(Trích trường ca)

Hy sinh

Ngày 24 tháng 7 năm 1968
Một ngày bình thường như mọi ngày
Tiếng gà gáy cong vòi như lưỡi hái
Hái một trời sao đổ thóc vào đêm
Mẹ xay giã giần sàng
Đời bao nhiêu hạt lép
Các con mẹ chắc như hạt thóc
Hạt thóc khoác vỏ trấu màu rơm
Hạt thóc khoác nguỵ trang màu lá
Hạt thóc nằm ngủ ngon
Trên những tấm ni lông phơi vội v•
Quần xắn gối lấm bụi đường đỏ quạch
Hạt thóc nằm mơ mùa vàng thao thức
Hạt thóc nằm mơ cổ tích
Đêm quả thị màu vàng
Nở ra bao điều lạ
Rạng, Xuân, Xanh, Hợi, Cúc, Tần...
Tiểu đội 10 cô gái
Mười ngón tay đan vào nhau
Vương vương 10 mái tóc
Vương vương 10 khuôn mặt
Ai rủ rỉ cuối nhà
Ai luồn tay rúc rích
Bóng cây cọ đổ liêu xiêu trăng vàng trên mái tóc
Cọ- ngọn lửa màu xanh
Gấp lại thành áo tơi
Gấp lại thành quê hương máu thịt
Quê hương lần theo sợi lạt mây chằm qua mưa nắng
Chiếc áo tơi bền bỉ những con đò chở hoàng hôn về chợ
Chợ họp như nỗi phập phồng
Bánh đa tròn dễ vỡ
Miếng trầu mẹ têm
Thấm một vệt vôi dài theo tuổi tác
Ăn chắc, mặc bền...
Nào cuốc
Nào choòng
Sấp ngửa
Ngổn ngang dọc dáng người
Xe cút kít lách qua tháng bảy
Bánh xe tròn định mệnh
Xe đêm về đắp ký ức đầy vơi
Tiểu đội 10 người
Mười chiếc bát ăn cơm
Bát B52 úp mặt vào sàn nứa
Mười chiếc bát như mười phím đàn
Em có thể gõ
Và hát bâng quơ...
Rằng hết giận thì thương
Hoa đến thì thì hoa phải nở
Mười chiếc bát mười bông hoa loa kèn
Rung âm đàn về đất
Ngân âm đất về trời
Mười đội đũa xếp hàng như đội ngũ
(Xin h•y đừng thiếu hụt một đôi)
Tiểu đội 10 người
Mười miền quê cùng chung giọng nói
Tiếng Hà Tĩnh qua mưa chan nắng dội
Vẫn trong veo như mạch giếng làng
- Quê choa nhiều khoai lang
Những củ khoai vùi trong cát bỏng
Dây khoai vòng mơ mộng
Qua cái đói giêng hai buộc sượng cả người
- Quê mi bên Sông Cụt
Con sông như khúc ruột làng
Gánh những cầu Cày
Chợ Voi
Cửa Sót
Ôi những cái tên đọc lên đ• thầm rơi nước mắt
Thương cha ông nghèo
Núi cũng hòn côi cút
Đẻ bao ông cử, ông nghè
Câu Kiều hát trong đêm phường vải
Chín mươi chín đỉnh non Hồng cũng thấp thỏm đứng nghe...

Tiểu đội 10 người
Mười con cò nón trắng
Mười cánh chim áo xanh
Hoa sim nói về em
Cánh tím mỏng manh
Sông La nói về em
Cong vòng lưng thiếu nữ
Mười ngôi sao không đêm nào ngủ
Bữa cơm một mâm tròn
Cả tiểu đội xúm quanh
Một chiếc dù pháo sáng
Chia đều 10 tấm khăn
Một mảnh vỏ máy bay
Chia đủ 10 chiếc lược
Tiểu đội hàng ngang
Nỗi niềm hàng dọc
Cao thấp, nhỏ to
Chung một dáng người
Mười chiếc áo
Chung một dây phơi
Mười tâm tình chung niềm vui để ngỏ
Cái Hợi hay cười
Cái Xuân hay dỗi
Lúm đồng tiền cũng muốn chia đôi
Lúm đồng tiền lấp dần thời son trẻ
Mười cô gái cùng khát khao làm mẹ
Khát khao làm vợ
Khát khao nhớ
Khát khao thương
Khát khao một tấm ngực trần
Một giọng đàn ông
Vuốt ve mái tóc
Ôi mái tóc ngỡ không xanh thêm được
Sương gội ban đêm
Khói gội ban ngày
Bầu ngực ngỡ không còn vú ngọc
Nằm ép mình xuống chai sạn đất đai
Mười cô gái trinh nguyên
Xâu cỏ May thêu gối
Hoa xấu hổ vẫn mọc bên mầm khói
Em mơ gì
Nụ cười thêm tuổi
Đôi lúc ngồi nói một mình
Đôi lúc muốn hét lên thật to
Cho ng• ba âm âm vọng lại
Rằng: chúng tôi vẫn còn thời con gái
Sao có lúc bần thần chẳng lẽ hóa con trai !

