Bộ phim “Rừng chắn cát” có độ dài 28 tập.
Kịch bản: Thiên Vỹ
Đạo diễn: Triệu Tuấn - Nguyễn Danh Dũng
Quay phim: Hoàng Phương
Trung tâm sản xuất phim Truyền hình Việt Nam sản xuất năm 2011.
     Phát sóng trên kênh VTV1 vào 20h5 các ngày thứ 5, 6 hàng tuần, bắt đầu từ 17/11/2011, nhằm tri ân các thầy cô và ngành giáo dục.
Rừng chắn cát là bộ phim được dư luận chú ý, có nhiều đánh giá trái ngược.
     Lấy bối cảnh một trường trung học cơ sở miền biển nghèo thanh bình, cuộc sống đơn giản, "Rừng chắn cát" đề cập đến những lỗ hổng quản lý và sự suy thoái đạo đức trong trường học hiện nay, đồng thời phản ánh cuộc sống của giáo viên nghèo nông thôn với những trăn trở về nghề dạy học.
    "Rừng chắn cát" đã khai thác câu chuyện xúc động về những người thầy tâm huyết yêu nghề đã bám trụ tại một ngôi trường trên mảnh đất miền Trung, kiên trì mang lại con chữ cho các em thơ. Những khó khăn vật chất, không đánh gục được những người giáo viên tâm huyết. Những thiếu thốn về đời sống tinh thần càng làm con người thêm gần gũi, yêu thương nhau hơn.
     Vượt qua muôn vàn khó khăn vật chất và sự thiếu thốn tinh thần, những người thầy vẫn tâm huyết, bám trụ đến cùng để mang đến con chữ cho các em nhỏ. Họ là những giáo viên thực sự có Tâm, có Tài, tượng trưng cho những loài cây cắm rễ sâu vào lòng đất làm thành rừng chắn cát, chắn sóng bảo vệ khỏi sự xói mòn của lương tri con người, bảo vệ sự tốt đẹp cho cuộc sống.
              Trên đây là những cái được của bộ phim, khán giả  ghi nhận công đóng góp của tác giả, đạo diễn và dàn diễn viên.
           Nhưng phim sẽ hay hơn nếu …
     Đây là bộ phim nhạy cảm viết về ngành giáo dục không thua kém gì chuyện “ biển Đông” chuyện “ Tiên Lãng” gần đây. Nhưng đây là kịch bản văn học, nhà văn, nhà đạo diễn cũng phải lấy chất liệu từ cuộc sống. Khi phản ánh họ không thể theo kiểu nói về chuyện “ biển Đông” chuyện “ Tiên Lãng” được, mà phải phản ánh theo cách riêng của văn học là có phần hư cấu.
  Hư cấu như thế nào? mức độ hư cấu đến đâu là cần suy nghĩ? 
        Thực tế ngành giáo dục của ta hiện nay có nhiều việc làm, nhiều con người bị xã hội phê phán, có nhiều bệnh nan y, … nói cho thực đã đủ làm cho chúng ta đau lòng, nhức óc, khổ tâm lắm rồi. Thế mà trong xây dựng nhân vật tác giả kịch bản Nguyến Thiên Vỹ đã thêm thắt làm cho mặt trái thêm phức tạp, lại được các đạo diễn  đẩy  họ lên thành nhân vật điển hình, rồi cực đoan đưa lên đến mức phi thực tế, phi pháp luật. Họ hiểu về người giáo viên, về thực tế nền giáo dục, về chủ trương của đảng, chính sách pháp luật của nhà nước như thế nào mà thêm nhiều  chi tiết thái quá vào phim như thế?
     Đánh giá về bộ phim này, đạo diễn Triệu Tuấn - một trong hai đạo diễn của phim cho biết: “Đây là một câu chuyện rất hay về vùng sâu, vùng xa. Bộ phim giản dị nhưng lại toát lên nhiều nội dung về tình người, khát vọng vươn lên của những giáo viên trẻ và của những người tiến bộ. Thông điệp quan trọng nhất mà bộ phim mang lại là: Tất cả vì học sinh thân yêu, tất cả vì tương lai con em chúng ta". “Cái Đẹp ở đây là cảnh quan và con người. Một cái Đẹp không tô vẽ” 
    Đúng, cái Đẹp không tô vẽ, nhưng cái xấu thì hai đạo diễn hơi thái quá, phi thực tế quá.  Thương ngành giáo dục, vì học sinh, vì nhà giáo mà thương kiểu này lại bằng mười hại nhau mà thôi. Đa phần phụ huynh, học sinh xem xong bộ phim họ cười vì chất “hề” mà các đạo diễn mang lại qua các nhân vật tiêu cực, nhất là nhân vật Thái, Lãng,…  Là CBGV chúng tôi rất khó chịu khi có người bôi bác quá mức như thế cho ngành Giáo dục, cho người thầy.
