Nghề viết văn làm báo thường phải đi thực tế. Có lần tôi đến một làng thuộc vùng trung du tỉnh Phú Thọ. Ở đấy có một gia đình trước đây rất giàu. Dinh cơ tọa chiếm hẳn một khu giữa làng, nhà cao cửa rộng, cổng kín, tường cao, chó dữ. Chủ nhân là ông Án Trình. Họ tên đầy đủ là Trịnh Thế Trình, nhưng vì ông làm quan Án sát nên mọi người thường gọi tắt là Quan Án. Oai danh Quan Án nổi tiếng cả vùng, ai nghe cũng thấy rờn rợn. Không chỉ tư dinh rộng lớn, mà ngay khu lăng mộ của nhà ông cũng chiếm đến cả sào đất ngoài đồng. Còn sống nhưng ông đã lo sinh phần cho cả hai vợ chồng, xây gạch, ốp đá, tường bao. Ông làm quan trên tỉnh, mỗi khi về thăm nhà các chức dịch trong làng bắt dân phu phải cờ trống đón rước.

Nhưng sau khi Quan Án qua đời vì sét đánh thì gia cảnh sa sút nhanh lắm. Vợ ông cũng theo ông ngay năm sau, cơ ngơi bán cho người khác chỉ để lại dãy nhà ngang năm gian và mảnh vườn hẹp ba người con trai của ông chia nhau ở. Người con cả tên là Ngọ chưa đến 50 tuổi thì mắc bệnh thần kinh, có lần cầm dao chém vợ đứt gân tay thành tật, hai đứa con lêu lổng trộm cắp, cờ bạc đều bị đi tù cả. Ông Ngọ đầu tóc bù xù, râu ria lởm chởm lang thang, trên tay lúc nào cũng xách cái búa chim đi tìm đào hang bắt chuột. Vớ được ổ chuột non mới nở là mừng rú lên nhặt từng con cho vào mồm nhai nghiến ngấu. Bắt được chuột lớn thì bóp chết, cũng biết gom rác, gom củi đốt thui rồi xé xác nó ra ăn. Khu lăng mộ nhà Quan Án cỏ um tùm, rất nhiều chuột, ông Ngọ dùng búa moi, đào, lật tung cả mộ bố mộ mẹ lên tìm chuột. Người dân nhìn thấy ông Ngọ từ xa đã vội vàng lẩn tránh. Trẻ con vô phúc gặp phải ông thì khóc thét lên chạy thục mạng. Họ gọi ông là ma Ngọ.

Người con thứ hai tên là Sửu có vợ nhưng không có con. Ngoài ba mươi tuổi bị ô-tô cán nát hai chân phải cưa cụt tới gối, di chuyển rất vất vả bằng hai tay nắm trên hai cái ghế gỗ. Vợ chán bỏ đi mất tích, một mình ông Sửu sống vất vưởng nước lọ cơm niêu lầm lũi như ma xó.

Người con thứ ba có được học hành tử thế, nhưng một lần đi tắm biển ở Sầm Sơn vị nước cuốn trôi mất, chưa vợ con gì.

Người dân trong làng ai cũng bảo gia đình ấy tan nát đến nông nỗi như thế là do Quan Án ngày đương chức ác quá, nhận tiền đút lót, xử án oan cho nhiều người vô tội nên nặng oán khuất. Người bị tù oan thì hận, ra tù rồi luôn tìm cách trả thù. Kẻ bị tử hình thì oan hồn luôn hiện về hành hạ khiến những năm cuối đời Quan Án có lúc thì hung hãn như thú dữ, nhưng có lúc lại trầm cảm như người câm. Cuối cùng bị sét đánh chết. Đó là ông Trời xử tội. Còn mấy đứa con và hai thằng cháu nội đích tôn cũng vì cái ác của bố, của ông mà chẳng đứa nào ra gì.

Âu cũng là quả báo cả.