Phạm Viết Đào.
"Không như rận"... là một câu thành ngữ mà người Việt Nam quen dùng để chỉ những người có khả năng quyền biến, tài biến báo, biết ẩn mình, tránh đòn trước mọi tình huống bất trắc của cuộc đời để bảo trọng được cá nhân qua khỏi " rừng tên mũi đạn", thậm chí vượt qua các "lưới trời" của dư luận, của hoàn cảnh...Theo chúng tôi, Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Kim Ngân có thể xếp vào diện "khôn" này qua những lần bà tiếp xúc báo chí và các cuộc giải trình trước Quốc hội...
Cha ông có câu: Khôn ngoan thì ra cửa quan mới biết; diễn đàn Quốc hội, những cuộc tiếp xúc cử tri, báo chí là dịp để công luận có điều kiện thẩm tra, đánh giá lại những con người được đã được bàn dân thiên hạ " chọn mặt, gửi vàng"...
" Khôn mà hiểm độc là khôn dại; Dại ấy hiền lành, ấy dại khôn "... ( Nguyễn Bỉnh Khiêm); Cách trả lời báo chí của ông BT Hồ Nghĩa Dũng ( BT Bộ Giao thông-Vận tải), BT Phạm Khôi Nguyên ( BT Bộ Tài nguyên và Môi trường) là kiểu "khôn dại" mà cụ Nguyễn Bỉnh Khiêm đúc kết; còn cách giải trình của ông BT Vũ Huy Hoàng ( BT Bộ Công thương) cũng là một cách giải trình khôn nhưng mà khôn theo kiểu " giấu đầu hở đuôi", che được cái này, lọt được khúc này thì lại tòi đoạn bất hợp lý, phi logich kia ra; đó là loại khôn mà không ngoan, bởi xưa nay dư luận vốn dĩ là một thứ " lưới trời" lồng lộng...
Theo chúng tôi trong số thành viên của nội các đương nhiệm, BT Nguyễn Thị Kim Ngân được dư luận xếp vào hàng cao thủ về cách luồn lách, né các điểm huyệt của câu hỏi, câu chất vấn về các vấn đề thuộc phạm vi trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh. Để vượt qua các thử thách này, khi thì BTBTBXH tìm cách lách ra, chứng minh mình là "ngoại phạm"; khi lại sốt sắng nhận về mình rồi nhanh chóng chuyền bóng ra cho đồng đội bên cạnh hoặc sang cầu môn đối phương; khi thì bà gật lia lịa khiến cho người đối thoại tưởng là mục đích chất vấn đã đạt, không truy vấn tiếp; còn BT Nguyễn Thị Kim Ngân nhận rồi tìm cách câu giờ, tìm cơ hội giấu bóng đi hoặc để đấy xem sao, hồi sau sẽ rõ... Tóm lại, vị Bộ trưởng này có cách hoá giải dư luận bằng kiểu trả lời "vừa khôn" lại "vừa ngoan"...
Cử tri còn nhớ BT Nguyễn Thị Kim Ngân là người bị chất vấn đầu tiên trong phiên họp Quốc hội kỳ trước về khoản tiền Chính phủ trợ cấp cho người ngèo trong dịp Tết Nguyên đán. Hôm đó hội trường Quốc hội tưởng như sôi lên, dư luận nín thở nghĩ rằng chuyến này chắc chắn khối kẻ đi tù, mất chức. Thủ tướng cũng đã đích danh tuyên bố với báo chí: Sẽ xử hình sự đối với kẻ ăn bớt của người ngèo. Tại kỳ họp lần đó rồi cũng chẳng thấy truy ra trách nhiệm của những ai, người ngèo thì bấm bụng, đến bây giờ thị sự việc rơi vào quên lãng. Biết đâu sự việc người lao động nước ngoài vào làm ăn bất hợp pháp ở ta chỉ nóng ở kỳ họp này thôi, kỳ sau có chuyện khác nóng hơn và rồi mọi chuyện lại bị lãng quên như mọi lần ?
Có thể xuất phát từ một vài nguyên nhân khách quan tỷ như bà là " hoa hậu" duy nhất của nội các đương nhiệm; là phụ nữ nên mọi cách nhìn xét nét của cử tri chừng mực nào cũng dễ được cảm thông hơn so với các đấng mày râu ở cùng cương vị này.
Người viết bài này đã vài lần để ý tới cách trả lời, cách biến báo của bà Nguyễn Thị Kim Ngân trước công luận; lần trước là trả lời chất vấn của Quốc hội, lần này là phỏng vấn của phóng viên Vietnamnet bên hàng lang Quốc hội về vấn đề đang nhức nhối: vấn lao động người lao động nước ngoài vào lao động tại thị trường Việt Nam; một vấn đề nghiêm trọng mà hình như Bộ Lao động Thương binh và Xã hội là cơ quan chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về lao động, việc làm chưa tìm ra được đối sách gì; trong khi đó người lao động trong nước thì đang thất nghiệp nhiều...
