Đã từ nhiều thập kỉ nay, nhất là từ khi đổi mới, đặc biệt là trong khoảng dăm năm trở lại đây, đã có quá nhiều bài viết, bài nói phê phán hiện tượng tiếng Việt bị “độn” từ tiếng nước ngoài. Tình trạng này không những không giảm đi mà còn có chiều hướng gia tăng. Có thể kể ra “ đến Tết” cũng không hết những thí dụ về việc “độn” tiếng nước ngoài (chủ yếu là tiếng Anh) trong ngôn ngữ nói thường ngày và ngôn ngữ viết trên báo mạng và cả báo viết. Việc ‘độn” đúng đã đi một nhẽ. Ở đây tôi chỉ xin đề cập đến 1 trường hợp điển hình của việc dùng sai nhưng đã trở nên phổ biến cần được hiểu cho đúng nghĩa và dùng cho chuẩn. Đó là việc dùng chữ U.

     Thông thường người ta hay dùng U ( chữ cái đầu của tính từ under tức là dưới của tiếng anh) để chỉ một người hoặc một nhóm người có lứa tuổi dưới một tuổi qui định nào đó. Thí dụ : Đội bóng đá U20 là một đội bóng gồm các cầu thủ dưới 20 tuổi hay các cụ U70 là gồm các cụ có tuổi dưới 70. Đơn giản như vậy nhưng hiện nay nhiều người đã dùng không chính xác (do hiểu sai nghĩa của chữ U). Người ta điềm  nhiên nói: tôi năm nay U65 rồi. Ý của người này muốn nói là ông ta đã 65 tuổi. Nhưng nếu hiểu đúng ra thì phải là dưới 65 tuổi. Trong bài “ NSND Thế Anh: U70 vẫn hot” của Bình Nguyên Trang, tác giả của nhiều bài báo mà tôi rất yêu thích, đăng trên Văn nghệ công an số 141(241) ngày 6-12-2010, cho thấy tác giả đã thiếu chuẩn xác khi dùng U. Nếu theo tít bài thì phải hiểu là “ NSND Thế Anh: Lứa tuổi dưới 70 vẫn “hot” và như vậy là mâu thuẫn với lời mở đầu khi tác giả cho biết ông đã ngoài 70. Lại nữa, trong phần đầu của bài báo, tác giả đã viết một câu như sau: So với đồng nghiệp đều trên dưới U70 như NSND Hải Ninh, NSND Huy Thành, NSND Trà Giang, NSND Đoàn Dũng…” thì bắt buộc ta phải hiểu đúng là “ So với đồng nghiệp đều trên dưới dưới U70 như…”

     Là một người Việt nam rất yêu quí tiếng Việt, tôi mong sao người Việt ta hãy cùng nhau gắng thực hiện lời kêu gọi của Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng: "Hãy gìn giữ sự trong sáng của tiếng Việt!"

 

Trần Quang Vinh