Trong thời buổi kinh tế suy thoái, sử dụng vốn dù chỉ một đồng cũng cần hiệu quả. Vậy nên khó có thể tin người ta đã đắp chiếu trùm mền, bỏ không cả ngàn tỉ đồng như chơi. Và đó là tiền nhà nước, tiền đóng thuế của dân.
Cách đây chưa lâu, dư luận được phen ồn ào khi Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy VN (Vinashin) mở đầu thực hiện đề án “Xây dựng và khai thác tuyến vận tải hành khách - hàng hóa cao tốc Bắc Nam trên biển” bằng việc mua một con tàu cũ của Ý với giá 60 triệu euro (khoảng 1.500 tỉ đồng). Những vị lãnh đạo Vinashin hùng hồn tuyên bố ý nghĩa và tầm quan trọng của tuyến đường mới (mà rất cũ) này, nào không chỉ thúc đẩy giao thương Nam Bắc, san sẻ gánh nặng cho đường sắt đường bộ; phát triển kinh tế, du lịch, dịch vụ mà còn góp phần thực hiện chiến lược biển đảo, an ninh quốc phòng… Ngày 13.12.2007, tàu Hoa Sen (tên đặt cho tàu ngàn rưỡi tỉ) chính thức khai diễn chuyến đầu tiên trong trống rong cờ mở. Vì là siêu tàu nên giá vé cũng siêu, từ Hạ Long đến Sài Gòn cao nhất 5 triệu đồng (gấp 3 lần vé tàu bay), thấp nhất cũng gần 1 triệu đồng/người. Chả hiểu người ta hạch toán kiểu gì nhưng hành khách đang hí hửng như bị dội gáo nước lạnh, xìu ngay, đành gút-bai Hoa Sen, quay lại với xe lửa, xe đò dù biết rằng khó tránh khỏi bầm dập trên hành trình xuyên Việt. Cố lết vài chuyến, Hoa Sen lỗ nặng, rút lui không kèn không trống, từ đó chẳng mấy ai biết nó có còn tồn tại trên đời. Không thấy quan chức nào của Vinashin lên tiếng, nhận trách nhiệm về việc khai thác tàu kém hiệu quả. Hay là họ áp dụng bài bản “đẹp tốt phô ra xấu xa đậy lại”. Người có trách nhiệm im lặng nhưng dân không muốn im.
Được biết rằng con tàu mà người ta từng rao là “cực kỳ hiện đại” ấy đang phải nằm ụ tại Nhà máy tàu biển Hyundai - Vinashin (Khánh Hòa) để sửa chữa. Mà không đưa nó vào ụ “ẩn náu” cứ để chình ình bên ngoài lỡ thiên hạ thấy lại chửi cho. Chẳng cần dân trong nghề cũng có thể biết “nuôi” một chiếc tàu bự như Hoa Sen mỗi ngày phải tốn kém cỡ nào. Bỏ thì thương vương thì tội. Dư luận kháo nhau mấy ông lãnh đạo Vinashin biết hết, thấy hết nhưng họ chẳng dại gì mà bỏ Hoa Sen bởi nó là cái lý do, cái thùng không đáy để che lấp sự làm ăn kém cỏi, trút vào đó những lỗ lã, thâm hụt của không ít thành viên trong tập đoàn hùng mạnh được Nhà nước ưu ái này. Nếu không ưu ái, sao Vinashin lại được duyệt siêu đề án (nói trên) có tổng vốn đầu tư hơn 19.600 tỉ đồng, được ưu tiên sử dụng vốn vay từ phát hành trái phiếu chính phủ (750 triệu USD)? Cầm đồng tiền nhà nước mà làm ăn như thế, chẳng thèm ngó trước tính sau, thiếu cơ sở thực tế, phớt lờ quy luật kinh tế thị trường, cầm chắc chỉ từ chết đến bị thương, lỗ là còn nhẹ. Nhưng rốt cục lại Nhà nước chịu, lại đổ lên đầu dân, còn “các vị ấy” cứ phây phây. Sự lãng phí kinh khủng này, nếu ai chưa rõ, cứ thử hình dung mỗi căn nhà ở xã hội mà Nhà nước đang xây bán cho người thu nhập thấp trị giá 200 triệu đồng (để một gia đình có chỗ an cư) thì tàu Hoa Sen tương đương 750 căn. Có ai xây từng ấy căn nhà rồi bỏ không bao giờ?
Có lẽ cần sớm đặt vụ tàu Hoa Sen lên “bàn mổ” bởi chậm ngày nào nguy ngày ấy. Hãy nhớ lại lời tuyên bố chắc nịch của lãnh đạo Vinashin: Hoa Sen chỉ là một trong 6 chiếc của đội tàu (thuộc siêu dự án). Tập đoàn sẽ mua thêm 2 chiếc nữa (cũng của Ý, lớn hơn Hoa Sen), đóng thêm 3 chiếc nữa (to gấp đôi Hoa Sen). Chả biết thêm “hoa” nữa, Vinashin đã chuẩn bị chu đáo chăn mền chưa? Ngàn tỉ chứ hàng chục ngàn tỉ, đối với Vinashin và chính phủ cũng chả là cái đinh gì.
NGUYỄN THÔNG