      Thực tế hiện nay vẫn có nhiều trường tổ chức dạy và học  tốt, có môi trường giáo dục lành mạnh, ở đây học sinh, phụ huynh sẽ nghĩ gì về người thầy, về giáo dục khi xem xong bộ phim này. Trẻ bắt đầu hư khi biết về người lớn. Trẻ biết qua thực tế nơi trường học có tiêu cực, có thầy cô thiếu gương mẫu đã tự làm méo nhân cách rồi. Nay xem phim này xong các em được phóng to cái hư của thầy cô, của nhà trường lên bội phần. Với các em cái xấu tác động đến tâm lí, tình cảm nhiều hơn điều tốt.
     Làm gì có  trong thực tế một  trường như Hải Xuân, CBGV như thế. Thế mà  Nguyễn Thiên Vỹ cho biết đã có một Hiệu trưởng  gửi thư cho tác giả nói đó là hiện thực của trường ông ta (!) Xin tác giả công bố danh tính vị Hiệu trưởng này,  công tác ở trường nào để mọi người biết.
      Hư cấu trong văn học là cho phép nhưng cũng phải có chừng mực, có ngưỡng của nó. Hư cấu đến mức khó chấp nhận, đến mức tuỳ tiện, phi pháp luật, phi thực tế như những người làm phim là quá đáng. Có người nói Rừng chắn cát  là một bộ phim lợi bất cập hại là có cơ sở.
 Tôi đơn cử mấy chi tiết phi thực tế:
-Hiện nay không thể có một giáo viên nào như nhân vật Thái, mua sỉ sáng kiến kinh nghiệm rồi ngang nhiên bày bán sáng kiến kinh nghiệm trước sân kí túc như dân hàng tôm, hàng tép bày bán hàng ở chợ. Thái xun xoe, nịnh bợ cấp trên quá lố bịch.
-Việc thành lập chi đoàn học sinh ở trường THCS không còn tồn tại nhiều năm nay, thế mà Hiệu trưởng Bảo vẫn yêu cầu chi đoàn lớp 8 đi lao động.
 -Đặc biệt Giám đốc Sở Giáo dục làm gì có thẩm quyền để bổ nhiệm Hiệu trưởng. Lỗi này do tác giả kịch bản hay đạo diễn sáng tạo ra?
-Trên nước Việt Nam hiện nay chưa hề có khu rừng nào do trường THCS trồng và quản lí, tự bán với  giá 27 tỷ đồng như thế. Kế toán và hiệu trưởng tham ô tiền tỷ ?
-Chưa có một Hiệu trưởng nào được tự ý bán cả khu rừng mà không có sự bàn bạc với chính quyền địa phương. Việc xây dựng CSVC, mua sắm tài sản hiệu trưởng không thể tự ý làm được như ong Bảo.
- Một trường như THCS Hải Xuân có bao nhiêu lớp? bao nhiêu CBGV NV  (đến lớp 9E  tức khối 9 có 5 lớp, cả trường khoảng 16-20 lớp thì CBGV NV phải có khoảng 35-40 người ) thế mà  một tập có nhân vật nói chỉ 12 lớp,  khi nào họp Hội đồng GV cũng chỉ trên dưới mươi lăm người mà thôi?
-Sinh hoạt, hội họp của Hội  đồng CBGV lúc nào cũng như chợ, nói năng hành xử vô văn hoá như vậy, chắc chỉ có cái trường mà các tác giả, đạo diễn nghĩ ra mà thôi.
- Cách ăn nói, hành xử giữa Hiệu trưởng và giáo viên ít có như ở THCS Hải Xuân…
- ………
                  Hãy nghe tác giả tâm sự với một phóng viên:
    PV- Có người cho rằng, anh cố ý gom hết cả những tiêu cực của ngành GD vào một ngôi trường nên đã có quá nhiều những hình ảnh gây bức xúc, cảnh “nóng” và nó được diễn tả có phần phi thực tế. Anh nghĩ gì về điều này?
