Căn cứ Luật Bảo vệ Môi trường ( Luật BVMT) đã ký ban hành năm 2005; Nghị định 80/2006/NĐ-CP hướng dẫn thi hành; Căn cứ Luật Khoáng sản 1996 ( Luật KS) , sửa đổi bổ sung năm 2005 và Nghị định 160/2005/NĐ-CP hướng dẫn thi hành, chúng tôi thấy việc Bộ Công thương phối hợp với Bộ Kế hoạch Đầu tư trình Thủ tưởng Chính phủ phê duyệt Quyết định số 167/QĐ-TTg ngày 1/11/2007 phê duyệt Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác chế biến, sử dụng quặng bauxite giai đoạn 2007-2015; Theo chúng tôi, Bộ trưởng Bộ Công thương đã vi phạm các điều luật sau đây của 2 Bộ luật trên và hướng xử lý vi phạm theo luật pháp hiện hành:

1/ Các hành vi vi phạm luật pháp của Bộ Công thương

Giải trình lý do Bộ Công thương đã tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ký ban hành QĐ 167, trong báo cáo số 91 thừa uỷ quyền Thủ tướng gửi Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công thương viết: Việc lập, thẩm định và trình duyệt Dự án quy hoạch đã đảm bảo quy trình chặt chẽ, công khai và phù hợp quy định hiện hành. Tuy chưa có một Báo cáo Đánh giá môi trường chiến lược (ĐCM) riêng (do tại thời điểm xây dựng quy hoạch năm 2005-2006 chưa có hướng dẫn cụ thể về nội dung và kinh phí lập ĐCM), nhưng trong dự án Quy hoạch đã đề cập nội dung cơ bản của ĐCM và việc Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch là đảm bảo đúng Luật...

Thứ nhất: Luật Bảo vệ Môi trường (LBVMT) được ký ban hành 29/11/2005 và Nghị định 80/2006/ NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn thi hành từ ngày 9/8/2006; Bộ Công thương cho rằng việc không chấp hành quy định này của Luật là do chưa có hướng dẫn cụ thể về nội dung và  kinh phí lập ĐCM là báo cáo thiếu trung thực và không chấp hành luật chứ không thể coi là đúng luật;

Thứ hai: Bộ Công thương là một bộ quản lý nhà nước chuyên ngành, tất cả mọi hoạt động đều được ngân sách cấp; hàng năm, không Bộ nào ngân sách nhà nước cấp mà không có khoản kinh phí dự phòng cho các hoạt động quản lý nhà nước; do đó viện lý do kinh phí để bỏ qua các thủ tục pháp lý phải có trách nhiệm hoàn thành là thiếu cơ sở và không trung thực; đó là điều dối trá thứ hai;

Thứ ba: là bộ quản lý nhà nước do chưa được hướng dẫn về kinh phí lập nên Bộ Công thương có quyền không chấp hành luật pháp, tức là có quyền phạm luật ư ? Sự giải trình này càng sai trái hơn, không thể chấp nhận !

Thứ tư: Các lý do mà Bộ Công thương nại ra để giải trình trước Quốc hội vừa dối trá không đúng với thực tế: Luật đã ban hành và đã có hướng dẫn thi hành năm 2005 và 2006; Bộ Công thương cho rằng: chưa có  hướng dẫn sử dụng hạn mức kinh phí cho hoạt động đánh giá ĐCM lại một việc nguỵ trá, bởi:

Theo quy định tại Điều 18 của Luật BVMT, trách nhiệm lập ĐCM là Chủ Dự án, trong trường hợp này tức Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam; mà tập đoàn này là một doanh nghiệp không thể lấy lý do không có hướng dấn kinh phí nên không lập ĐCM; lấy lý do trên để bỏ qua thủ tục pháp lý này là một việc vi phạm luật có ý thức và có chủ đích?

Thứ 5: Bộ Công thương giải trình rằng: nhưng trong dự án Quy hoạch đã đề cập nội dung cơ bản của ĐCM như vậy coi như đã thực hiện quy định của Luật BVMT là một việc cố tình lách luật không thể chấp nhận.

Điều 17 của Luật BVMT quy định: Thẩm định báo cáo ĐCM phải do một hội đồng do Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức; Mục 4 quy định phải có 50% thành viên có chuyên môn về môi trường và các lĩnh vực liên quan tới dự án.

Bộ Công thương không thể vừa đá bóng vừa thổi còi sau đó báo cáo kết quả lên trên để yêu cầu xếp hạng ?

Như vậy việc không lập Báo cáo đán giá môi trường chiến lược ( ĐCM) theo quy định tại Điều 14 của Luật BVMT là một việc làm trái với các quy định của bộ luật này !

Điều 14 Luật BVMT quy định 6 nhóm đối tượng phải lập đánh giá môi trường chiến lược, tại Mục 4 quy định:  Quy hoạch sử dụng đất; bảo vệ và phát triển rừng; khai thác và sử dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác trên phạm vi liên tỉnh, liên vùng; Căn cứ vào quy định của điều luật này,  Dự án khai thác bauxite Tây Nguyên phải lập ĐCM.

Mục 2 của Điều 15 quy định: Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược là một nội dung của dự án và phải được lập đồng thời với quá trình lập dự án!

Mục 2 Điều 19 Luật BVMT quy định: Báo cáo đánh giá tác động môi trường phải được lập đồng thời với báo cáo nghiên cứu khả thi của Dự án.

Trong Danh mục các dự án phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường ban hành theo Nghị định 21/NĐ-CP quy định tất cả các: Dự án khai thác, chế biến khoáng sản rắn có chứa các chất độc hại hoặc có sử dụng hoá chất đều phải lập ĐCM ?

Mục 6 Điều 17 của Luật BVMT quy định: Kết quả thẩm định báo cáo môi trường chiến lược ( ĐCM)  là một trong những căn cứ để phê duyệt dự án?

Như vậy do sự tham mưu của Bộ Công thương và Bộ Kế hoạch Đầu tư, việc Thủ tướng ký Quyết định số 167/QĐ-TTg ngày 1/11/2007 phê duyệt Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác chế biến, sử dụng quặng bauxite giai đoạn 2007-2015 là thiếu cơ sở và căn cứ pháp lý theo quy định hiện hành của Luật BVMT ?

Căn cứ vào Điều 55 của Luật KS đã sửa đổi, quy định: Bộ Công nghiệp nay là Bộ Công thương thực hiện quản lý nhà nước về công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản; Tại Mục 5, Điều 8 của Luật KS quy định các hành vi bị nghiêm cấm đối với công nghiệp khai thác khoáng sản: Lợi dụng chức vụ quyền hạn để làm trái với quy định của pháp luật về khoáng sản.

2/ Xử lý hành vi vi phạm:

Căcn cứ vào các hành vi đã vi phạm kể trên của Bộ Công thương; Căn cứ vào Bộ Luật Hình sự nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam số 15/1999/QH10; Bộ trưởng Bộ Công thương đã vi phạm Điều 281 của Bộ Luật Hình sự về tội danh: Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ gây thiệt hại cho Nhà nước; đối với trường hợp này là tham mưu để Thủ tướng Chính phủ ký ban hành một quyết định hành chính sai với các quy định của Luật BVMT.

Liên đới chịu trách nhiệm đó là Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư đã có hành vi vi phạm Luật Hình sự: Thiếu tinh thần trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng ?!

P.V.Đ

Nguồn: vn.myblog.yahoo.com/phamvietdaonv