Tháng 7 ngày 24 năm 1968
Một ngày định mệnh
Mười chị em nối nhau ra trọng điểm
Vừa đi vừa vấn tóc
Vấn lại một ngày thường
Vấn lại đêm ký ức
Vấn lại cuộn len vun mùa đông một góc
Cuộn len chảy ra lăn theo hy vọng
Rằng: thêm một ngày biết mình đang sống
Rằng: thêm một giờ biết mình bên nhau
Rằng: thêm một phút
Trời xanh trên đầu
Rằng: thêm một giây
Ngã ba yên tĩnh !
Không gian gi•n ra rỗng như vòm trống
Im lặng lạ lùng
Im lặng toát mồ hôi !

“Chú ý ng• ba
Còn nhiều bom nổ chậm”
Tấm biển như tay người nhắc nhở
“Chú ý ng• ba
Giờ này là cao điểm”
Tấm biển như mắt người nhức nhối
“Chú ý bom từ trường
Kim loại trong người để lại”
Giếng nước vẫn trong
Căn hầm vẫn ấm
Trang sức của em là chùm sim tím
Hái vội bên đường
“Chú ý bom tọa độ
Có thể bất thình lình”
Tiếng ai đó giật mình trong gió
Sao trời vẫn xanh
Sao đất vẫn đỏ
Sao áo vẫn mềm
Sao tiếng vẫn quen
Chúng con mười chị em
Ngủ chung đội hình
Đi cùng đội ngũ
Mười cọc tiêu bên hố bom chờ nổ
Mười dáng thắt lưng ong
Mềm cả nắng khô giòn

Trưa
Mười vắt cơm mở ra
Khúc cá
Quả cà
Mười bi đông nước
Tiếng bi đông va vào nhau
Khô khốc
Thèm một gáo nước giếng làng
Chảy rười rượi xuống bờ lưng con gái
Trời xanh quá
Xanh đến thót lòng
Đất êm quá
Êm đến bâng khuâng

Không gian bỗng vỡ òa
Loạt bom tọa độ
Khói bỗng trùm lên
Không còn nghe tiếng nổ
Không còn nghe tiếng người
Không còn nghe đất rơi
Mười nón trắng bay lên
Mười vạt áo bay lên
Đất
rơi về với đất
Người
rơi về xương thịt
Tần ơi!
Hà ơi!
Cúc ơi!

 

 

A trưởng Võ Thị Tần
Viết thư về cho mẹ:
“Mẹ ơi! Mẹ đừng lo
Con gái mẹ không còn bé nhỏ
đêm chúng con san đường
Có pháo sáng quân thù soi tỏ
Ngày chúng ném bom xuống sông
Cá nổi lên nhiều lắm
Bữa ăn chúng con cải thiện
Lờy sức để làm đường.
Bom đạn có thể làm rung chuyển núi rừng
Nhưng không thể bẽ g•y ý chí chúng con sắt đá
Thằng Mỹ hung hăng thật ngu mẹ ạ!”...
Và anh đang ở xa
Nhớ hôm lên đường chia tay bịn rịn
Em dấu vào ba lô người lính
Chiếc khăn thêu
Tầm ảnh
Món tóc thề.
Cau nhà mình vẫn úp bẹ vào cây
Nắng đ• chín sum vầy hó hẹn
Lời dạm ngõ chính thành lời đưa tiễn
Đêm Thiên Lộc cánh đồng trăng sóng sánh
Mái tóc dài không chuốt hết lời yêu
Người con gái có dáng người tròn lẵn
Nụ cười tươi bừng sáng cả nắng chiều...

Hà ơi!
Em là người trẻ nhất
Tuổi mười bảy bẽ g•y sừng trâu
Sừng trâu cong như trăng đầu tháng
Đên đèn ông sao
Một ông sao sáng
Hai ông sáng sao
Em lò cò chân sáo
Buổi trưa rình bắt ve dấu vào túi áo
Mùa hạ thơm như chùm quả
Mùa hạ thơm như má em
Mùa hạ chín khi trời còn xanh vỏ
Bỏ ngỏ một phong thư
Bỏ ngỏ cánh chim trời...
Cô gái lọ lem dấu chân vào dép lốp
Chờ cơm thì gõ bát
Ngồi nhặt thóc giúp bà
Hạt lép thì thương
Hạt đầy thì ngắn
Đôi bím tóc
Chú chìa vôi nhóng nhánh
Chim khách ơi!
Chim khách đến chơi nhà
Trưa tu hú
Ngọt chùm vải chín
Sông bần thần ôm dạ nặng phù sa.
Tên em là sông
Em lớn lên con sông nào cũng rộng
Đời éo le bên lỡ vá bên bồi
Rút ruột Hến nuôi cuộc đời mơ mộng
Vỏ tấp vào bến b•i
Vỏ nung vôi!
Mía b•i soi đ• ngọt dần lên ngọn
Cây lúa cong như chỉ đòng đòng
Lúa con gái dậy thì
Hoa sầu đong chớm rụng
Em một mình mắc võng tập chao nôi
“ạ ru hời...”
Em ru cái ngủ
Cái ngủ ríu mắt rồi
Thương con cò lặn lội
Suốt một đời mang áo trănga ra phơi...