Thưa các vị khách quý, các tổng thống và đệ nhất phu nhân, quan chức chính phủ, quan khách nước ngoài và những người bạn. Jeb, Neil, Marvin, Doro và tôi cùng gia đình cảm ơn quý vị đã có mặt tại đây.

Tôi từng nghe người ta nói về con người, cho rằng mục tiêu là "chết trẻ, càng muộn càng tốt". Ở tuổi 85, thú vui ưa thích của George H.W. Bush là khởi động chiếc xuồng Fidelity, vặn hết ga ba động cơ 300 mã lực và lướt như bay trên Đại Tây Dương, trong khi những chiếc xuồng của Mật vụ Mỹ phải chật vật bám theo.

Ở tuổi 90, George H.W. Bush nhảy dù từ một chiếc máy bay và đáp xuống nhà thờ St. Ann bên bờ biển ở Kennebunkport, Maine, nơi mẹ ông kết hôn và cũng là địa điểm ông thường xuyên đi lễ. Mẹ tôi thường đùa rằng ông chọn địa điểm này để phòng trường hợp dù không mở.

Ở tuổi 90, ông luôn vui mừng khi người bạn thân nhất là James A. Baker dấm dúi mang chai vodka Grey Goose vào phòng bệnh viện. Dường như nó rất hợp với món bít tết của nhà hàng Morton's mà Baker mang tới trước đó.

Tới những ngày cuối đời, cuộc sống của bố vẫn là bài học cho con cháu. Ông dạy chúng tôi cách lớn lên trong danh dự, sự hài hước và tốt bụng. Ông cũng dạy cách trả lời tiếng gọi của Chúa với sự can đảm và niềm vui với những điều đang chờ đợi phía trước.

Một lý do khiến Cha hiểu cảm giác chết trẻ là ông đã suýt trải qua điều đó tới hai lần. Khi còn là thiếu niên, chứng nhiễm trùng tụ cầu khuẩn đã gần lấy mạng ông. Chỉ vài năm sau, ông đơn độc giữa Thái Bình Dương trên một chiếc xuồng cứu hộ, cầu nguyện rằng đồng đội sẽ tìm thấy ông trước kẻ địch. Chúa đã trả lời những lời cầu nguyện đó, có vẻ như ngài có những kế hoach khác cho George H. W. Bush. Về phần bố, tôi nghĩ những lần cận kề tử thần khiến ông trân trọng món quà cuộc sống. Ông đã thề sống hết mình mỗi ngày.

Bố luôn bận rộn, là người không ngừng chuyển động nhưng không bao giờ quá bận rộn để chia sẻ tình yêu cuộc sống với những người xung quanh. Ông dạy chúng tôi yêu thích thiên nhiên, ông thích nhìn những con chó trêu chọc các đàn chim. Ông thích câu được những con cá vược khó bắt.

Khi phải gắn với chiếc xe lăn, ông dường như rất hạnh phúc khi ngồi trên hiên nhà ở khu nhà Walker's Point và tận hưởng sự hùng vĩ của Đại Tây Dương. Chân trời ông thấy luôn tươi sáng và đầy hy vọng.

Cựu tổng thống George W. Bush đọc điếu văn trong đám tang. Ảnh: AFP.

Ông là người rất lạc quan, chính sự lạc quan đó đã dẫn lối cho con cái, khiến từng người trong chúng tôi tin rằng mọi điều đều có thể làm được. Ông tiếp tục mở rộng chân trời với những quyết định táo bạo. Ông là một người yêu nước. Sau khi tốt nghiệp trung học, ông gác lại chuyện lên đại học và trở thành phi công hải quân khi Thế chiến II đang nổ ra.

Giống nhiều người cùng thế hệ, ông không bao giờ nói về quá trình trong quân ngũ cho đến khi việc trở thành người của công chúng buộc ông làm vậy. Chúng tôi biết về cuộc tấn công Chichi Jima, cách nhiệm vụ được hoàn thành và việc ông bị bắn rơi. Chúng tôi biết về cái chết của các đồng đội, những người mà bố đã nghĩ tới suốt cuộc đời và chúng tôi được biết về cuộc giải cứu.

