Lời Bình Của Ngô Hồng Nhung


- Bằng sự tinh tế và nhạy cảm, nhà thơ đã phát hiện và khẳng định những nét đẹp hiện hữu trong những sự vật bình thường của đời sống: lá sen, hoa cúc, cốm Làng Vòng,…Tất cả những sự vật đời thường ấy được tác giả xâu chuỗi lại mà nên thơ, giàu chất thơ, chất trữ tình hiện đại.

LỜI THỀ LÁ SEN
 
Lá sen chưa kịp đi tu
Mà hoa cúc đã nhuộm thu óng vàng
Yêu em mua cốm làng Vòng
Nâng niu anh gói trong lòng lá sen
Lời thề hôm áy của em
Thơm như cốm ướp hương sen giữa mùa
Không ngờ anh thật không ngờ
Lá sen rách . Cốm bây giờ thơm đâu ?

( Buổi Ban Đầu – Thơ tình Nguyễn Đăng Luận NXB Hội nhà văn 2003 )         
                        
Sao mỗi lần đọc đến thơ Nguyễn Đăng Luận là tôi cứ thấy thương cho cái hồn thơ yêu đời, yêu người lắm mà hình như chưa bao giờ tác giả được đáp lại, được trân trọng cái tình chân thật, đầy hoài mong và cũng đầy khắc khoải ấy! Mà biết đâu đó chính là cái ý đồ nghệ thuật, cái nét riêng bình dị đáng quý của tác giả? Dù với dụng ý nào thì trong thơ Nguyễn Đăng Luận ta không thể phủ nhận thi chất của người nghệ sĩ. Thơ ông có sự kết hợp hài hòa những cảm thức thẩm mỹ giống lối thơ cổ của Nhật Bản- không quên bản ngã và cái đẹp được song hành.
Đối với Nguyễn Đăng Luận, thơ với đời, đời với thiên nhiên là một, trong sự gắn kết mật thiết. Khi đánh giá thơ ông, tôi không quá chú trọng đến thể thức, vần, nhịp điệu vì trong hai bài bình : “ Lời thề lá sen “ của Nhà thơ Ngô Quân Miện, nhà thơ Nguyễn Khôi đã nói rất rõ ràng rồi. Tuy nhiên, nói thế không có nghĩa là không cần thiết bởi thơ là sự sáng tạo độc đáo bằng trí tưởng tượng bay bổng của người nghệ sĩ nên thơ phải có được tính thơ, tính nhạc và tính họa thì nó mới có được sự cân đối chỉnh thể về nội dung và hình thức. Điều này, nhà thơ đã làm được nhưng với sự cách điệu rất riêng không thể cưỡng ép, một phong cách riêng của Nguyễn Đăng Luận!
Bằng sự tinh tế và nhạy cảm, nhà thơ đã phát hiện và khẳng định những nét đẹp hiện hữu trong những sự vật bình thường của đời sống: lá sen, hoa cúc, cốm Làng Vòng,…Tất cả những sự vật đời thường ấy được tác giả xâu chuỗi lại mà nên thơ, giàu chất thơ, chất trữ tình hiện đại.
Đến với bài thơ Lời thề lá sen, ta bắt gặp chính những điều tôi vừa nêu ở trên đó là tác giả đã khéo léo mượn vật, mượn cảnh để ngụ tình. Nghệ thuật miêu tả mà tác giả vận dụng đó là mượn“ Không gian mùa” để thể hiện ý và tình của mình nên tôi thiên về cảm nhận hơn là sự phân tích câu chữ trong bài thơ.
