CHỤP ẢNH KHẨU HIỆU NGÀY TẾT

Nhà báo Hữu Tho

Tôi đã nghỉ hưu được mấy năm nhưng năm nào vào dịp Tết cũng được ít nhất ba cơ quan mời đến dự các buổi họp mặt cuối năm: Nơi là cơ quan trao quyết định nghỉ hưu nơi là cơ quan công tác cho tới ngày nghỉ nơi đã có thời gian tham gia lãnh đạo. Mỗi nơi có một lý do riêng để mời nhưng đều là những lời mời tình nghĩa cho nên cũng thu xếp thời gian đến dự. Vả lại ở những cuộc họp này lại là nơi những bạn già gặp nhau tâm tình thăm hỏi nhau sức khỏe gia đình... cho nên không mấy khi tôi vắng mặt. Lại còn mang theo máy ảnh nhỏ để gặp bạn già chụp với nhau một kiểu kỷ niệm; có bạn năm nào cũng chụp cùng nhau vì mỗi năm một già một khác đều là những kỷ niệm. Có năm mải vui chuyện mà cũng quên chụp ảnh tuy có sẵn máy ảnh trong túi.

Cũng như mọi năm những ngày giáp Tết Kỷ Sửu nhưng đã sang năm mới 2009 tôi đến dự buổi gặp mặt cuối năm mừng năm mới ở báo Nhân Dân Cơ quan Trung ương của Đảng nơi tôi đã trưởng thành trong nghề báo. Cũng như một số năm tuy tôi mang theo máy ảnh nhưng mải nói chuyện cho nên cũng chẳng chụp được gì; khi vào cuộc họp lại không tiện dơ máy ảnh ra. Nhưng khi nghỉ giải lao có bạn hỏi: "Sao vào cuộc gặp mặt ông không chụp ai chỉ thấy dơ máy ảnh chụp khẩu hiệu làm gì thế chắc có kỷ niệm?".

Đúng là anh bạn đã già mà còn tinh ý khi thấy tôi cố tình chụp khẩu hiệu để ghi nhớ một kỷ niệm vì khẩu hiệu này khác với khẩu hiệu treo đầy ở các đường phố Thủ đô và các nơi vào những ngày này. Cuộc họp giáp Tết năm ngoái ở đây khẩu hiệu này đã có nhưng tôi lại không mang theo máy ảnh cho nên năm nay mang theo máy ảnh tìm cách chụp khẩu hiệu nhưng vẫn nghĩ "năm nay chưa chắc đã có". Khi thấy có thì phải chụp để ghi nhớ vì trong bụng lại nghĩ "không biết sang năm có gặp lại hay không?". Đó là lý do tôi phải chụp 3 4 kiểu ảnh.

***

Trước đây năm nào các cơ quan có trách nhiệm cũng có công văn thông báo những khẩu hiệu trong các ngày đầu năm mỗi năm thường có một số dịp kỷ niệm quan trọng đáng nhớ một số sự kiện đặc biệt cho nên cần có khẩu hiệu cho phù hợp. Nhưng có những vấn đề có ý nghĩa thường xuyên để nhắc nhở mọi người nhớ tới những tổ chức và người có công với đất nước cũng là hợp với lòng dân hợp lẽ uống nước nhớ nguồn ăn quả nhớ người trồng cây theo truyền thống dân tộc.

Những ngày đầu năm mới dương lịch và âm lịch lại thường sát với Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam - tổ chức được nhân dân trao quyền lãnh đạo đất nước và thật sự là tổ chức có công rất lớn trong sự nghiệp lãnh đạo nhân dân ta giành lại độc lập thống nhất đất nước và đang lãnh đạo công cuộc đổi mới hội nhập thế giới cho nên có khẩu hiệu mừng Đảng cũng là lẽ đương nhiên phù hợp với tấm lòng của tuyệt đại đa số đồng bào. Rồi không biết từ lúc nào cơ quan nào hướng dẫn hoặc tự phát nhưng sau đó thành nếp quen một khẩu hiệu bao trùm trong ngày Tết các năm là: "Mừng Đảng mừng xuân mừng đất nước đổi mới". Đã thành thói quen thì rất khó sửa và có thể có vấn đề tế nhị cho nên không tiện sửa vì nói trái đi có thể bị hiểu lầm. Nhưng dù sao khẩu hiệu đó cũng có gì gờn gợn: Sao lại đặt Đảng trước dân tộc trái với tư tưởng Hồ Chí Minh? Nghĩ thế nhưng nhiều người không tiện nói.

Rồi dịp có thể sửa đã đến. Chuẩn bị bước vào thiên niên kỷ mới thông báo của Bộ Chính trị về những ngày lễ lớn trong năm 2000 ghi rõ kỷ niệm Vua Hùng vào Ngày giỗ Tổ vì năm đó là năm chẵn. Do đó trong thông báo khẩu hiệu Tết năm 2000 của Ban Tư tưởng văn hóa Trung ương ghi rõ: "Mừng xuân mừng đất nước mừng Đảng" nghĩa là có sự sửa đổi quan trọng bằng văn bản: đặt đất trời tự nhiên lên trước rồi đến đất nước dân tộc rồi mới đến Đảng. Khẩu hiệu ban hành hợp lý hợp tình cho nên không ai phản ứng khác nhưng sau Tết nghe phản ánh cũng chỉ có 3 4 địa phương thực hiện; khi hỏi lại thì được biết không phải phản đối khác ý gì mà chỉ vì thói quen mà thôi. Thế rồi quan sát trong thực tiễn thì phổ biến lại quay về nếp cũ không hay.

Đến dự cuộc gặp mặt vào dịp cuối năm người ta chỉ ngắm cành đào cây quất của cơ quan và bình luận chứ có mấy ai chú ý tới khẩu hiệu vì ai cũng nghĩ như mọi khi riêng tôi thì cũng tình cờ mà chú ý từ cuộc gặp mặt cuối năm ở báo Nhân Dân mừng Tết Mậu Tý - 2008 khẩu hiệu lớn treo ở hội trường: "Mừng xuân mừng đất nước mừng Đảng" không ai dám nghĩ viết thế là coi nhẹ Đảng vì như trên đã nhắc đến phát biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh "Đảng ta do dân tộc sinh ra". Đặt Đảng lên trên đất nước là trái với tinh thần khiêm tốn của Đảng ta trái với tư tưởng Hồ Chí Minh.