Đạo của bậc vua sáng là làm sao mọi thần dân đều hết lòng lo toan vì xã tắc.

Nhà vua từ đó mà quyết đoán công việc. Nhờ thế cái khôn ngoan của nhà vua

không bao giờ cạn. Những người hiền trổ hết tài năng của mình. Nhà vua nhân đó

mà sử dụng họ. Nhờ thế tài năng của nhà vua không bao giờ thiếu. Công việc tốt

thì vua được tiếng giỏi, có sai lầm thì bầy tôi chịu. Nhờ thế nhà vua không bao giờ

hết cái danh. Nhà vua không giỏi mà làm thầy những người giỏi. Không khôn

ngoan mà làm chuẩn mực cho sự khôn ngoan.

Muốn được thế nhà vua phải thực lòng khiêm tốn, chân thành cầu thị. Biết bỏ

điều riêng tư. Coi xã tắc làm trọng. Lấy phép công làm chuẩn.

Thì dân sẽ được an, nước sẽ thịnh.

Vua độc tài, coi quyền lực dân trao thuộc sở hữu của mình. Bất chấp pháp luật,

quần thần bị khóa hết mồm, ai nói trái ý là trừng trị, ai bất tuân quyết trả thù bằng

mọi thủ đoạn tàn bạo.

Thì sự sụp đổ tất không tránh khỏi.

Nhà vua rộng lòng nhân ái, biết tôn trọng và nghe can gián sẽ bớt sai lầm.

Thì nước cường, dân phú.

Chu Văn Vương nói:

"Chỉ người nhân nghĩa một lòng vì xã tắc và hết mực thương dân mới có đủ tâm

đức để tiếp thu những lời can gián ngay thẳng".

Lão Tử dạy:

"Vua hiền lấy tâm của dân làm tâm của mình".

Khổng Tử viết:

"Người nắm rường cột xã tắc, cần phải biết tôn trọng cả sự bất bình, phẫn nộ của

người khác đối với mình".

Sách "Luận ngữ" ghi:

"Vua Chu Vũ Vương có lần ngửa mặt kêu: "Nếu mình trẫm gây ra tội thì xin

Trời phạt mình trẫm thôi. Nếu muôn dân gây ra tội cũng xin Trời phạt mình trẫm,

bởi tội của muôn dân là do lỗi từ trẫm"...".

Lịch sử chứng minh bất kể triều đại nào, nếu nhà vua không đặt giang sơn xã

tắc lên trên hết, chỉ lo ngai vàng, dòng họ, vây cánh của mình. Không chọn quân sư

2

giỏi để nghe khuyên những việc nên làm. Không tìm gián quan thẳng thắn cương

trực để can ngăn những điều cần tránh.

Thì không chỉ tự chuốc lấy thất bại, mà quốc gia suy vong tất khó tránh khỏi.

Sách binh thư "Lục thao" của đại mưu lược gia Khương Tử Nha (Trung Quốc)

viết:

"Nhìn đồng ruộng thấy cỏ dại át lúa. Nhìn dân chúng thấy kẻ tà át người ngay.

Nhìn quan lại thấy trên dưới bất hòa, bạo ngược tàn tệ. Nhìn pháp luật thấy đồi bại,

hình phạt rối loạn. Nhìn nhà vua thấy chuyên quyền, độc ác. Đó là dự báo mất

nước vậy".

Trong bối cảnh lịch sử đầy biến động. Đại họa vô cớ có thể giáng xuống bất cứ

lúc nào. Mỗi người đều lo kế để tồn tại. Thường nhắm mắt, im lặng.

Nếu tất cả đều nhắm mắt thì không biết ai mù. Mọi người đều im lặng thì chẳng

rõ ai câm. Xã tắc rất cần những thần dân dũng cảm, mở to mắt để nhìn và cất cao

giọng để nói. Bất chấp cả an nguy tính mạng.

