Đọc bài “ BẤT NGỜ TRƯƠNG TỬU “ của Phong Nguyên trên trannhuong.com ngày 23/3/2012, nhiều bạn văn, trí thức..thêm suy ngĩ về những bất ngờ đã thấy, lại có sự bức xúc về những thông tin, đồn đoán về những điều sẽ đến tạo nên những nối tiếp có cái tên “  Bất ngờ Trương Tửu “. Điều chi vậy ?

NÓI THÊM VỀ NHỮNG ĐIỀU BẤT NGỜ ĐÃ QUA

Trương Tửu được biết đến và khẳng định là 1 nhà nghiên cứu phê bình văn học, 1 giáo sư đại học , một nhà hoạt động văn hóa, 1 nhân vật và tác gia lịch sử tài ba, có nhiều đóng góp cho sự nghiệp văn học, văn hóa và giáo dục nước nhà.Ông cũng được cho là 1 nhà trí thức có bản lĩnh, trung thực, giám viết, giám nói lên những điều mình cho là chân lý, lẽ phài, có ích cho đất nước dù có phải trả giá đắt bằng cả cuộc đời và sự nghiệp của bản thân.
Con người, sự nghiệp và các tác phẩm của Ông được đánh giá cao, tôn vinh, đặc biệt trong không khí và tiến trình đổi mới của đất nước.Bộ tuyển tập đồ sộ hàng ngàn trang về sáng tác và phê bình văn học của ông đã được xuất bản.( 2007-2008)
Hội thảo về con người và sự nghiệp Trương Tửu đã được tổ chức trọng thể với chất lượng cao tại ĐHSP HN năm 2008 nhân kỷ niệm 95 ngày sinh của ông.
Năm 1958, sau “cơn bão văn học nghệ thuật Nhân văn-Giai phẩm”, Trương Tửu bị khai trừ khỏi Hội nhà văn, dù trước đó ông là UVBCH Hội văn nghệ Viet nam, Hội viên sáng lập Hội NVVN(1957).Mãi hơn 52 năm sau, bất ngờ Hội nhà văn VN có QĐ “ công nhận Trương Tửu là Hội viên HNVVN”( 2011).Với nhiều người am hiểu thì điều bất ngờ ở đây chính là chữ “CÔNG NHẬN”. Ơ hay ! cứ như là có 1 ông Trương Tửu nào đó mới làm đơn và được Hội NVVN xét công nhận là hội viên mới! Có người bảo người ta né tránh chữ PHỤC HỒI đấy.Dù sao QĐ này của Hội NV cũng là 1 QĐ có trách nhiệm, vẫn được coi là 1 bất ngờ vui dù quá muộn, song muộn vẫn hơn không.
Bất ngờ tiếp theo là chính Hội NVVN đã làm thủ tục đề nghị xét tặng Giải thường nhà nước về VHNT năm 2010 cho nhà văn mới được công nhận Trương Tửu.đối với 2 tác phẩm viết dưới thời VNDCCH là “ Truyện kiều và thời đại Nguyễn Du” và “ Mấy vấn đề văn học sử Việt nam” ( 1957).
Bất ngờ với nhiều người am hiểu chính là cấp độ giải thưởng. Được biết Gia đình nhà văn đã làm hồ sơ đăng ký xét tặng gải thưởng HCM, và nhiều nhà văn, giáo sư , nhà trí thức có tên tuổi đều cho rằng Trương Tửu với các tác phẩm của mình so với mặt bằng chung và tiêu chuẩn sứng đáng với Giải thưởng HCM, như nhiều đồng nghiệp cùng trang lứa, cùng tài năng với ồng đã nhận GTHCM( Trần Đức Thảo, Đào duy Anh, Cao xuân Huy, Trần văn Giàu..) trong đó nhiều người cũng từng bị tai nạn trong vụ NVGP.Điều đó có thể thấy qua rất nhiều đánh giá trung thực và tâm huyết của nhiều nhà văn, nhà nghiên cứu, nhiều Giáo sư, nhà trí thức về Trương Tửu:
“ GS. Trương Tửu là người thầy đầu tiên của nhiều sư biểu làm nên thế kỷ vàng của khoa ngữ văn trường ĐHSPHN. Từ đây có thể thấy tầm cao và vóc lớn ở con người và sự nghiệp của GS. Trương Tửu. Ông là 1 trong những nhà phê bình văn học đầu tiên ở VN theo quan điểm macxit .”( PGS.TS. Lã Nhâm Thìn).”Trương Tửu là người sáng lập ra phương pháp PHÊ BÌNH KHOA HỌC, đánh dấu 1 cái mốc trong lịch sử phê bình văn học ở nước ta”.”Với TRUYỆN KIỀU VÀ THỜI ĐẠI NGUYỄN DU Trương Tửu đã quán triệt tư tưởng chủ nghĩa Mác vào nghiên cứu TK” ( GS.Nguyễn Văn Hoàn).Tác phẩm MẤY VẤN ĐỀ VĂN HỌC SỬ VIỆT NAM cùng Văn hóa khái luận của Đặng Thái Mai là 2 công trình dặt nền tảng cho khoa học về phê bình văn học theo xu hướng macxit ở Việt nam” ( PGS.TS.Trịnh Bá Đĩnh) “ Trương Tửu viết văn, viết phê bình, dạy học, hoạt động XH với phong cách say sưa, quyết liệt, thẳng thắn, hùng hồn áp dụng biện pháp duy vật vào nghiên cứu truyện kiều” ( Nhà phê bình VH Phạm Xuân Nguyên).
“ Phải nói rằng, phê bình truyện kiều nói riêng và phê bình văn học nói chung dến Trương Tửu đã đặt 1 cột mốc mới trong lịch sử văn học VN” ( PGS.TS.Đỗ Lai Thúy)…Vậy cho nện, không xét tặng GTHCM cho Trương Tửu phải chăng cũng là 1 bất ngờ buồn của sự công bằng!

