Trang chủ » Bầu bạn góp cổ phần

NỮ HỌA SỸ TOBA MIKA

Họa sĩ Đinh Quang Tỉnh
Thứ hai ngày 17 tháng 1 năm 2011 5:59 AM
 
Hoạ sĩ Toba Mika sinh tại tỉnh Aichi- Nhật Bản. Tốt nghiệp cao học tại Trường đại học Nghệ thuật  Kyoto. Toba Mika là người có công đưa Katazome, kỹ thuật nhuộm màu độc đáo của Nhật Bản vào thế giới hội họa và sáng tạo nên bút pháp mỹ thuật hiện đại mới. Katazome hiểu đơn giản là kỹ thuật nhuộm sử dụng khuôn của người Nhật, thường được dùng để nhuộm kimono có niên đại hơn 1000 năm. Trong quá trình sáng tác một bức tranh nhuộm, Toba Mika chụp ảnh, xử lý đồ họa vi tính rồi trổ khuôn và khắc tranh, sau đó in tranh lên mặt lụa. Katazome bao gồm 18 công đoạn rất cầu kỳ và phức tạp. Chính vì thế, ở Nhật hiện nay cũng có rất ít nghệ sĩ theo đuổi loại hình sáng tác này, vị vậy việc phổ biến katazome ra thế giới là rất hy hữu.
Trong suốt 20 năm lao động nghệ thuật, Hoạ sĩ Toba Mika đã sáng tác hàng 100 bức tranh nhuộm, trong đó hầu hết là những tác phẩm vẽ phong cảnh các miền Việt Nam. Năm 2003 và 2005, bà đã tổ chức triển lãm tại Hà Nội, Huế và TP HCM - Một Việt Nam chuyển động là chủ đề chính trong các sáng tác của Toba Mika.
tới Việt Nam lần đầu tiên vào năm 1994, dường như tâm hồn bà đã “gặp” Việt Nam. Cuộc sống sôi động ở đất nước đang chuyển mình đã cho bà ý tưởng, những khuôn hình hấp dẫn mà Toba Mika không thể nào tìm thấy ở Nhật Bản. Sự tĩnh lặng nơi con phố nhỏ, nụ cười rạng rỡ trên khuôn mặt đầy nghị lực của người Việt Nam còn khó khăn, cảnh vật nơi bến sông … tất cả đã trở thành ấn tượng không dễ quên với người hoạ sĩ xinh đẹp này. Toba Mika từng nói: “Tôi có duyên với Việt Nam”, tình yêu Việt Nam của tôi sẽ được thể hiện tập trung vào những bức “tranh nhuôm Katazome” mà tôi đã miệt mài, dày công sáng tác. Choáng ngợp, chìm đắm trong sức hút của Việt Nam đã dẫn bà đến một ngã rẽ cho những sáng tác của mình. Đó là chuyển hướng từ chủ đề hoa sang cuộc sống và cảnh quan thực tế.
Toba Mika đã đến Hà Nội, trong mắt bà đầu tiên là những ấn tượng về một thành phố xinh xắn nổi tiếng với 36 phố phường. Hà Nội với thời tiết dịu mát của mùa thu và sự nóng nực của mùa hè. Hà Nội với những thông điệp riêng từ cổng nhà, bờ tường, khung cửa cổ kính được xây dựng từ thời Pháp, cứ thâm trầm theo nhịp điệu thời gian. Nhưng Hà Nội còn có nhiều góc phố rực rỡ, lung linh ánh sáng của các shop mới mọc, các ngõ phố sầm uất treo đầy hàng hoá quần áo. Hà Nội với những âm thanh lao xao của một cuộc sống đô thị đang phát triển.
Đến với thành phố Hồ Chí Minh, Toba Mika lại tìm thấy những điều mới lạ về vùng đất phương Nam. Nhà ven sông, phố ven sông, ghe đò trên sông cùng những chiếc cầu sắt cũ kỹ bắc qua dòng kênh nước đen như một đặc trưng riêng của Sài Gòn. Sài Gòn thật bình dị, có thời tiết, không gian của một thành phố vùng nhiệt đới.
Qua các tác phẩm: Hồi tưởng Việt Nam, Nhắn Hà Nội, Mỹ Sơn, Dòng sông qua kinh thành Huế, Rời Đà Nẵng, Phố cũ Sài Gòn, Chợ Lớn… được hoạ sĩ Toba Mika làm sống dậy bằng cảm xúc nồng nàn, bằng tài năng sáng tạo ít thấy. Người xem như lạc vào “mê cung” của màu sắc và đường nét. Với phương pháp biểu hiện truyền thống Katazome thì ngôn ngữ nghệ thuật chỉ là những đường nét và các mảng màu dường như mảng bẹt. Vậy mà qua tài năng của Toba Mika đã tạo nên những không gian mông lung, kỳ ảo, càng xem kỹ càng phát hiện ra nhiều điều mới lạ, kỳ thú. Đường nét của bà linh biến tài tình. Khi thanh khi đậm, khi mau khi thưa, khi căng khi chùng, khi khoan khi nhặt, khi cứng khi mềm… vô cùng tinh tế, phong phú mà không bị rối, bị khô. Mảng màu của bà cũng chuyển sắc rất tế nhị, huyền ảo, gợi không gian rất nhiều cung bậc nên thơ. Những mảng sáng chuyển hoá tung tẩy, xôn xao, đắc địa. Những mảng đậm cũng biến ảo, thẳm sâu, tinh tế. Khi ánh điện bừng lên lộng lẫy trong Phố phường Hoàn Kiếm”, lúc nắng vàng chan hoà rực rỡ trong “Ánh sáng Việt Nam”.
Tranh Toba Mika có lúc phảng phất phong cách tranh đồ hoạ của danh hoạ Hokusai (Nhật Bản), rồi lại nhẹ nhàng, như sắc thái tranh lụa truyền thống xứ Phù Tang. Bà là hoạ sĩ nổi tiếng vẽ tranh nhuộm truyền thống, năm 2003 đã đoạt giải thưởng cao của thành phố Kyoto dành cho nghệ sĩ tài năng mới.
Ngót 16 năm gắn bó với Việt Nam, Toba Mika lại càng khẳng định thành công của mình qua những tác phẩm về đất nước, con người Việt Nam . Sự rung động và cảm nhận của người nghệ sĩ xứ hoa anh đào có thể là những khoảnh khắc thay đổi hằng giờ, hằng ngày của cuộc sống xã hội Việt Nam bây giờ. Nhưng chắc chắn, chính những bức tranh nhuộm katazome đầy tính nghệ thuật này sẽ là những tư liệu lịch sử quý báu trong vài chục năm tới, giúp ích cho các thế hệ trẻ tìm hiểu về chân dung các thành phố Việt nam  trong giai đoạn đô thị hoá vào đầu thế kỷ 21.
Họa sỹ Ba Tỉnh st & giới thiệu
(*) Nữ họa sĩ Toba Mika
(**) Một số tranh nhuộm katazome của Toba Mika vẽ Việt Nam