Cứ mỗi độ xuân về, Tết đến trong náo nức rộn ràng của mùa xuân, có một thú vui lôi cuốn hấp dẫn mọi người từ Bắc chí Nam, từ già đến trẻ đó là đi chợ tết. Chợ Tết ở nước ta từ xưa đến nay như là nơi hội tụ của mùa xuân,  đến đây ngoài nhu cầu mua sắm chuẩn bị mâm cổ cho ba ngày tết, còn là dịp để chiêm ngưỡng, thưởng thức nét văn hóa đặc sắc của mỗi vùng quê. Vì thế, đi chợ Tết đã thành một nhu cầu, một mỹ tục của người Việt nam ta trong những ngày cuối năm. Thế nhưng, để biết được chợ Tết trăm miền ở nước ta trong một thời gian ngắn, thì chỉ còn cách “đi chợ tết.. qua thơ”.
   Khung cảnh rộn ràng của các phiên chợ tết đã được các nhà thơ  tái hiện sinh động không kém ngoài đời là bao, nên chợ tết trong thơ cũng đa dạng muôn màu, muôn vẽ lắm. Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo đi chợ tết không mua gì nhưng lại được rất nhiều. “…Người ta mua rượu, mua hoa/ Tôi đi mua tuổi làm quà tặng tôi…”. Đến như cụ Tam Nguyên Yên Đỗ Nguyễn Khuyến, trong những năm cuối đời vướng cảnh mù lòa vẫn ngồi nhớ phiên chợ Đồng quê mình ngày tết.
                          “...Tháng chạp, hai mươi bốn chợ Đồng
                              Năm nay chợ họp có đông không?
                              Trở trời mưa bụi còn hơi rét,
                              Nếm rượu Tường – đến được mấy ông?…”
Còn đây là phiên chợ tết sôi động rộn ràng ở vùng quê Nam Định, được Nhà thơ Đoàn Văn Cừ khắc họa trong bài thơ nổi tiếng” Chợ Tết”, với đông đủ thành phần nam, phụ, lão, ấu góp mặt đông vui nhộn dịp làm sao.
                           “…Người các ấp tưng bừng ra chợ tết
                               Họ vui vẻ kéo hàng trên cỏ biếc.
                               Những thằng cu áo đỏ chạy lon ton,
                               Vài cụ già chống gậy bước lom khom.
                               Cô yếm thắm che miệng cười lặng lẽ,
                               Thằng em bé nép đầu bên yếm mẹ.
                               Hai người thôn gánh lợn chạy đi đầu,
                               Con bò vàng nghộ nghĩnh chạy theo sau…”
Vùng đất “Kẻ chợ” Hà Nội nổi tiếng với chợ Đồng Xuân, ngày nay càng nổi tiếng với sự sầm uất, nhưng vẫn không kém phần thanh lịch qua phác họa của Nhà thơ Nguyễn Minh Đức.
                            “…Ba vòm cổng vẫn là đây
                                 Mà Đồng Xuân chợ đổi thay đã nhiều.
                                 Tôi đang ở giữa dập dìu,
                                 Tiền trao, hàng bán tìm điều thân thương.
                                 Thì ra duyên dáng thương trường,
                                 Vẫn nét thanh lịch người Tràng An xưa..”
Rời chợ Đồng Xuân đến Hà Nam ta gặp “chợ Viềng ngày tết” với những nét đặc sắc riêng của phiên chợ quê ngày đầu năm, qua nét họa của Nguyễn Mạnh Hiếu.
                              “…Chợ Viềng mùng tám tháng giêng,
                                   Kẻ mua người bán giao duyên xa gần.
                                   Mỗi năm chợ họp một lần
                                   Em mang theo cả mùa xuân đi cùng…”
Ngược lên miền biên cương phía Bắc của tổ quốc trong những ngày đầu xuân lạnh giá, không ai là không muốn một lần đến với chợ Tình Khâu Vai.