Không gian trong thơ Nguyễn Đăng Luận luôn có sự vận động và phát triển song song với sự vận động và phát triển của thời gian. Nói đến Sen là ta ngầm hiểu mùa xuân, điều này ai cũng biết nhưng đó không phải là điều tác giả muốn nói. Cách nói “Lá sen chưa kịp đi tu” là cách nói, cách hiểu mới mẻ và trừu tượng bởi tác giả đã mượn tính Thiền tông của nhà phật làm cho cách nói ấy đã trở nên vô ngại, tự nhiên. Cái điều tác giả bâng khuâng vẫn là sự trôi nhanh của thời gian và sự biến đổi của không gian mùa ( từ xuân đã vội vàng qua hạ đến thu ) khiến cho con người chỉ kịp thốt lên một lời tiếc nuối “chưa kịp” “ mà…đã” và nhân vật trữ tình “ lá sen” – một hình tượng ẩn dụ khiến ta liên tưởng đến hình ảnh một người con gái đang ở độ tuổi xuân thì tươi đẹp đã vội vàng chớm nhạt, chớm phai trước sự tác động của ngoại cảnh “ Mà hoa cúc đã nhuộm thu óng vàng”. Phải chăng sơi tơ rung của thời gian đã tạo nên một khúc ngân vào không gian bao la của vũ trụ để con người bắt gặp chính mình. Có lẽ thế nên bài thơ đã thắp sáng tâm hồn, cảm  xúc của tác giả qua sự bày tỏ và trân trọng “ Yêu em mua cốm làng Vòng, Nâng niu anh gói trong lòng lá sen”. Bây giờ không phải e dè nữa mà là “ Yêu” là “ Nâng niu” bằng cả tấm lòng, bằng cả cảm xúc đam mê, lãng mạn và chân thành của nhân vật trữ tình trong tình yêu.
Trong cuộc sống thường nhật, con người luôn bị cuốn hút vào vòng danh lợi nên không phải ai cũng có thể phát hiện từ trong cái bình thường, đơn sơ, mộc mạc, e ấp mà lại chứa đựng ý nghĩa nhân sinh cao thượng đó là tình cảm đẹp, trong sáng và hoàn hảo đến mức ta nghĩ sẽ không bao giờ tan vỡ bởi “ Lời thề hôm ấy của em, Thơm như cốm ướp hương sen giữa mùa”.Tác giả nhìn cuộc đời bằng cả niềm tin yêu vô hạn và cũng vô khuyết. Tác giả cứ hòa mình và lặng lẽ  dâng tặng cho đời cả trái tim yêu nồng nàn, tha thiết. Mọi khoảnh khắc kỷ niệm điều được tác giả đón nhận và khắc ghi vào tâm trí như chính tình yêu của tác giả cũng rất thắm thiết, nồng nàn và vô hạn.
Nhưng cuộc sống không phải lúc nào cũng giống ta mong đợi “ Không ngờ anh thật không ngờ, Lá sen rách. Cốm bây giờ thơm đâu”. “ Lời thề” ấy của “ lá sen” đã bị lãng quên rồi, dầu có cầu mong tha thiết như tác giả Hà Huyền Chi trong bài thơ Thì Như Sông Cạn cũng có ai hiểu được:

Xin đừng quên tôi
Hoa van tình người
Mai tàn hương sắc
Vui còn thoáng vui

Em là hoa sen
Hương bay màu thiền
Tôi là con ếch
Trong hồ lãng quyên
……………………..
Xin đừng lãng quên
Van chi tình ngừi
Thì như lá chết
Mang theo ngậm ngùi  . . .

Có thể Nguyễn Đăng Luận cần sự lãng quên nhưng những vần thơ nuối tiếc đến “ Không ngờ” thì cứ vang vọng mãi trong lòng người đọc.
Đến giờ ta có thể nói bài thơ lục bát đã có sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc, âm điệu, sự chọn lọc hình tượng và sự phối hơp giữa cảnh với tình thể hiện được cái tài thơ và tình thơ của tác giả. Chính cái cảm giác bỡ ngỡ, lạ lùng, hụt hẫng… đã tạo nên những vần thơ đong đầy những cảm xúc sâu sắc, tế nhị và tình cảm thánh thiện trong hồn thơ Nguyễn Đăng Luận.

     Ngô Hồng Nhung ( GV văn - Trà Vinh )

Nguyenduyxuan.net