TNc: Thưa quý quốc Đan Mạch, quê hương của nhà văn Hans Christian Andersen. Quý quốc cắt mấy gói viện trợ cho nước chúng tôi thật là đáng tiếc. Tôi nghĩ quý quốc cũng nghèo nên coi vài chục tỉ VND là to. Ở nước chúng tôi như anh Vinashin, Vinalines...xúc miệng cũng 1000 tỷ đồng như không. Thôi thì các ngài cắt viện trợ nhưng sao lại bóc mẽ nhau thế ??? Ở VN chúng tôi có câu Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh...

Ngày 1/6/2012 Đại sứ quán Đan Mạch ra thông cáo cho biết quyết định dừng 3 trong số 4 dự án ODA mà nước này tài trợ cho Việt Nam do nghi vấn sử dụng sai mục đích số tiền 11,5 tỷ VNĐ. Riêng dự án 09-P01-VIV mới sai phạm 300 triệu đồng nên được tiếp tục triển khai.
Là công dân Việt Nam, tức là người chẳng nhiều thì ít cũng được hưởng lợi từ những dự án nói trên nhưng tôi thú thật tôi thấy vui mừng trước quyết định kiên quyết, dứt khoát này của nước bạn. Cũng như trước đây hơn 3 năm (tháng 12 năm 2008) tôi đã vui mừng khi chính phủ Nhật Bản quyết định tạm ngừng cung cấp ODA cho Việt Nam chừng nào Việt Nam chưa chịu giải quyết vụ tham nhũng PCI (tại dự án Đại lộ Đông Tây TP Hồ Chí Minh). Tôi đã vui mừng bởi vì tôi nghĩ rằng những quyết định thẳng tay như vậy của nước bạn tuy là bất đắc dĩ phải làm thôi và có thể làm xấu mặt Việt Nam chúng ta tí chút trên trường quốc tế nhưng nó có tác dụng răn đe, thúc đẩy chúng ta thủ tiêu tham nhũng. Nó dạy cho “các vị đây tớ” rằng nếu các vị còn có chút lòng tự trọng thì hãy chừa ngay cái thói gian lận xấu xa đi.
Trong tuyên bố về việc dừng 3 dự án ODA tại Việt Nam, Bộ trưởng bộ Phát triển của Đan Mạch ông Christan Fris Bach đã dùng từ “gian lận”. Quá chính xác! Sao ông ấy ở tận xứ Bắc Âu xa xôi mà cũng biết ở Việt Nam có nhiều “gian lận” nhỉ? Thì ra cả thế giới họ biết người Việt Nam hay “gian lận” ư? Nhục nhã quá thể!
Báo chí viết rằng phía Đan Mạch “nghi có gian lận”. Đúng là họ nghi. Vì nghi nên họ đã yêu cầu công ty kiểm toán độc lập PWC vào kiểm toán các dự án và đã phát hiện số tiền chi sai chiếm tới 23% tổng số vốn cấp, cả 4 dự án đều có sai phạm. Nào là những khoản chi lương và trả thù lao không có chứng từ (vô nguyên tắc thế!). Nào là những khoản tiền không hề có thực chi nhưng lại có ghi trong sổ sách. Nào là số liệu vênh nhau, số tiền mặt bị thâm hụt. Nào là các khoản tiền tạm ứng cho cán bộ không có mục đích rõ ràng. Nào là lấy tiền dự án cấp học bổng cho con cán bộ dự án, ..v.v..và ..v.v.
Ngồi mà kể những chuyện vân vân như vậy ở Việt Nam thì có mà kể cả năm. Tất nhiên có nhiều nơi họ không quá khờ khạo, họ có đủ trình độ để khớp được phần lớn chi phí, che giấu được những sai phạm, kiểm toán khó có thể bới ra được.
Tôi lại được biết các dự án ODA mà Đan Mạch tài trợ được giao cho các cơ quan thực hiện là ĐHQG HN, Viện Khoa học – Công nghệ Việt Nam, Viện Di truyền Nông nghiệp thuộc Bộ NN và PTNT. Những cơ quan ấy có nhiều GS – TS, Viện sĩ lắm cơ mà, cớ sao để xảy ra cơ sự này, thưa các vị bằng cấp đầy mình.
Lại được biết Việt Nam là một trong 5 nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của khí hậu, trong đó trực tiếp nhất là nông nghiệp và nông dân. Những dự án về lĩnh vực này do Đan Mạch tài trợ ngoài ý nghĩa khoa học còn có ý nghĩa nhân đạo lớn lao. Tham nhũng từ đồng tiền tài trợ nhân đạo thì không thể tha thứ.
Tôi có nhận xét là các tổ chức kinh tế lớn như Ngân hàng thế giới WB, Ngân hàng châu Á ADB, quỹ tiền tệ của LHQ, … trong khi tài trợ ODA cho Việt Nam họ chỉ chú trọng nhiều đến tỉ lệ lãi suất mà ít có sự giám sát việc sử dụng ODA tại Việt Nam như thế nào? Bằng chứng là 70% vốn ODA được chính phủ cấp cho các doanh nghiệp nhà nước mà các doanh nghiệp nhà nước thì sử dụng đồng vốn ít hiệu quả, để thất thoát lớn, trong khi đó không thấy có sự cảnh báo kiên quyết nào từ người tài trợ. Chắc các tổ chức tín dụng trên và các quốc gia tài trợ khác tin tưởng ở lời cam kết của ông Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng: “Việt Nam trân trọng từng đồng vốn ODA”.
Thôi thì hi vọng “con cháu sau này tài giỏi sẽ trả được nợ”.
Tôi đề nghị ông Thủ tướng đừng vội “trảm” các tội đồ gây ra vụ Đan Mạch phải dừng dự án nói trên. Bởi có thể Đan Mạch “giơ cao đánh khẽ”. Sau ít câu “ăn năn hối lỗi” của phía ta, bạn sẽ lại rót tiền. Để người cũ tiếp tục làm, với cái án treo lơ lửng trên đầu có khả năng họ sẽ bớt gian lận hơn là giao cho những người mới?
Tôi suy luận thế liệu có lý không nhỉ?