Tôi được kết nạp vào Hội nhà văn năm 2000, Đại hội nhà văn khóa 8 cũng đã kết thúc từ năm ngoái, có nghĩa là viết bài này không có lý do gì để bơm, thổi, hoặc nịnh nhà thơ Hữu Thỉnh như một số người đã nói. Tôi viết, bởi vì tôi… muốn viết lại một chuyện đời thường không vui đã xẩy ra ở Chi hội Nhà văn Việt Nam tại Nghệ An, và nhà thơ Hữu Thỉnh đã về Vinh vào ngày mất điện, oi nóng nhất. Chuyện như thế này: Chi hội Nhà văn Việt Nam tại Nghệ An được thành lập từ năm 2000 với sự có mặt của 10 nhà văn Nghệ An. Nhà văn Bá Dũng được bầu là Chi hội trưởng từ ngày ấy. Qua gần 2 nhiệm kỳ của chi hội, nhà văn Bá Dũng cũng đã tổ chức được nhiều chuyến đi thực tế, in ấn phát hành tạp chí Nhà văn Xứ Nghệ đăng tải các tác phẩm mới của các nhà văn Nghệ An, rồi làm phim chân dung, tuyển tập cho nhà thơ Minh Huê, Thạch Qùy, Dương Huy… Tháng 6 năm 2008, nhà văn Bá Dũng đột ngột qua đời trong khi chưa làm được gì cho bản thân mình, tạp chí Nhà văn Xứ Nghệ cũng dừng lại ở số thứ 12. Chi hội nhà văn mất Chi hội trưởng đột ngột, nên có phần hẫng hụt về tinh thần hoạt động. Và cũng bất ngờ, khi người Chi hội trưởng đang còn sống thì có nhiều lời khen ngợi về tính năng động, xông xáo, để xây dựng và phát triển của Chi hội. Nhưng lúc ông mất đi thì nhiều người tự nhiên phản biện lại những lời đã từng ca ngợi nhà văn Bá Dũng. Lời phản biện về những gì…phi vật thể, không văn bản thì đành chịu, nhưng cũng có những lời thuộc về… vật thể có văn bản thì phải hỏi cho ra nhẽ, nói thẳng ra là có ý kiến về tiền bạc. Có nhà văn đã nói quỹ của Chi hội còn hàng trăm triệu đồng do Hội nhà văn tài trợ, bây giờ ở đâu? Có người đã đến nhà riêng Bá Dũng để hỏi vợ ông ấy rằng quỹ của Chi hội ở đâu, nên tìm ra và trả lại để Chi hội hoạt động. Tất nhiên điều đó không bao giờ có, vợ nhà văn Bá Dũng khóc lên khóc xuống nói rằng đừng nói oan cho ông ấy, linh hồn không siêu thoát được thì khổ lắm. Tôi có nói với một số nhà văn rằng quỹ của Chi hội không có tiền đâu, đừng làm khổ tâm người ta, tức là vợ nhà văn Bá Dũng. Lời nói của tôi không được chấp nhận, có người còn cho tôi là đồng lõa tẩu tán quỹ của Chi hội! Cứ tưởng rằng theo thời gian thì “dư luận tiền bạc” ấy sẽ chìm xuống vì sự thật làm gì có, và mọi người sẽ hiểu ra điều không bao giờ có ấy. Ai ngờ dư luận ấy càng ngày càng lan tỏa nhiều nơi, và tôi cũng không hiểu được dư luận ấy từ đâu ra, và tồn tại dai dẳng vậy? Vợ nhà văn Bá Dũng càng đau khổ hơn. Đầu tháng 5 năm 2010 tôi gọi điện cho nhà thơ Hữu Thỉnh, trình bày với Hội trưởng về tình hình ở Chi hội Nghệ An đang có chuyện không vui về kinh tế, không khí ở Chi hội có vẻ nặng nề. Nhà thơ Hữu Thỉnh tỏ vẻ bất ngờ và nói, em bình tĩnh đi, rồi anh sẽ sắp xếp về Nghệ An, giải thích chuyện buồn không đáng có xẩy ra ở Chi hội nhà văn. Nghe Hữu Thỉnh nói vậy thì tôi biết vậy chứ không tin ông Thỉnh sẽ nhớ và về Vinh như lời hứa, vì tôi cũng đã nghe nhiều người nói ông này hay quên lắm! Nhưng một tuần sau, ông Thỉnh đã gọi điện cho tôi vào lúc sáng sớm, ông nói đang chuẩn bị đi họp, chuyện hôm trước tôi nói ông ấy đã suy nghĩ và sắp xếp như thế này: Ngày 23 sẽ về Hà Tĩnh dự Đại hội thành lập Chi hội, ngày 24 có mặt tại Vinh gặp các nhà văn, ai khúc mắc gì cứ hỏi. Chi hội Nhà văn Nghệ an có tổ chức Đại hội được không? Nhà văn Bá Dũng mất đã 2 năm rồi, Nghệ An hiện chưa có Chi hội trưởng cũng cần Đại hội lại… Đại hội Chi hội ở địa phương thì có gì mà không tổ chức được, quan trọng chỉ là việc viết báo cáo Chi hội đã làm được gì trong gần 10 năm qua, phương hướng hoạt động tới…Tôi nói sẽ tổ chức đại hội được. Và thế là đúng ngày hẹn, nhà thơ Hữu Thỉnh, nhà thơ Nguyễn Hoa đã về Vinh vào ngày chủ nhật, mất điện, mất nước, gió Lào thổi cồn cột, bụi tung lên trời. Tôi và nhà thơ Bùi Sỹ Hoa đón đoàn Hà Nội từ Hà Tĩnh sang Vinh vào chiều tối ngày 23, lúc mời cơm, nhà thơ Hữu Thỉnh nói Chi hội không có tiền đâu, anh mời các em, anh đi làm nhà nước lâu hơn, có thu nhập cao hơn mà… Ngày hôm sau Đại hội Chi hội nhà văn Việt Nam tại Nghệ An được tiến hành, vẫn không có điện. Các nhà văn chất vấn Hữu Thỉnh nhiều điều, nhưng sau đó các nhà văn đều vui với cách trả lời của Hữu Thỉnh. Không khí trong Đại hội trở nên nhẹ nhàng, điều cuối cùng ông Thỉnh nói với các nhà văn rằng Hội nhà văn không có tiền chi cho Chi hội đến hàng trăm triệu đồng đâu, chỉ mươi triệu là cùng thôi, còn tùy theo điều kiện của mỗi địa phương… Đại hội kết thúc vui vẻ, bầu ra ban chấp hành 3 người: Nhà thơ Bùi Sỹ Hoa, nhà văn Đàm Quỳnh Ngọc, nhà thơ Phan Quốc Bình. Nhà thơ Bùi Sỹ Hoa làm Chi hội trưởng. Nhà thơ Hữu Thỉnh từ Vinh về Hà Nội vào buổi chiều ngày 24 tháng 5, tôi tiễn chân, ông nói em vui lên, sáng tác cho tốt nhé, không phải nghĩ ngợi gì nữa những chuyện đã qua. Gió Lào vẫn thổi, nhưng trong lòng tôi thấy nhẹ nhàng và thảnh thơi hơn.
15/4/2011 Đ. Q. N
|