Chúng ta biết ở Việt Nam có 2 hệ đền thờ : Đền thờ Thánh Mẫu và đền thờ Đức Thánh Trần.

Nhưng vì sao Việt Nam lại hình thành 2 hệ đền thờ ấy ?

1/ Suốt nghìn năm Bắc thuộc và cả thời kỳ thụ phong cống nạp, giai cấp thống trị phương Bắc xây dựng ở Việt Nam 2 hệ thống đền chùa : Đến thờ QUAN THÁNH ĐẾ QUÂN ( Quan Vân Trường) và chùa thờ 3 vị Phật Mẫu : TÂY VƯƠNG MẪU ( còn gọi là Mẫu Cửu Thiên), BẠCH Y THÁNH MẪU và QUÁN THẾ ÂM BỒ TÁT ( Phật nghìn tay nghìn mắt).

2/ Ứng với việc thờ QUAN THÁNH ( vị Thánh của Trung Quốc) thì người Việt lập đền thờ ĐỨC THÁNH TRẦN và các anh hùng chống ngoại xâm của dân tộc mình.

Ứng với việc thờ 3 vị Phật Mẫu Trung Quốc thì người Việt lập đền thờ 3 vị Thánh Mẫu Việt Nam là MẪU LIỄU HẠNH, MẪU THƯỢNG NGÀN, MẪU THOẢI PHỦ.

Đến nay, việc thờ Quan Thánh, thờ Quan Âm Bồ Tát vẫn tồn tại. Nhưng song song với việc thờ phượng các Thánh Phật có nguồn gốc Trung Hoa đó, Người Việt Nam từ lâu, cả Vua quan và cả dân chúng đã rất có ý thức trong việc thiết lập và tôn thờ Thánh, Phật của chính dân tộc mình.

Vì thế mới có thể nói : Ý TỨC ĐỘC LẬP TỰ CƯỜNG DÂN TỘC LÀ BẢN CHẤT VĂN HÓA TÂM LINH CỦA NGƯỜI VIỆT.

Từ đó chúng ta thấy : Việc đập phá đền đài ở Việt Nam, phỉ báng lễ nghi tôn thờ Thánh Mẫu, coi việc thờ cúng của người Việt Nam là mê tín dị đoan…v v … đều là những việc làm khờ khạo, thiếu hiểu biết, rất đáng chê trách !