QĐND - Chẳng phải với trời xanh, chẳng phải với Bin Ghết - nhà tỷ phú người Mỹ giàu nhất nhì thế giới và chẳng phải với một vĩ nhân nào khác mà là với cha con cu Lập Sơn - người bạn thơ sức khỏe yếu và cậu con trai chưa đầy ba tháng tuổi. Tức là Nguyễn Anh Nông muốn trò chuyện với những con người bình thường nhất, thậm chí là với những sinh linh bé nhỏ mới cất tiếng khóc chào đời, như là một lời nhắn gửi, một thông điệp của cuộc sống về sự tồn tại và phát triển. "Trẻ em như búp trên cành", rồi nay mai đứa trẻ sẽ thành người lớn, sẽ hiểu được lẽ phải của cuộc sống, hiểu được nhân tình thế thái, hiểu được đâu là sướng, khổ, vui, buồn; giàu sang phú quý hay là nghèo rớt mồng tơi. Trường ca "Trò chuyện với cha con cu Lập Sơn & Lập Thành" ra đời trong hoàn cảnh khi nhà thơ Nguyễn Anh Nông đến thăm bạn của mình là nhà thơ Đỗ Trọng Khơi. Bằng sự cảm nhận sâu sắc, sự liên tưởng và niềm đam mê, nhà thơ Nguyễn Anh Nông đã vẽ nên một bức tranh tươi sáng và hy vọng với hàng nghìn con chữ lấp lánh về tương lai cuộc sống của một tổ ấm gia đình nhiều khát vọng vươn lên vượt qua khó khăn vất vả và sự nghiệt ngã của tạo hóa để đến một chân trời mới tươi sáng hơn. Ý thơ giản dị mà sâu xa, lời thơ mộc mạc, chân thành, gần gũi mà chuyển tải được nhiều vấn đề cần nói.

 

 

Bìa cuốn Trường ca "Trò chuyện cùng cha con cu Lập Sơn & Lập Thành" của Nguyễn Anh Nông.

 
Cả trường ca "Trò chuyện với cha con cu Lập Sơn & Lập Thành" là trải nghiệm một cách nhìn sáng tạo, mạnh mẽ và đột phá. Mọi sự trên thế gian này ra đời, tồn tại và phát triển đều có quy luật của nó. Sự khắc nghiệt của thiên nhiên không làm cho những mầm non bị héo mòn mà đôi khi lại tạo cho nó cứng cáp hơn. Sự nghiệt ngã của cuộc sống không làm cho những con người có ý chí và khát vọng bị lụi tàn mà đôi khi lại làm cho họ có sức sống mãnh liệt hơn, trang đời lại thăng hoa, tỏa sáng nhiều hơn. Mỗi chương, mỗi phần của trường ca Nguyễn Anh Nông làm cho chúng ta giật mình ngẫm lại thế sự nhân tình và cuộc sống hiện tại. Niềm vui cũng nhiều, thành công cũng có, nhưng cay đắng vẫn còn, những trải nghiệm xã hội sẽ giữ con người luôn ở trạng thái hiện thực của cuộc sống để nhìn về quá khứ, ước nguyện tương lai, vượt lên mọi số phận, dám vạch sáng quãng đường dẫn dắt bước chân đi. Đó là hy vọng, là tương lai "Vạch đường cày-trên trang sách mới/những đường cong, vạch thẳng cứ nôn nao/Khoai lúa mọc không hàng, không lối cứ xanh um, mơn mởn, rì rào".

Một cu Lập Sơn ra đời và lớn lên là tương lai hy vọng của nhà thơ, để "Cu Sơn là biểu tượng của Thi ca, con cháu cu Sơn xây dựng đền đài nguy nga tráng lệ/cây lúa cây khoai được dát bạc, dát vàng/hoa súng hoa sen nhảy múa hân hoan". Rồi cu Sơn có những cuộc "hành trình vượt đại dương... tới những hành tinh mới… nhiều người nhìn cu Sơn mà ao mà ước". Để cu Sơn "gánh quá khứ tương lai nặng nhẹ, vạch hướng tương lai, xếp đặt quân cờ hoạch định".
 
Tôi đọc được ở nhà thơ Nguyễn Anh Nông trường ca này là trường ca thứ ba, thấy anh thể hiện mạnh mẽ quá. Nếu như "Trường ca Trường Sơn" của Nguyễn Anh Nông trò chuyện với quá khứ hùng tráng của dân tộc, với đại ngàn Trường Sơn, trò chuyện và vinh danh những con người của quá khứ và hiện tại đã làm nên huyền thoại Trường Sơn anh hùng, trò chuyện với cả một không gian và thời gian lịch sử để rồi được chiêm ngưỡng, tôn vinh và hưởng thụ thành quả lớn lao đó. Với trường ca "Gửi Bin Ghết và trời xanh", Nguyễn Anh Nông trò chuyện, đối thoại với con người nổi tiếng và giàu có trên thế giới, trò chuyện với vũ trụ bao la, trời xanh mây trắng, với những đấng tối cao, ở họ có đủ sức mạnh diệu kỳ của vật chất và tinh thần, họ vừa là bạn, vừa là đối tác, có thừa sức cạnh tranh với chúng ta trên mọi phương diện; thì ở trường ca "Trò chuyện với cha con cu Lập Sơn & Lập Thành" thi pháp hoàn toàn mới lạ, đó là cuộc trò chuyện với thế hệ mai sau, với lớp con cháu, với những người chủ tương lai của đất nước.
 
Những con người bình thường nhất sẽ là những con người làm nên tất cả, nhà thơ đã nhận biết và tìm thấy những gì vĩ đại nhất trong những cái bình thường nhất. Đó là một cách nhìn!
 
Nguyễn Văn Lai