Và sau đó là một quyết định táo bạo: Ông chuyển cả gia đình trẻ từ môi trường thoải mái ở bờ biển phía đông nước Mỹ tới Odessa, bang Texas. Bố và mẹ đã làm quen với môi trường mới một cách nhanh chóng. Ông là người dễ chịu, rất tử tế với những người phụ nữ dùng chung nhà tắm và phòng vệ sinh trong khu căn hộ với ông, mẹ và tôi, ngay cả khi ông biết công việc của họ là "những quý cô ban đêm".

Ông là người biết đồng cảm, có thể cảm thông với mọi tầng lớp xã hội. Ông đề cao nhân cách hơn là xuất thân dòng họ. Ông tìm kiếm điểm tốt đẹp trong mỗi người và luôn phát hiện ra nó. Bố dạy chúng tôi rằng phục vụ cộng đồng là việc cao quý và cần thiết, một người có thể làm việc đó với sự chính trực và giữ vững các giá trị quan trọng như niềm tin và gia đình. Ông tin tưởng mãnh liệt và việc đền đáp cộng đồng và đất nước mình đang sống, khẳng định việc phụng sự những người khác sẽ làm tâm hồn luôn phong phú.

Với chúng tôi, ông là điểm sáng nhất trong hàng nghìn điểm sáng. Ông chia sẻ công trạng khi giành chiến thắng, gánh vác trách nhiệm khi thất bại. Ông chấp nhận rằng thất bại là một phần của sống hết mình, nhưng dạy chúng tôi không bao giờ để thất bại đánh gục. Ông thể hiện cách trở ngại làm chúng ta mạnh mẽ hơn.

Không sự thất vọng nào của ông có thể sánh với thảm kịch nặng nề nhất trong cuộc đời mỗi người, đó là mất đi một đứa con còn bé. Jeb và tôi khi đó còn quá nhỏ để nhớ nỗi đau của cha mẹ khi em gái 3 tuổi qua đời. Sau này chúng tôi mới biết bố cầu nguyện cho em gái mỗi ngày. Ông gắng gượng nhờ tình yêu của Chúa, cũng như tình yêu đích thực của mẹ. Bố luôn tin rằng một ngày ông sẽ lại được ôm Robin yêu quý.

Ông thích cười, đặc biệt là cười nhạo chính bản thân mình. Ông có thể châm chọc, nhưng không bao giờ mang tính ác ý. Ông đề cao giá trị của những trò đùa hay. Đó là lý do ông chọn Simpson. Ông có một nhóm bạn, họ thường chia sẻ những câu chuyện đùa mới nhất qua thư điện tử. Hệ thống tính điểm chất lượng chuyện cười của ông mang đậm tính George Bush. Những điểm 7 và 8 hiếm khi được trao, đó đã được coi là thắng lợi lớn.

Cựu tổng thống Bush (phải) bên cạnh quan tài cha. Ảnh: AFP.

George Bush biết cách trở thành một người bạn đích thực và trung thành. Ông nuôi dưỡng nhiều tình bạn nhờ tâm hồn hào phóng. Có hàng nghìn bức thư được ông viết tay để động viên, chia sẻ hoặc cám ơn những người bạn và người quen.

Bố có khả năng phi thường trong việc cho đi mà không cần báo đáp. Nhiều người sẽ nói rằng ông đã trở thành hình tượng người cha và thầy giáo trong cuộc đời họ. Ông biết lắng nghe và an ủi, ông là bạn của họ. Tôi nghĩ tới Don Rhodes, Taylor Blanton, Jim Nantz, Arnold Schwarzenegger và ngay cả người khó nghĩ tới nhất, đó là Bill Clinton, người đã đánh bại ông. Tôi và các anh chị em thường gọi những người đàn ông này là "anh em cùng cha khác mẹ".

Bố dạy chúng tôi rằng không nên phí hoài mỗi ngày. Ông chơi golf với tốc độ đáng nể. Tôi luôn tự hỏi tại sao ông thích chơi golf tốc độ, ông là một tay golf giỏi. Đây là kết luận của tôi: Bố chơi nhanh để có thể chuyển sang sự kiện tiếp theo, tận hưởng cả ngày, xả hết nguồn năng lượng khổng lồ của ông và sống hết mình. Ông được sinh ra với hai trạng thái: Tăng ga hết cỡ và sau đó là ngủ.

