Không phải chuyện trẻ hóa cán bộ như xứ Quảng vừa làm đối với ông giám đốc trẻ nọ. Ông giám đốc thì trẻ cực vì đang ở tuổi 30, điều đó thiên hạ đều biết, duy chỉ có tài năng của ông thì chưa được kiểm chứng vì ông vừa mới chân ướt chân ráo ngồi vào ghế nóng được mươi hôm. Chắc phải đợi dăm ba năm nữa mà cũng có thể là khi ông GĐ trẻ đã bước sang tuổi sắp sửa về hưu như ông “phó” Đoan đây, lúc đó thiên hạ sẽ tâm phục khẩu phục cái sự xứng đáng mà bố ông đã khẳng định.

Ông “phó” Đoan đây chính là ngài đương kim Phó chánh Thanh tra một tỉnh nơi vựa lúa của đất nước. Năm nay ông đã chẵn lục tuần và theo luật nhà nước thì ông phải về vui thú ruộng vườn cùng với vợ con bởi vì tất tần tật, hồ sơ của ông từ lí lịch đảng viên cho đến lý lịch cán bộ, công chức đều thể hiện năm sinh 1955, không có một sự sai lệch nào.

Thế mà, đùng một cái, vào năm 2013, nghĩa là còn 2 năm nữa mới đến tuổi nghỉ hưu, ông bỗng nhiên làm đơn xin trên cho trẻ lại 3 tuổi. Người giúp ông hiện thực hóa giấc mơ này là UBND xã K. Họ đã vận hết “công năng” để trao cho ông cái “bửu bối” là tờ giấy khai sinh đăng kí lại, giúp ông “đẩy” lùi thời gian để mãi đến năm 1958 ông mới chịu chào đời!

Có lẽ suốt mấy chục năm lăn lộn, mải mê cống hiến sức lực và trí tuệ cho ngành, cho dân, cho nước, ông không mảy may nghĩ đến chuyện tuổi tác. Thế rồi, một chiều cuối thu, có thể nơi phòng trà vắng lặng ngồi ngẫm chuyện đời, cũng có thể trước mặt em út sức trẻ căng tràn, ông bỗng giật mình, cái giật mình ngoảnh lại của người đã bước sang triền dốc bên kia của cuộc đời mà bấy lâu mải miết trên đường quan lộ nên không hề hay biết là mình đã già mất rồi.

Về hưu! Mới nghĩ đến điều đó ông Phó chánh đã thấy sợ. Về điểm này ông thua xa bố của ông giám đốc 30 tuổi vừa mới được bổ nhiệm rất chi là đúng qui trình. Bố ông giám đốc trẻ dù chỉ còn hai tháng nữa là hạ cánh an toàn, vậy mà ông vẫn kiên quyết xin nghỉ hưu cho bằng được, học theo tiền nhân treo ấn từ quan đặng nêu một tấm gương to cho đồng nghiệp và hậu thế soi vào. Ông Phó chánh thì còn những hai năm nữa. Dưng mà, hai năm nó nhanh lắm, thời gian dạo này phải gió hay sao mà cứ chạy vù vù, chả kịp cho người ta mần ăn chi cả.

Thế là ông về quê, tít tận ngoài Bắc, cách sở tại cả ngàn cây số, bởi chỉ có chính quyền nơi chôn nhau cắt rốn mới đủ tư cách pháp nhân cấp cho ông cái giấy khai sanh mới.

Vậy là ông được thêm ba năm nữa, cộng với hai năm theo hồ sơ cũ vị chi là năm năm - ông nhẩm tính. Năm năm đủ cho một nhiệm kì. Thế là được rồi, chứ mà cố níu thêm nữa e thiên hạ lại đàm tiếu cho là mình tham quyền cố vị - ông ngẫm nghĩ.

Nhưng rủi thay! Có lẽ thần may mắn không chịu mỉm cười với ông hay là cái lá số tử vi năm 2013 – năm ông đệ đơn khiếu nại, bị sao La Hầu chiếu mạng? Cơ quan có thẩm quyền đã bác bỏ lí do điều chỉnh ngày tháng năm sinh trong hồ sơ công chức của ông. Những tưởng sau quyết định ấy của cấp trên, ông sẽ chuẩn bị tinh thần cho cuộc hạ cánh, vui vẻ như anh dân quê vừa cày xong thửa ruộng, ngả mình trên liếp cỏ ngủ ngon lành. Nhưng không, ông lại tiếp tục khiếu nại. Dù gì thì ông cũng là Phó chánh thanh tra tỉnh cơ mà! Có lẽ bệnh nghề nghiệp nó đã ám ông.

Rõ là tội nghiệp! Làm quan thanh tra đến chức Phó chánh cấp tỉnh như ông mà còn phải lọ mọ thân già đi khiếu kiện. Chẳng hay trong lúc gặp cơn bĩ cực thế này, ông có chút nào chạnh lòng xót thương cho những phó thường dân bị cuốn vào vòng xoáy kiện cáo đã từng phải quì sụp người trước cái ghế phó quan thanh tra oai liệt của mình?

Bất giác lại nhớ tới quẻ THIÊN SƠN ĐỘN trong Kinh Dịch, cụ Phan Bội Châu có giảng: Độn là trốn lánh đi. Hễ ở lâu thì phải rút lui, hết ngày thì tới đêm, hết đông thì tới xuân, ngồi lâu phải đứng dậy, già rồi phải về hưu. Quẻ này cũng lại dạy: Trốn phải hợp thời, trốn sau cùng là trễ, thì nguy. Trốn mà còn vương vấn tư tình thì xấu. Trốn một cách trung chính thì tốt. Trốn mà không bịn rịn thì được ung dung ...

Ôi, cuộc hành trình “trẻ hóa” đối với ông sao mà khó đến thế? Thiên hạ chả thiếu gì kẻ bỗng dưng một sớm mai ngủ dậy trẻ ra đến ba bốn tuổi mà không cần đến dao kéo của bác sĩ thẩm mĩ viện đó thôi. Vậy mà…

Thôi thì cứ thuận thiên hành đạo, ông ạ. Cái gì thuận với quy luật của đời người, với quy trình đã được đặt ra thì làm, còn không thì cố lách làm gì cho nhọc mình lại mang tiếng với thiên hạ..

Than ôi!

Nguyễn Duy Xuân