Bởi vậy nhà vua phải biết khuyến khích mọi người mở mắt để nhìn, cất cao

giọng để nói. Còn mình khiêm tốn lắng nghe. Đúng ban thưởng. Sai không trị tội.

Có như thế thì mọi thần dân mới cùng vua lo việc xã tắc.

Con hổ khống chế được con chó, bắt chó phục tùng, là hổ nhờ có nanh nhọn và

vuốt sắc. Nếu hổ bỏ nanh vuốt và trao cho chó, thì ngược lại chó sẽ khống chế hổ.

Nanh vuốt chính là quyền lực.

Không ai ngồi trên ghế quyền lực mãi được. Trước sau cũng phải nghỉ. Làm

nhiều điều bất nhân thất đức khi thất thế không còn quyền lực. Quả báo giáng

xuống thê thảm thì có ân hận cũng đã muộn.

Làm chính trị bằng quyền lực và thủ đoạn chứ không bằng Đạo đức và Văn hóa.

Thì khi hết quyền lực sẽ chẳng khác cái thây ma. Thối rữa bốc mùi nhanh lắm. Dù

còn sống sờ sờ đấy nhưng không khác chết rồi. Mỗi khi xuất hiện là dân tình phỉ

nhổ.

Sống như thế nhục hơn chết.

Cho nên dù đang ở thế thượng phong phải nghĩ ngay đến khi hạ mạt.

Nhà vua chịu tu rèn đức trí, biết làm theo phép công. Lấy phép công thi hành với

bầy tôi. Thì bầy tôi không thể dối trá, kỷ cương xã tắc có tôn ti trên dưới, quân sư

hết lòng khuyên nhủ và gián quan dũng cảm can ngăn.

Biển Thước trị bệnh lấy dao chích vào xương. Bậc thánh nhân cứu nguy cho xã

tắc bằng lời trung chứ không bằng lời nịnh. Chích vào xương thì đau. Nghe lời

trung thì cái tai khó chịu. Người bệnh muốn khỏi phải biết chịu đau. Vua sáng

muốn xã tắc yên ổn, quốc gia hưng thịnh phải biết nghe lời chối tai khó chịu. Bị

3

bệnh không chịu đau thì bỏ mất cái tài của Biển Thước. Nhà vua không chịu nghe

điều chối tai khó chịu thì bỏ mất thánh ý của trung thần.

Một đất nước bên trong không có những chính quan kiên quyết giữ nghiêm pháp

luật. Không có người dám can gián giúp đỡ quân vương sửa chữa lỗi lầm. Trong

khi bên ngoài luôn có hiểm họa thì sự diệt vong là tất yếu.

Quốc gia muốn trở nên hùng cường cần phải có bậc minh vương xứng tầm. Đặt

sự tồn vong và hưng thịnh quốc gia trên hết, lấy "Dân là gốc" (Dân vi bản). Dùng

quyền lực được dân giao để quản lý, điều hành đất nước theo đúng pháp luật.

Không độc tài, tôn trọng lằng nghe quân sư và gián quan. Mọi ứng xử phải đàng

hoàng quang minh chính đại, thần dân tâm phục khẩu phục tin tưởng.

Thì mới quy tụ đoàn kết tạo nên sức mạnh giữ nước và dựng nước.

Trong bang giao với các nước phải vững vàng kiên định trên lập trường vì lợi ích

Quốc gia. Giàu bản lĩnh, khôn ngoan, quyết không chịu hèn, không chịu nhục,

không chịu lệ thuộc bất kỳ hình thức nào.

Lịch sử nước nhà đã có những bậc minh vương: Lý Nam Đế, Lý Thánh Tông,

Trần Nhân Tông, Quang Trung Nguyễn Huệ... Sau này người đứng đầu quốc gia

có Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Đó là những người biết "ĐẠO LÀM VUA”.

ĐẾN BAO GIỜ NƯỚC TA LẠI CÓ ĐƯỢC NHỮNG BẬC MINH VƯƠNG

NHƯ THẾ THÌ THẬT LÀ HỒNG PHÚC.