Khi trả lời câu hỏi của phóng viên:" Như vậy trách nhiệm thuộc về chủ sử dụng lao động, không phải cơ quan quản lý nhà nước về lao động?" Bà trả lời khá là chững chạc, rất đúng đường lối:"Trách nhiệm thuộc về cơ quan quản lý nhà nước về lao động từ trung ương tới địa phương. Người ta nói trách nhiệm thuộc Bộ LĐ-TB-XH là không sai, nhưng rõ ràng khi phân tích rõ ra như thế, trách nhiệm của từng cơ quan ở mức độ nào thì phải được đặt ra một cách khách quan, từ đó mới tìm ra đang cần sửa chỗ nào. ( Rất khôn) ?!
Nếu nói chung chung, nhận trách nhiệm chung chung thì không bao giờ sửa được. ( Câu giờ quá khôn...)
Nếu tôi nhận trách nhiệm chung chung rằng đó là trách nhiệm của tôi, thì làm sao tôi sửa được, vì tôi không cấp giấy phép cho họ vào VN. Người ta vào đây không đăng kí với tôi, thành ra, đã nhận trách nhiệm thì phải nhận hết sức. ( Rất ngoan: Tôi đâu có từ chối trách nhiệm; nhưng mà những vi phạm này một phần trách nhiệm do cơ quan khác, Bộ khác chứ không phải do Bộ LĐ-TB-XH gây ra, BT tìm cách len lách ra khỏ vòng xoáy của câu hỏi...)
Nhà nước chịu trách nhiệm quản lý lao động, thì chỉ rõ Nhà nước là ai, ở trung ương là bộ nào, cơ quan nào, ở địa phương là cấp chính quyền nào. Nếu giá trị đầu tư ở mức độ nào thì phải báo cáo chính quyền địa phương cấp tỉnh, hay chỉ cấp huyện thôi. Rồi trách nhiệm của chủ đầu tư. Làm như thế thì mới ra được...
Có thể ví cách trả lời này của BT BLĐ-TB-XH theo trình tự sau đây: bước 1 đó là tìm cách cầm bóng, câu giờ theo đúng bài bản; bước 2 đảo mắt, nhanh trí tìm khe hở, sơ hở của đối phương mà phá bóng lên hoặc đẩy ra khỏi vòng cấm địa của cầu môn của đội mình; trả lời như vậy là giỏi, là tài, bà xứng là một hậu vệ ngang với Beckenbaur, một cầu thủ Đức nổi tiếng thế giới về tài đá ở vị trí hình như là trung vệ thòng...
Cầu thủ đá ở vị trí này vừa có trách nhiệm che chắn cho cầu môn đội nhà nhưng lại thường tạo điều kiện, chuyền bóng cho hàng tiền đạo đội nhà tấn công ghi bàn. Để hoàn thành nhiệm vụ trung vệ thòng, cầu thủ vừa phải có tài che chắn cầu môn, muốn thế luôn tìm cách cướp và phá bóng kịp thời từ chân các tiền đạo đối phương mà hạn chế phạm luật...
Các tiền đạo ở đây là phóng viên, là các đại biểu Quốc hội, là cử tri cả nước. Về khách quan các tiền đạo này thường làm sao mà am hiểu lĩnh vực Lao Động-Thương binh và Xã hội bằng Bộ trưởng; do vậy lợi dụng sự lơ ngơ về " chân nghề" của tiền đạo đối phương, BT bỏ nhỏ luôn: Các vị giỏi thì các vị tìm xem cụ thể tôi sai ở khâu nào và ai sai? Trong giây lát, làm sao mà kịp phản ứng kịp, là bí; phải là những tiền đạo tài ba lỗi lạc thì mới tìm nhanh ra khe hở để mà chọc bóng qua đưa vào lưới đối phương. Bà BT chỉ chờ nhịp bóng chùng lại trong khoảnh khắc, bà chớp thời cơ tranh bóng vừa mềm mại vừa quyết liệt để rối đá phá tung lên và thế là "cầu môn" của bà an toàn...Câu trả lời của Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Ngân có thể diễn nghĩa nôm na đại loại như trên...
"Theo bà, cần sửa gì để quản lý lao động nước ngoài làm việc ở VN?" Đây là một câu hỏi ngang với quả đá phạt 11 m. Trước câu hỏi này bà tìm kế hoãn binh, câu giờ:" Trước hết, phải rà soát pháp luật xem chỗ nào sơ hở gì. Có luật rồi nhưng đã chặt chẽ chưa. Thứ hai là trách nhiệm. Ở đây có vấn đề trách nhiệm quản lý trên địa bàn"...Lại phá bóng lên, lại đổ cho địa phương, cho doanh nghiệp thuê người nước ngoài?