TIN ĐỒN VỀ BẤT NGỜ MỚI SẼ ĐẾN…

Gần đây dư luận trong làng văn, xã hội .. loan truyền bức súc về tin đồn ( nhưng được nhiều nguồn cho là chính xác tới trên 90%!!) Hội đồng xét giải thưởng VHNT nhà nước đã loại bỏ tên Trương Tửu khỏi danh sách tặng Giải thưởng nhà nước về VHNT?! Mặc dù ở Hội đồng cở sở Hội NVVN và Hội đồng cấp Bộ  Trương Tửu đều được 100% phiếu tán thành.Vậy hội đồng chuyên môn để làm gì nhỉ!
Nếu tin này là thật thì có lẽ sẽ là 1 bất ngờ lớn nối tiếp BẤT NGỜ TRƯƠNG TỬU. Tại sao, có lẽ không phải lạm bàn.Chỉ có thật đáng buồn và thất vọng, không phải cho hương hồn nhà văn Trương Tửu nơi chín suối mà cho lẽ công bằng, cho uy tín của Giải thường và cho cả những ai góp phần tạo nên sự bất ngờ này.

LẠI THÊM BẤT NGỜ TIẾP TỪ GIA ĐÌNH NHÀ VĂN

Khi được hỏi ý kiến về thông tin chưa chính thức này đại diện gia đình nhà văn Trương Tửu chỉ trả lời thật bình thản và ngắn gọn: Chúng tôi chưa có bất kỳ thông tin nào và thực tình gia đình cũng không quan tâm và xem nặng lắm về 1 Giải thường nhà nước về VHNT cho Trương Tửu vì ngay từ đầu cùng với ý kiến của nhiều văn nghệ sỹ, trí thức.. chúng tôi đều khẳng định Trương Tửu xứng đáng được nhận GTHCM. Nay nếu không có tên trong GTNN cũng chắng phải điều gì buồn, chắng phải oán hận ai. Rồi cái gì phải đến nó sẽ đến, đó là công bằng lịch sử.Giá trị của Trương Tửu lưu lại trên đời chính ở tác phẩm và nhân cách của ông. Mà thực ra càng rạng ngời chân lý “ Chỉ người tài mới chọn được người tài”.

Liệu có còn nối tiếp những BẤT NGỜ TRƯƠNG TỬU ? Xin chờ hồi sau sẽ rõ!
Nhưng cũng mong những người có trách nhiệm quan tâm và tôn trọng dư luận và lẽ công bằng.

 Hà Yên