Một trong những từ ngữ chuyên mô tả hoạt động của con người có lẽ “chạy” nằm trong số không nhiều động từ ra đời xưa nhất.
“Chạy” nghĩa nguyên thuỷ là di chuyển về phía trước bằng chân với tốc độ tối đa. Song song với lịch trình tiến hóa nhân loại, theo tốc độ phát triển của xã hội, thời gian càng dài càng thấy động từ “chạy” càng phát triển nhiều nghĩa. Phát sinh đói rét, tật bệnh thì có: Chạy tiền, chạy gạo, chạy ăn, chạy bữa, chạy vạy, chạy ngược, chạy xuôi, chạy nháo chạy nhào, chạy sấp chạy ngửa, chạy chữa, chạy hậu, chạy thầy chạy thuốc... phải thời giặc dã binh lửa lại xuất hiện: Chạy loạn, chạy nạn, chạy giặc, chạy càn... Gần trăm năm dưới chế độ thực dân, người Việt Nam phải quằn quại trong cảnh lầm than đói rét. Để khắc họa nỗi khổ xưa, hàng loạt từ “chạy” ra đời như những chứng tích của lịch sử đau thương: Chạy nợ, chạy sưu, chạy thuế, chạy trốn, chạy phu...
Ngày nay chúng ta đã giành được độc lập, kinh tế đang trong giai đoạn hội nhập đạt những kết quả khả quan làm ai ai hởi lòng hởi dạ. Giờ đây ở bất kì lĩnh vực nào chúng ta cũng đã vượt quá xa cái thời mất nước. Vậy nhưng cứ ngẫm đến thực trạng hôm nay được bộc bộ qua vô số động từ “chạy” chắc chắn chẳng một ai có thể vơi đi nỗi lo lắng: Chạy hộ khẩu, chạy biên chế, chạy dự án, chạy chỉ tiêu, chạy quyết định, chạy giấy phép, chạy ngân sách, chạy trường, chạy lớp, chạy điểm, chạy bằng cấp, chạy học vị, chạy chức, chạy quyền, chạy án, chạy tội... Lại còn cả chạy danh hiệu thi đua, chạy huân huy chương, chạy thương tật mới kì lạ làm sao? Chẳng dám kể thêm nếu không sẽ gặp cả ngàn lẻ một kiểu “chạy” vừa phi thể thao vừa phi đạo lí giữa thanh thiên bạch nhật.
Đáng lo lắm chứ vì căn bệnh “chạy” đã tấy lên như một khối u đang di căn khắp các hang cùng ngõ hẻm. Để lành mạnh hóa xã hội, chúng ta đã hình thành hẳn một bộ máy chống tham nhũng, chống tiêu cực cấp quốc gia. Một trong những thứ phải ra tay chống là căn bệnh “chạy”. Muốn triệt tận gốc căn bệnh này ngoài sức mạnh “trăm họ” trước hết rất cần đến các bậc danh y đủ “cao tay” và thực sự can đảm. Nói can đảm vì đây không phải “ngoại xâm” mà là một dạng “nội xâm” cực kì khó chống. Cầm dao kéo tự cắt khối u cho chính mình, nếu không can đảm, mọi kì vọng dễ dàng quay về con số “không” nghiệt nga.
Nguồn: nguoicaotuoi.com.vn