy. Về quân số, theo báo Nga, số tử trận là trên 10.000 binh sĩ, bằng số lính Nga chết ở Afganistan trong 10 năm chiến tranh. Tổng số binh sĩ bị loại khỏi vòng chiến đấu lên đến trên 40.000 người, chiếm tới 20% quân số mà Putin đưa vào cuộc chiến. Số vũ khi và trang thiết bị quân sự mà Nga tổn thất cũng vô cùng to lớn. Trong nội bộ, có đến 8 tướng bị cách chức. …
Tuy chiến thắng mà quân dân Ucraine giành được là rất lớn, nhưng cuộc chiến gay go còn tiếp diễn vì Nga vẫn còn tiềm lực. Putin, một tên độc tài hung hãn không dễ đầu hàng, và hắn có thế thực hiện những hành động tàn bạo khốn nạn hơn, như “chó cùng cắn dậu”. Nhưng quân dân Ukraine nhất định sẽ giành được thắng vẻ vang cuối cùng, dù chưa phải ngày một, ngày hai. Vì đơn giản như Tổng thống Zelensky đã nói: “Mỗi chúng tôi là một tổng thống và mỗi chúng tôi là một chiến binh. Tất cả chúng tôi sẽ chiến đấu đến cùng”.
Theo chuyên gia "sự kiện chính trị - địa lý lớn nhất kể sau Thế Chiến Thứ Hai". Thì: Thông qua lời nói và hành động của mình, một vị nguyên thủ quốc gia 44 tuổi này (Zelensky) đã nổi lên như một người hùng bảo vệ nền dân chủ một cách không nao núng.
Tuần trước, gần 40 nhà lập pháp châu Âu đã viết một lá thư cho ủy ban giải Nobel, đề nghị tổ chức này hãy gia hạn thêm thời hạn đề cử giải Nobel Hòa Bình năm 2022 để dân tộc Ukraine có thời gian làm thủ tục đề cử Tổng thống Zelensky.
Ngày 18/3, tờ Washington Examiner đăng tải thông tin một nhóm chính trị gia châu Âu đã đề cử Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho giải Nobel Hòa bình năm 2022. Thậm chí, họ còn cho rằng, ông Zelensky hoàn toàn xứng đáng nhận được giải thưởng này, vì đã thể hiện xuất sắc khả năng lãnh đạo đất nước tuyệt vời trước sự tấn công của quân xâm lược Nga.
Như thực tế cho thấy, một người có năng khiếu hài hước, trước hết, là người rất thông minh. Và từ một diễn viên hài mà lên làm Tổng thống, thì trí tuệ phải nói là kiệt xuất, hơn người. Việc lãnh đạo cuộc chiến chông quân xâm lược Nga mạnh hơn rất nhiều lần đến lúc nàỳ đã cho thấy Tổng thống Zelensky xứng danh là một Anh hài anh hùng – Một vị Tổng tư lệnh tài ba.