Khổng Tử có học trò tên Mỗ, người nước Đằng. Mỗ học vào loại trung
bình, song luôn luôn tự cho mình là giỏi nhất. Học được vài năm, Mỗ
xin về nước vì tưởng rằng đã học hết đạo của thầy.
Tử Cống thấy vậy hỏi thầy:
- Thưa thầy! Người ấy về nước rồi làm quan có sao không ạ?
Khổng Tử rung đùi đáp:
- Không sao.
Lại hỏi tiếp:
- Thế Mỗ làm tướng có được không thưa thầy?
Khổng Tử vuốt râu đáp:
- Được.
Lại hỏi tiếp:
- Thế nhỡ anh ta về làm giặc thì sao ạ?
Khổng Tử vừa ngáp vừa trả lời:
- Cũng không hại gì.
Bấy giờ Tử Cống mới yên tâm mà thủng thẳng:
- Nghe nói Mỗ xin về nước chỉ để làm thầy thôi!
Khổng Tử vừa nghe câu đó, bỗng giật bắn mình. Thế là chân không kịp xỏ
giày, áo không kịp cài khuy, ông vội vàng lao ra cổng chạy hớt hơ, hớt
hải.
Học trò đuổi theo hỏi: “Thầy chạy đi đâu vậy?”. Khổng Tử vừa chạy vừa đáp:
- Ta sang ngay nước Đằng.
Học trò lại hỏi:
-Thầy sang nước Đằng để làm gì vậy?
Khổng Tử vẫn vừa chạy, vừa trả lời:
- Sang ngăn không cho tên Mỗ làm thầy. Hắn có làm quan thì cùng lắm
chỉ hại đến một ấp. Làm tướng cũng chỉ hại đến một thành. Thậm chí có
làm giặc cũng chưa chắc đã hại nổi ai. Nhưng nếu hắn làm thầy thì sẽ
hại đến muôn đời. Ngay cả ta cũng khó mà tránh khỏi liên luỵ…"
Quốc Thường- Sưu tầm