Trong khi người "giữ gôn" trong lĩnh vực lao động và việc làm của Chính phủ đang lèo lái để cho quả bóng trách nhiệm không uy hiếp "cầu môn" của mình thì theo ông Lê Thành Tâm, Giám đốc Sở Lao động Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) TP.HCM cho biết: " Đối với các doanh nghiệp ngoài khu công nghiệp, khu chế xuất, Sở LĐTB&XH không thể biết rõ số lượng LĐNN là bao nhiêu vì nhiều doanh nghiệp sử dụng LĐNN “chui”, không báo cáo hoặc báo cáo không đầy đủ; đồng thời có nhiều người nước ngoài khai báo đi du lịch nhập cảnh vào Việt Nam nhưng thực chất là làm việc.
Trong khi đó, số liệu các doanh nghiệp sử dụng LĐNN do các cơ quan cung cấp lại “vênh” nhau. Có nhiều trường hợp doanh nghiệp sử dụng LĐNN thay đổi địa chỉ, cơ quan chức năng cũng không thể nắm được.
Chưa bao giờ, hiện tượng LĐNN vào làm việc tại Việt Nam trở nên phổ biến như hiện nay. Thậm chí ngay cả doanh nghiệp trong nước giờ đây cũng thuê mướn cả LĐNN.
Theo Thanh tra Lao động TP.HCM, vừa qua nơi này đã tiến hành thanh kiểm tra 543 doanh nghiệp, trong đó có 200 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Kết quả cho thấy khoảng 30% LĐNN không được doanh nghiệp đăng ký với cơ quan chức năng và khoảng 10% LĐNN không đủ điều kiện cấp phép lao động"...( Nguồn: Vietnamnet).
Trước thực trạng về người lao động nước ngoài thâm nhập thị trường lao động Việt Nam bất hợp pháp ngay càng đông thì vị " tư lệnh " lại đổ quanh. Các vị hãy chỉ ra tôi sai ở chỗ nào nào, tôi có cấp phép cho người ta vào đâu, ai cho người ta vào người đó phải chịu trách nhiệm chứ. Cách trả lời như vậy nói như cách bà BT là "không sai" về lôgich hình thức, về thủ tục hành chính về chiết câu bẻ chữ về các văn bản nghị định, luật pháp có liên quan...
Vậy hoá ra, ngay tại diễn đàn Quốc hội, các vị đều là những kẻ " mũ cao, áo dài" mà rồi cuối cùng tìm cho ai là người phải chịu trách nhiệm về những thực trạng đáng buồn trong xã hội mà lại chẳng dễ gì tìm thấy?! Một thực trạng đáng buồn là người đứng đầu các các cơ quan nhà nước ít khi, ít ai thẳng thắn nhận sai về mình lắm...
Cách trả lời của bà Nguyễn Thị Kim Ngân sao mà lại giống như BT Bộ Giao thông Vận tải Hồ Nghĩa Dũng trả lời phỏng vấn của phóng viên Vnexpress về vụ cầu Đuống xuống cấp nguy cơ sập và gây tai nạn. Đây là vụ việc thuộc trách nhiệm của Bộ GTVT thế mà ông lại đổ sang cho Công an Hà Nội; lỗi này truy đến cùng là của những người tiền nhiệm, chứ đâu phải của ông BT Hồ Nghĩa Dũng, thế mà ông còn chẳng chịu nhận. Vậy nếu có lỗi nào đó do chính ông BT Hồ Nghĩa Dũng gây ra thì hãy đợi đấy mà chờ ông thành khẩn nhận, ông sửa ??? Hay ông Hồ Nghĩa Dũng nghĩ rằng, cầu Đuống nếu sập thì ai ký quyết định cho xây cầu này ra mà sửa lấy ??
Theo thống kê mới đây: có 5 vạn người nước ngoài vào làm ăn ở Việt Nam thế mà các cơ quan chức năng đứng đầu trách nhiệm là Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội lại tìm cách đùn đẩy trách nhiệm với nhau tại Hà Nội? Có khi các vị này không sai mà do dân sai cũng nên ? Tại dân sai nên việc làm bị người nước ngoài tranh mất thì đừng có trách Chính phủ ?!
Chúng tôi chỉ có lời thưa với bà Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Kim Ngân rằng: Nếu ông Phùng Quang Thanh-Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, ông Lê Hồng Anh- Bộ trưởng Bộ Công an cũng lại tìm cách trả lời như bà thì gay go. Đối với đám gián điệp, bọn lính ngoại xâm, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an đâu "có cấp giấy phép cho chúng vào VN, chúng vào Việt Nam đâu có đăng kí với hai bộ này, thành ra, nếu buộc hai Bộ này nhận trách nhiệm thì phải chỉ cho đúng..."
Nếu hai ông này cũng trả lời vậy thì sao nhỉ?
P.V.Đ
(Nguồn: vn.myblog.yahoo.com/phamvietdaonv)
Tên bài do TNc đặt