TNc: Trên trang blog của mình, nhà thơ Lê Khả Sỹ có bài không tán thành vế đối được trao giải nhất trong cuộc thi vế xướng trên Trannhuong.com. Chúng tôi biết nhà thơ Lê Khả sỹ là người am hiểu về câu đối. Những ý kiến của ông cần suy nghĩ nhưng ý tứ đứt đuôi con nòng nọc nó ngôn ngoại quy luật sinh học.Và nếu theo cách phân tích của Lê tiên sinh thì câu ca dao sau sẽ không chấp nhận được: Đêm qua tát nước đầu đình / Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen... Xin cám ơn nhà thơ Lê Khả Sỹ. Cho bài này lên để các bạn đọc cùng xem...
Lấy chữ Tín làm đầu, làm hàng nhái, cóc ai mua, phá sản đứt đuôi con nòng nọc.
Hà Sĩ Phu
(LKS) Chủ đề vế thách đối là cảnh báo: Kinh doanh phải lấy chữ tín làm đầu, nếu gian lận, làm hàng nhái thì không ai mua, sẽ bị phá sản ! Nhưng khi thể hiện trong cấu trúc vế thách đối thì lại mâu thuẫn với nội dung chủ đề : ...phá sản đứt đuôi con nòng nọc.
Theo lô-gich sinh học, con nòng nọc đứt đuôi là để chuyển sang giai đoạn thành con cóc con nhái, là trưởng thành ! Sao lại dùng vào nghĩa thất bại ? Mâu thuẫn 180 độ ! Nên nhớ, không thể hiểu nhầm câu này với ý dân gian dùng để nói việc cắt đứt dứt khoát một vấn đề nào đó : Đứt đuôi con nòng nọc nhé ! Nghĩa là đã xong, không dính dáng gì với nhau nữa !
Vế ra trên, chỉ đạt về niêm (cái sơ đẳng nhất như đánh cờ tướng trước hết phải biết thế nào là nước cản). Tối qua, anh Trần Nhương có gọi điện cho tôi, đọc cho tôi nghe vế thách đối trên và hỏi: Vế ra này có gì phạm niêm luật không ? Tôi trả lời ngay: Về niêm thì được (chỉ hỏi về niêm, tôi trả lời như thế là đủ).
Khách quan nhìn nhận, trên phương diện hình thức, vế ra này biết dùng tiểu xảo đối từ trong vế:...đầu - đuôi, nhái cóc - nòng nọc . Có lẽ các vị chấm giải thấy nó xuôi tai hay hay về cách đối này nên định giải nhất (?) Nếu nói thẳng thắn thì cóc nhái không thể đối được với nòng nọc. Vì cóc, nhái là hai từ có thể tách đôi, nhưng hai từ nòng nọc không thể tách đôi ! Nhìn chung, ý tứ của tác giả ra vế thách đối là tốt. Khổ nỗi, khi diễn đạt lại sai ngữ nghĩa mà không biết !
Không riêng câu đối, tất cả các thể loại văn học, điều tối kỵ là mâu thuẫn giữa nội dung với chủ đề ! Vế thách đối này không xứng đáng giải nhất, nếu đem so với nhiều vế khác đăng trên trannhuong.com !