- Nam Mô A Di Dà Phật. Bạch Hòa thượng, tại sao Lễ Vu Lan lại tổ chức vào ngày rằm tháng bảy?
- Ngày xửa ngày xưa lúc Đức Phật còn tại thế, ở Ấn Độ vào mùa hạ trong ba tháng từ rằm tháng tư đến rằm tháng bảy trời mưa nhiều, sự đi lại khó khăn nên chư Tăng không đi thuyết giáo được mà qui tụ về một chỗ để cùng tu học. Ba tháng đó gọi là ba tháng An Cư Kiết Hạ. Ngày rằm tháng bảy là ngày kết thúc khóa An Cư, chư tăng ni tiến hành một khóa lễ gọi là Lễ Tự Tứ, còn các Phật tử thì sắm lễ vật cúng dường để cầu nguyện cho cha mẹ còn sống được an vui trường thọ, cha mẹ đã qua đời được siêu sinh tịnh độ gọi là Lễ Vu Lan.
- Bạch Hòa thượng, trong Lễ Tự Tứ chư tăng ni làm gì?
- Tự tứ trong tiếng Phạn là Pravarana, dịch âm Hán Việt là Bát Thích Bà. Trong ngày lễ Tự Tứ mỗi tăng ni tự mình ra trước mọi người phát lồ. Phát lồ là gì? Là tự vạch các lỗi lầm của mình đã tạo ra từ thân, miệng và ý. Cái gốc của mọi lỗi lầm là tam độc tham, sân, si. Đây là một hành động với tinh thần tự giác cao độ, bởi vì thói đời “tốt đẹp khoe ra, xấu xa đậy lại”, ít có ai dám dũng cảm phơi bày lỗi lầm của mình ra cho người khác biết.
- Sau khi chư tăng ni phát lồ rồi thì Lễ Tự Tứ tiếp tục như thế nào?
- Sau khi mỗi tăng hoặc ni phát lồ rồi thì người ấy thỉnh cầu tất cả chư tăng có mặt trong buổi lễ thấy mình còn những sơ sót lỗi lầm nào mà chưa phát lồ thì hoan hỉ chỉ dạy để cho mình nhận lấy mà ăn năn hối cải.
- Bạch Hòa thượng, đệ tử thấy Lễ Tự Tứ có cái gì đó giống như sự tự phê bình và phê bình vẫn được tiến hành trong cuộc họp của các chi bộ Đảng Cộng sản. Phát lồ có nghĩa là tự phê bình, còn sau khi phát lồ xong được người khác hoan hỉ chỉ dạy cho các sơ sót lỗi lầm chưa được phát lồ thì đó chính là phê bình.
- Chính xác! Bởi vì ta sinh năm Nhâm Ngọ, năm nay đã quá tuổi thất thập cổ lai hi, năm mươi năm đi tu, bốn mươi mốt năm tuổi Đảng. Ta vừa nhận Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng vào năm ngoái. Ta không thấy có gì khác nhau giữa Lễ Tự Tứ và cuộc họp chi bộ triển khai Nghị quyết Trung ương 4. Mà suy cho cùng thì cũng đúng thôi, Đạo hay Đời thì cũng thế. Chỉ có điều khác là Đạo có trước, Đời có sau. Theo Phật lịch năm nay (2013) là năm 2557. Phật lịch tính từ ngày Đức Phật nhập Niết Bàn, có nghĩa là Lễ Tự Tứ và Vu Lan đã có từ hơn hai ngàn năm trăm năm trước, còn Đảng ta đến năm 1930 mới thành lập. Tự phê bình và phê bình là quy luật phát triển của Đảng, là nguyên tắc và chế độ thường xuyên trong sinh hoạt Đảng. Còn phát lồ và Tự Tứ là phật sự quan trọng mà tăng ni phải làm hàng năm vào mùa An Cư và Lễ Vu Lan.
*
Tài liệu tham khảo: Bước đầu học Phật-Hòa thượng Thích Thanh Từ-Nhà Xuất bản Tôn giáo