Các dự án ở Việt Nam dù lớn dù nhỏ hiện nay đều hình thành theo con đường như thế này: một đơn vị nào đó nghĩ ra đề tài, bắt tay vào xây dựng dự án, sau đó trình duyệt để xin kinh phí thực hiện. Dự án nhỏ thì trình cấp tỉnh cấp bộ phê duyệt, dự án lớn thì trình chính phủ, trình quốc hội phê duyệt. Sau đó do quy mô của dự án mà gán cho nó cái mác là dự án quốc gia hay dự án bộ ngành. Sự hình thành “Dự án đường sắt cao tốc Việt Nam” không nằm ngoài phương thức này. Đây chính là dự án của Tổng công ty đường sắt Việt Nam, do quy mô nên được coi là dự án quốc gia.
Do con đường hình thành như thế nên tuy quy mô là quốc gia nhưng tầm nhìn là của đơn vị xây dựng dự án. Lợi ích cũng đặt lợi ích đơn vị mình, ngành mình lên trên, lợi ích quốc gia xuống dưới. Khi trình dự án, mục tiêu là bằng mọi giá phải được phê duyệt chứ không phải là trình ra để quốc hội thấy được sự cần thiết đến mức nào, không phê duyệt cũng vui vẻ. Ở đây, quốc hội không phê duyệt thì chủ dự án coi như là sự thất bại của mình.
Chính vì thế, lẽ ra khi quốc hội có sự không thống nhất ý kiến, đơn vị xây dựng dự án phải tự nguyện xin lùi dự án cho kỳ họp sau để làm đầy đủ hơn, nhưng họ đã không làm vậy mà quyết tâm bổ sung thế này thế kia để được thông qua ngay trong kỳ họp quốc hội này. Một dự án lớn như vậy mà bổ sung trong vài ngày thì rõ ràng mục tiêu không phải là vì lợi ích quốc gia mà vì lợi của ngành.
Trong tương lai, cần phải có cơ chế khoa học cho việc xây dựng các dự án quốc gia, không thể để những đơn vị nhỏ lẻ đứng trên lợi ích cục bộ để xây dựng dự án quốc gia như thế này. Điều này là rất nguy hại cho sự phát triển đất nước. Vì ngành nào cũng muốn đưa dự án về cho mình. Tôi lấy thí dụ, nếu không phải Tổng công ty đường sắt Việt Nam đề xuất dự án này mà là một ủy ban quốc gia về dự án, thì vấn đề sẽ khác. Khi đó không phải là xây dựng đường sắt cao tốc như thế nào mà là nên xây dựng đường sắt cao tốc hay phát triển các loại hình giao thông khác…
Trước mắt, mong các đại biểu quốc hội nên đặt lợi ích quốc lên trên hết khi phê duyệt dự án này.