     Nguyễn Thiên Vỹ: -Đúng là tôi muốn đưa bức tranh GD cả nước vào trong trường Hải Xuân. Những gì đang diễn ra ở Hải Xuân là sự gom nhặt những tiêu cực, tích cực của mọi nơi nên các nhân vật ở hai tuyến tương đối nhiều, đạo diễn rất mệt. Lâu nay, tiêu cực của ngành GD ít được nói đến,(? -TQT)  nay bộ phim này nói đến nhiều (và có phần quá lên một tý). Dư luận xã hội có người đồng tình, có người không nhưng tiêu cực dù nhỏ cũng phải được bóc trần, phê phán. Quá trình làm phim, đạo diễn muốn đẩy các tình huống lên cho thật triệt để, gây ấn tượng (như chị nói là cảnh ngôi nhà ông Bảo, nhân vật thầy Lãng đánh trống trước giờ khi có đoàn thanh tra và nhạo báng hiệu trưởng trước mặt học sinh, giáo viên trẻ nhịn ăn vì lương ít nên bị ốm, kế toán và hiệu trưởng tham ô tiền tỷ, xã hội đen tung ảnh khắp làng…) nên đã có phần phi thực tế. Người viết kịch nắm hết lai lịch nhân vật từ đầu đến cuối trong một không gian sống nhất định nhưng đạo diễn thì lại muốn đẩy họ lên thành nhân vật điển hình.
     Như vậy cái lỗi đưa những chi tiết phi thực tế vào phim Rừng chắn cát là của hai vị đạo diễn. Để gây ấn tượng, để có nhân vật điển hình 2 đạo diễn đã làm cái việc không nên làm đó(!)
      Nguyến Thiên Vỹ, tác giả “Rừng chắn cát” sinh năm 1980. Anh tốt nghiệp khoa Ngữ văn, ĐH Vinh và được nhận về Hà Tĩnh. Anh dạy học ở một trường cấp 2 hẻo lánh của huyện Lộc Hà. Nhiều tình tiết trong phim “Rừng chắn cát” là chuyện có thật đã xảy ra với chính tác giả trong 3 năm anh theo nghiệp trồng người. Tác giả phân trần tính phi thực tế: “ trong kịch bản tôi nói nhẹ hơn”. Các đạo diễn  hiểu biết được bao nhiêu về ngành giáo dục, về nhà giáo mà dám đưa vào phim những cảnh phi thực tế, gây “giật gân”, gây “sốc” cho nhiều người như thế. Tri ân cho ngành giáo dục như thế sao?
      Đạo diễn  Triệu Tuấn đã có hai phim hay về đề tài giáo dục: "Cổng trường thời mở cửa" còn bộ phim ngắn 1 tập mang tên “Những chuyến đò ngang” (phim đã được Huy chương bạc Liên hoan Truyền hình toàn quốc năm 2004)
    Ở phim "Cổng trường thời mở cửa" thì đối tượng phản ánh mở rộng tới cả học sinh các cấp, các tầng lớp phụ huynh học sinh, các đối tượng bên ngoài ngành giáo dục, những cò thi hộ, thi thuê, chạy trường, chạy điểm…
     Người xem hai bộ phim trên  đều dễ chấp nhận mặc dù cũng nói về tiêu cực trong ngành giáo dục nhưng nói hay, nói đúng.
     Chỉ vì nói quá, nói phi thực tế như Rừng chắn cát thì ai cũng khó nghe, khó chịu khi xem. Ở phim Rừng chắn cát  mặt hạn chế của phim đã làm giảm đi phần hay, phần đẹp của nó. Tôi đồng tình với nhận xét của đạo diễn Triệu Tuấn: “Không ai có thể nắm bắt được hết “tâm lý khán giả” nhưng người làm phim phải biết hướng tới khán giả với một cảm xúc cao nhất. Khi cảm xúc của nhà làm phim hòa chung với cảm xúc người xem, thì bộ phim chắc chắn thành công” . Triệu Tuấn “nói zậy mà chưa làm được zậy” đối với phim Rừng chắn cát. Nếu đạo diễn Triệu Tuấn trung thành với cách nghĩ như thế , chúng ta hãy mong chờ những phim hay về giáo dục do đạo diễn Triệu Tuấn dàn dựng.
     Cảm ơn Nguyễn Thiên Vỹ, bằng tác phẩm của mình đã dũng cảm cất lên tiếng nói phê phán những tiêu cực trầm kha trong ngành giáo. Cảm ơn ngành giáo dục cả nước nói chung, giáo dục tỉnh Hà Tĩnh nói riêng, đã tạo ra những cái tiêu cực sinh động, để nhà văn Thiên Vỹ làm nguyên liệu xây dựng nên những hình tượng trong kịch bản văn học này (!). Tác giả  Nguyễn Thiên Vỹ còn trẻ, có tâm, sức viết còn dồi dào hãy cẩn trọng khi nói về các mặt trái của ngành giáo dục. Các đạo diễn hãy hiểu nhiều về ngành giáo dục hơn nữa khi làm phim về giáo dục.