Ông dạy chúng tôi cách để trở thành một người cha, ông và cụ tuyệt vời. Ông luôn chắc chắn với những nguyên tắc của riêng mình và hỗ trợ khi chúng tôi bắt đầu tự tìm con đường riêng. Ông động viên và an ủi nhưng không bao giờ điều khiển hướng đi của chúng tôi. Chúng tôi từng thử sự kiên nhẫn của ông, tôi biết mình đã làm như vậy, nhưng ông luôn hồi đáp bằng tình yêu vô điều kiện.

Vào thứ sáu tuần trước, khi tôi biết ông chỉ còn sống được vài phút, tôi đã gọi cho ông. "Tôi nghĩ ông ấy có thể nghe thấy ngài, nhưng ông đã không nói gì suốt cả ngày", người nghe điện thoại nói. Tôi nói rằng "Bố, con yêu bố và bố là một người cha tuyệt vời". Những từ cuối cùng ông nói trên Trái đất này là: "Bố cũng yêu con".

Với chúng tôi, ông gần như hoàn hảo, nhưng không hoàn hảo tuyệt đối. Kỹ năng đánh golf ngắn của ông khá tệ. Bố không thực sự là một vũ công trên sàn nhảy, ông cũng ghét ăn rau, đặc biệt là bông cải xanh. Nhân tiện, ông cũng truyền những khiếm khuyết này cho chúng tôi.

Cuối cùng, mỗi ngày trong 73 năm hôn nhân, bố đều dạy chúng tôi cách trở thành một người chồng tuyệt vời. Ông kết hôn với người mình yêu, ông trân trọng bà. Ông cười và khóc cùng bà, luôn dành trọn vẹn mọi tình cảm cho bà. Khi về già, bố thích xem những loạt phim truyền hình về cảnh sát với âm lượng lớn trong lúc nắm tay mẹ. Sau khi mẹ qua đời, bố vẫn mạnh mẽ, nhưng tất cả những gì ông muốn là được nắm tay mẹ.

Tất nhiên, bố cũng dạy tôi một bài học đặc biệt. Ông chỉ cho tôi cách làm một tổng thống với sự chính trực, lãnh đạo với sự can đảm, hành động với trái tim đầy tình yêu cho người dân trong nước. George H.W. Bush sẽ đi vào lịch sử với tư cách là một tổng thống vĩ đại của Mỹ, một nhà ngoại giao cho kỹ năng không ai sánh được, một tổng tư lệnh với nhiều thành tựu đáng nể, một quý ông thực hiện nhiệm vụ với danh dự và phẩm giá.

Trong bài phát biểu nhậm chức, tổng thống thứ 41 của Mỹ đã nói: "Chúng ta không thể chỉ hy vọng để lại cho con cháu một chiếc xe và tài khoản ngân hàng lớn hơn. Chúng ta phải hy vọng cho chúng biết ý nghĩa của một người bạn trung thành, một người làm cha mẹ biết yêu thương. Một công dân ra đi với ngôi nhà, khu dân cư và thị trấn của mình tốt hơn khi anh ta đến. Chúng ta muốn những người làm cùng nói gì khi ta không còn ở đó? Rằng chúng ta muốn thành công hơn bất kỳ ai, hay chúng ta sẽ dừng lại để hỏi liệu một đứa trẻ bị bệnh đã khỏe chưa và ở lại đó để trao đổi với những người bạn?"

Vậy đó, bố à, chúng con sẽ nhớ tới bố vì những điều này và còn hơn thế nữa. Chúng con sẽ nhớ bố. Tấm lòng chân thành, lịch sự và tốt bụng của bố sẽ ở lại mãi với chúng con. Qua những dòng nước mắt, chúng con sẽ cho thấy phước lành khi được biết và yêu thương bố, một người đàn ông tuyệt vời và cao quý, người cha tuyệt vời nhất mà những đứa con có thể đòi hỏi. Trong nỗi đau này, hãy cùng cười khi biết bố lại được ôm Robin và cầm tay mẹ.