                              “…Mịt mù sương phủ trắng tinh
                                   Bâng khuâng lại nhớ chợ tình Khâu Vai.
                                   Mỗi năm có một lần thôi.
                                   Chợ khâu Vai họp cho người gặp nhau…”
                                                           (Đào Hanh – Chợ Tình…)
Còn vô với Miền Trung nghèo khó, nhưng vẫn rộn ràng những phiên chợ tết . Qua Xứ Nghệ gặp phiên “Chợ Giát cuối năm” của Phạm Ngọc Cảnh.
                              “…Kịp phiên chót cùng giáp tết
                                   Quỳnh Lưu lất phất mưa chiều
                                   Đứng như trời trồng cái rét
                                   Dáng người lúp xúp liêu xiêu…”
Ngang qua Xứ Huế với nhiều chợ nổi tiếng, Đông Ba, An Cự, Bến Ngự… ta như lạc vào “Giữa Chợ” cùng với Nhà thơ (xích lô) Nguyễn Văn Phương.
                              “…Ngồi bên góc chợ làm thơ
                                   Ăn theo hơi nắng ban trưa, tự trời.
                                    Hàng ngon ai khéo rao mời,
                                   Ngọt ngào giọng Huế bao lời thương thân…”
Còn đến với “quê võ” Bình Định, ta được đắm mình trong phiên “Chợ Gò” độc đáo ở Trường Úc của Nguyễn Văn Chương
                             “…Chợ họp một năm có một phiên
                                  Người bán người mua ở khắp miền
                                  Mùng một kêu nhau đi họp chợ
                                  Tưng bừng khăn áo bước chân chen…”
Vô với Nha Trang mặn mòi vị Biển, ta lại được “Em đưa anh đi chợ Đầm” cùng Nhà thơ Vĩnh Nguyên để hiểu thêm gốc gác của địa danh nổi tiếng chợ Đầm. 
                            “…Chợ Đầm- đầm nước ngày xưa
                                 Đầm sen tím nở quanh bờ thưa cây
                                 Cây si tóc xỏa bên này
                                 Cành sung lắm trái đông đầy bên kia…”
Ngược Quốc lộ 21, lên Buôn Ma Thuột, cùng Nhà thơ Ngô Minh “Đi chợ Buôn Ma” để hiểu thêm  tình đất, tình người  Cao nguyên.
                               “…Chợ ở Buôn Ma trăm giọng mời
                                    Miên man như lạc tới trăm nơi
                                     Chỉ màu đất đỏ như ăn được
                                    Gan ruột Buôn Ma trãi với người…”
Rời cao nguyên đất đỏ bazan đến Miền sông nước Cửu Long ta như lạc vào “chợ bông Sa Đéc”  của Trần Quốc Toàn, chợ Tết mới đông vui tấp nập làm sao.
                                 “…Chợ bông chen thôi là chen
                                      Tránh hoa tôi đụng phải em bồn chồn…”
Nhưng thú vị và đặc sắc nhất là cùng Nhà thơ Huỳnh Kim đi “Chợ nổi Cái Răng”.                     “… Chợ đã nổi từ nửa đêm về sáng
                                      Ta vẫn chìm từ giữa bữa hoàng hôn.
                                      Em treo bẹo Cái Răng ba láng
                                      Ta thương hồ Vàm xáng Cần Thơ…”
Có lẽ, Tết đã cận kề, dạo quanh một vòng chợ Tết ..qua thơ có lẽ như cưỡi ngựa xem hoa, mong bạn đọc cố gắng nối dài chuyến đi chợ tết năm nay để hiểu nhiều thêm nét văn hóa đặc sắc qua những phiên chợ tết  của mỗi vùng đất quê ta trước thềm năm mới.
                                     
                                                                  Ngô Minh Thuyên
                                            (Khánh Mỹ - Thị trấn Phong Điền – TT-Huế)
                                                                   ĐT: 054 3751598
                                                 Email: ngominhthuyen28@gmail.com