Lương hiện tại của chúng ta thấp hơn nhiều lương những năm mới giải phóng Miền Bắc!
Trước tiên người viết bài này xin được giải thích đôi điều về cái tít nghe hơi không bình thường LƯƠNG và ... PHỞ: Vì không phải là nhã nghiên cứu xã hội học, cũng càng không phải nhà báo chuyên nghiệp, nên tôi chỉ só thể viết về LƯƠNG theo trí nhớ và sự trải nghiệm của chính bản thân. Nhưng cũng còn một lý do khách quan nữa, đó là nếu so với bất cứ cái gì khác, cũng dễ dẫn đến khập khiễng, bởi trong một khoảng thời gian dài mà bài viết này đề cập, giá cả đã biến động vô lường qua từng mốc thời gian, do sự thay đổi cách nhìn nhận và đánh giá về giá trị hàng hoá. Chỉ có một vài món ăn phổ thông, thiết thực là có thể dùng làm vật so sánh tương đối hợp lý, trong đó có PHỞ!
Tháng năm này những người làm công ăn lương trên toàn quốc sẽ được TĂNG LƯƠNG. Mừng lắm, nhưng vẫn băn khoăn về cái từ TĂNG LƯƠNG lắm! Tại sao băn khoăn ư? Trong một bài viết trước, tôi đã lý giải khá cặn kẽ. Nhưng nội dung bài viết hơi nặng về lý thuyết quá, mà lý thuyết thì thú thực tác giả của nó kém lắm, lại đã nhiều tuổi quá rồi. Vậy hôm nay xin nói chuyện cụ thể, chuyện thực tế.
Điều đầu tiên xin nói ngay là muốn giải thích thế nào thì cũng không thể thông được với từ TĂNG LƯƠNG trong những năm qua. Chỉ nên gọi là BÙ GIÁ vào lương mà thôi. Cái này chắc không cần tranh cãi, trừ khi có ai đấy định bảo thủ, cãi chầy!
Thứ nữa, nếu so với cả một thời gian dài, thì người viết bài này dám nói: Lương hiện tại của chúng ta thấp hơn nhiều lương những năm mới giải phóng Miền Bắc!
Để minh chứng, tôi xin chụp toàn văn bản hợp đồng Tuyển dụng nhân viên phụ động giữa tôi và ông đại diện Ty Kiến trúc tỉnh Nam Định ký ngày 11 tháng 8 năm 1958 (cách nay gần 52 năm).
Còn đây là nguyên văn Bản Hợp đồng:
Xin lưu ý quý vị là lương công nhật của tôi - một nhân viên phụ động tạm tuyển nêu trong hợp đồng là 1.150đ (Một ngàn một trăm năm chục đồng - sau lần đổi tiền lần thứ nhất còn 1đ15). Nếu làm đủ 26 ngày thì lương tháng của tôi lúc đó sẽ là 29.900đ. Vâng, còn giá một bát phở cùng thời điểm đó ở Nam Định chúng tôi là 200đ (sau đổi tiền là ođ20). Vậy suy ra, lương tháng của tôi tương đương với 150 bát phở. Nếu lại lấy giá bát phở hiện tại ở Nam Định, loại rẻ nhất cũng là 10.000đ/bát, thì lương tháng của một nhân viên phụ động tạm tuyển là tôi sẽ là: 150 x 10.000đ = 1.500.000đ (chắc là lương một cháu mới tốt nghiệp đại học đi làm hiện nay cũng chưa được chừng ấy, tức chưa bằng lương một nhân viên phụ động tạm tuyển, cách đây gần 52 năm?).
Để khách quan hơn nữa, tôi xin trích lại đây bài viết của tác giả Vũ Ngọc Tiến, người mà năm 1998 được mời tham gia đề tài nghiên cứu “Lịch sử 50 năm kinh tế Việt Nam 1945- 1995” của Viện Kinh tế học, có sự tài trợ của Ngân hàngThế giới (WB):
- Thu nhập bình quân đầu người:
Năm 1957: 18,61 đồng/tháng;
Năm 1959: 20,39 đồng/tháng;
Năm 1960: 21,42 đồng/tháng...
Nghĩa là thu nhập bình quân đầu người cách đây 50 năm cũng là khoảng 100 bát phở Nam Định (khoảng một triệu đồng/tháng).
Vậy đấy! Xin được các nhà hoạch định chính sách tiền lương, hãy giải thích cho những người già như tôi rõ, là chúng ta dùng cái từ TĂNG LƯƠNG, có đúng dắn hay không?