Mấy đứa cháu hỏi tôi về sử, tôi câm bặt không trả lời được câu nào. Tôi thú thật với chúng là nay Ông hơn 80 tuổi, nhưng thật là chưa được học Sử cho có hệ thống bao giờ.Chỉ nhớ Bà Trưng quê ở Châu Phong...giận quân tàn bạo thù chồng chẳng quên....Chị em nặng một lời nguyền ..và ...Anh hùng xưa nhớ hồi là hồi niên thiếu, dấy binh lấy lau làm cờ...vv...sau này có đọc Hoàng Lê nhất thống chí..Việt nam Sử lược...và nhiều loại sách văn học, lịch sử,danh nhân, địa chí cho nên hiểu biết về sử rất lõm bõm.
Đứa cháu tôi là sinh viên năm thứ ba trường X. nói : ông ơi, bộ sách các năm từ cấp I đến cấp III của cháu vẫn được giữ lại đầy đủ, Ông lấy những quyển Lịch Sử ra mà đọc, như vậy là Ông học Sử rất cơ bản và đầy đủ. Tôi nói là Ông không thể học theo cách này được, nhờ có internet, tôi lục lọi mọi ngõ ngách xem các vị trí tuệ siêu phàm nói về SỬ như thế nào ?
Đầu tiên là tôi tìm được những ý của các bậc hiền triết như sau:
-Không ai chọn được thời để sinh ra
Đọc được đoạn này, tôi nhớ đến mấy câu thơ của VHC

Lũ chúng ta đầu thai lầm thế kỷ
Một đôi người u uất nỗi chơ vơ..

Lũ chúng ta lạc loài dăm bảy đứa
Bị quê hương ruồng bỏ ,giống nòi khinh

70 năm trước, đã có những vần thơ về thân phận con người trong tiến trình lịch sử của dân tộc như vậy sao ? đó là thời kỳ 100 năm đô hộ của giặc Tây, vậy 1000 năm đô hộ của giặc Tàu thì sao ? Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi đã giải đáp .

Tôi tiếp được một dòng thông tin của một học giả đáng kính, với luận ý như sau:
Lịch sử không phải để lên bàn thờ, cũng không để hắt hiu hoặc trốn tránh, mà để thảo luân với nhiều góc nhìn khác nhau của hậu thế, đó cũng là cách tôn trọng nhất đối với lịch sử, với di sản của thế hệ trươc để lại.

Lan man về phương pháp luận về học sử, tôi đã thu được những kiến thức mà trước đây chưa được giảng day và liên hệ thực tế.

Lịch sử thế kỷ 20 của nước ta rất phức tạp, nước ta là xứ thuộc địa, nửa thực dân, nửa phong kiến, CM T8 thành Dân chủ cộng hòa, kháng chiến 9 năm, rồi chia đôi đất nước, một nửa là CH, một nửa là DCCH. 10 năm chống Mỹ cứu nước, một núi xương sông máu của bao thế hệ người Việt, cuộc chiến Tây Nam, cuộc chiến biên giới phía Bắc..từ DCCH thành CHXHCN...vậy sử sách hiện nay viết ra làm sao ?
Lan man trong tìm tòi và xuy tư, tôi tìm thấy một đoạn cụ Bertrand Rusell (một triết gia và một nhà Toán học) mà tên tuổi rất quen thuộc với Việt nam nêu một ý mà tôi tâm dắc :
Sử học chỉ là dẫn ra những ngu xuẩn ngày hôm qua để giúp con người chịu đựng được những ngu xuẩn ngày hôm nay..

Với những tác gia khác, tôi thu được những ý chính như:

Lịch sử chỉ cho hoãn nợ chứ không xóa nợ ( Những món nợ về văn chương thơ phú gần nửa thế kỷ nay đã dần dần được trả, nợ đã trả nhưng vẫn không xóa được...vì sử sách vẫn còn ghi...khoản nợ văn chương thơ phú là khoản không thể xóa)

Lịch sử không có sự khoan dung, đó là một quá trình dài và không ai có thể ngăn cản được, và nó mạnh hơn con người.

Đây là bài học đầu tiên của tôi về việc đọc và học sử.

Lẩn Thẩn 2/2/2015