(Viết nhân ngày Quốc khánh 02/9/2010)
Cảm tác, nhân đọc bài: “Ngoại giao Việt Nam trước những chân trời lạ”, của Đinh Hoàng Thắng, trên Tuần VNN ngày 02/9/2010.
Tổ Quốc ta ơi, đã bao lần lỗi nhịp!
Từ thuở Bùi Viện vượt sóng ra đi(*)
Nơi đã đến là trời Tây-nước Mỹ
Nhưng đã hai lần lỗi hẹn, tiếc thay!
Một lần nữa, giữa rừng sâu Việt Bắc
Hồ Chí Minh với tầm mắt trông xa
Buổi đầu sơ khai mối bang giao Việt-Mỹ
Quyết tìm đường đến DÂN CHỦ, TƯ DO!
Thật đáng buồn thay vẫn bao lần lỗi hẹn
Sau bao lần thư Bác gửi qua đi
Ngay khi nước nhà mới dành lại Độc lập
Lỗi hẹn nữa rồi, lại nối tiếp chiến chinh!
Ngày kháng chiến gian nan là thế!
Bao hiền tài theo lời Bác hồi hương
Vượt mọi gian nguy nơi rừng sâu, núi thẳm
Cùng toàn dân dành thắng lợi cuối cùng.
Đã bao năm sau ngày nhà thống nhất
Bao hiền tài rời Tổ Quốc ra đi?
Ta tự hỏi điều gì đang đến
Khát vọng tự do là chân lý cuộc đời!
Rồi bỗng hôm nay lại đến từ nước Mỹ!
Trở lại Việt Nam sau bao nỗi lương duyên
Thời cơ hiếm liệu có còn lỗi nhịp?
Con đường nào cho đất nước ta đi?
(*) Bùi Viện (1839-1878) … đáp tàu sang Mỹ, rồi lưu lại ở đó mất một năm vận động mới gặp được Tổng thống Ulysses Grant (nhiệm kỳ 1868-1876). Lúc này Pháp và Mỹ đang đụng nhau trong trận chiến ở Mexico nên Mỹ cũng tỏ ý muốn giúp một quốc gia đang bị Pháp uy hiếp. Nhưng Bùi Viện không mang theo quốc thư nên 2 bên không thể có một cam kết chính thức. Vì vậy, ông lại quay về Việt Nam trở lại kinh thành Huế.
Có được thư uỷ nhiệm của vua Tự Đức, Bùi Viện lại xuất dương một lần nữa. Năm 1875 ông lại có mặt tại Hoa Kỳ. Có trong tay quốc thư nhưng lại gặp lúc Mỹ - Pháp hết thù địch nên Tổng thống Ulysses Grant lại khước từ sự cam kết giúp Việt Nam đánh Pháp.
Quốc khánh 02/9/2010
Nguyễn Hữu Quý