Đó là tên cuốn sách mà nhà văn Hữu Đạt vừa gửi tặng tôi đúng dịp khoá văn k18 trường đại học tổng hợp chúng tôi đang háo hức chuẩn bị kỷ niệm 45 năm tốt nghiệp ra trường.

Nhà văn Hữu Đạt là sinh viên khoa Ngữ Văn khoá 16 , trước tôi 2 khoá , tốt nghiệp thì được giữ lại trường giảng dạy ngôn ngữ học .Anh đã trải qua nhiều công việc liên quan đến giảng dạy và quản lý khoa Ngôn ngữ thuộc đại học khxh và nv. Do hầu như cả cuộc đời hiến trọn tại khoa văn , vì vậy Hữu Đạt có nhiều thời gian gần gũi , gắn bó với các thày , các cô nên dưới ngòi bút của HĐ ,các thày các cô hiện lên bao đỗi thân thương, gần gũi. Hình ảnh các thày , các cô “thế hệ vàng” như Hoàng Xuân nhị , Nguyễn Văn Tu ,Đinh Gia Khánh , Đỗ Đức Hiểu ,Hoàng Như Mai , Nguyễn Tài Cẩn, Lê Đình Kỵ, Bùi Duy Tân, Hà Minh Đức , Phan Cự Đệ , Nguyễn Lộc ,Nguyễn Trường Lịch, Nguyễn Kim Đính, lê Huy Tiêu, lê Đức Niệm , Lê Hồng Sâm ,Đỗ Văn Khang , Đỗ Hồng Chung Bùi Ngọc Trác , Lê Trí Quế... được hiện lên trong khung vàng trí nhớ của cả thế hệ vàng sv thời gian còn nguyên tên gọi khoa Ngữ Văn - Đại học tổng hợp HN . Tất nhiên , sống gần , sống thân với nhau , đâu chắc đã viết được hay về nhau, nhất là viết thể loại chân dung văn học lại càng khó viết? Tôi nói không quá , nhưng trong khoa văn các thày viết đc chân dung ký sự như thế này kg phải là có nhiều.

Cuốn sách dầy 448 trang, đọc rất thích thú , hấp dẫn , sẽ là rất quý đối với các thế hệ cựu sinh viên đã tốt nghiệp tại khoa văn và cũng là tư liệu quý báu cho những ai muốn hiểu và biết về thế hệ các thày cô từng giảng dạy , đào tạo cho nước nhà các nhà văn đc các bạn đọc yêu mến.

Tôi thích gọi Hữu Đạt là nhà văn hơn là gọi pgs , tiến sỹ . Bởi khi ra trường cách xa nhau nên không hiểu sâu về công việc của nhau , nhưng tôi cảm thấy thân và quý Hữu Đạt qua tiểu thuyết Hai đầu bức thư tình , xuất bản những năm 90. Cuốn sách viết về mối tình sv , chỉ thông qua bức thư mà phản ánh khá sâu sắc , sinh động xã hội Liên Xô cực kỳ khó khăn trên con đường cải cách đổi mới .Tôi cũng ở Lx thời kỳ đầu đồi mới nên rất say sưa đọc tiểu thuyết của HĐ trong tâm trạng đầy sẻ chia , hồi hộp. Văn phong trong tiểu thuyết hay đến thế, mượt mà sinh động đến thế. “Văn là người”, câu này cực kỳ đúng , đọc Hai đầu bức thư tình của HĐ tôi nhiều lúc gấp sách lại tưởng tượng ra tác giả là người nhỏ bé , trắng trẻo , e ấp rất thư sinh . Anh ít nói , hay cười lộ hàm răng trắng mượt ... Tiểu thuyết Hai đầu bức thư tình lúc ấy bán rất chạy vì 2 nhẽ . Nhẽ thứ nhất là lúc ấy chúng ta có một lực lượng rất đông tới hàng triệu công nhân đi xuất khẩu lao động sang Liên Xô, rồi sv , nghiên cứu sinh , du học háo hức tìm đọc để hiều về Lx và cũng soi lại cả bóng hình mình trong đó. Nhẽ thứ hai, cuốn sách lúc đó đang bị rộ lên vấn đề “ bôi xấu” Lx và sứ quán Lx tại Vn cũng yêu cầu kg cho phát hành. ở nước mình nó thế , cái gì càng cấm càng gây tò mò, cái gì nói hộ cho mình thì càng hồ hời sung sướng. Lúc ấy , Hữu Đạt đang du học ở Lx, nếu anh ở trong nước thì niềm vui và sự e ngại cũng làm cho anh đau đầu. Cũng may , thời gian ngắn sau đó ,Lx sụp đổ và tan rã , cuốn Hai đầu bức thư tình không những không bị ngừng phát hành mà còn đc đề cao “ chức năng dự báo “ của văn học . Hữu Đạt nc với bạn bè , anh hay gặp “ nạn” hay bị soi và hiểu nhầm qua các sáng tác văn học . Nhưng theo tôi, nhà văn Hữu Đạt - tác giả của Hai đầu bức thư tình, Phía sau giảng đường , Văn khoa chân dung ký ... càng tự tin viết ,càng gặp nạn , càng bị hiểu nhầm thì văn chương của Hữu Đạt ngày càng bay bổng , càng giữ được nhân cách và thiên chức nhà văn, càng được bạn đọc yêu quý.

Tôi có người bạn làm ở đài truyền hình nói “ người khoa văn rất giỏi” có lẽ là đúng , vì trong văn chương người làm lý luận , phê bình là tư duy loric còn sáng tác là tư duy trừu tượng khó mà thành công ở cả hai. Thế mà Hữu Đạt vừa là thày lý luận , thày ngôn ngữ mà viết văn xuôi hay đến thế. Ông bạn tôi Phạm Quang Long cũng vậy , dạy lý luận văn học, từng là pgs - ts , chủ nhiệm khoa văn , rồi hiệu trưởng trường Đại học khxh và nhân văn , pgđ đại học quốc gia, gđ sở Văn hoá Hn mới nghỉ hưu được mấy năm đã ra liền mấy quyển tiểu thuyết và truyện…

Đáng kính nể lắm Hữu Đạt.

Đáng khâm phục bút lực của các nhà văn.