Những khoái cảm khác(*) – tiểu thuyết

răn dạy những kẻ trăng hoa, phụ tình

„Nhà phê bình, nhà văn xuất sắc Ba Lan Jerzy Pilch mà ngòi bút – bàn phím trong tay ông trở thành con dao mổ nội soi tinh tế và sắc sảo, đã lách tìm, cắt bỏ và đưa ra ánh sáng mặt trời những khối u ác tính của tâm thần, nhân cách, sự sa đọa của con người thời hậu XNCN...”. Đó là lời bình của tạp chí Nhà văn & Tác phẩm, Hội Nhà văn Việt Nam, số 7/ 2014, dành cho tiểu thuyết „Những khoái cảm khác”.

Paven Kohoutek, nhân vật chính của tiểu thuyết, là một gã đàn ông đam mê sắc dục, chuyên kiếm tìm những cuộc tình mạo hiểm, những khoái cảm khác lạ với đàn bà, bằng cách hứa hươu hứa vượn, gieo vào lòng họ ảo tưởng chung sống trọn đời, và gã đã làm xiêu lòng cả trăm phụ nữ, gã đã có và đang có trong tay cả trăm người tình. Một hôm, vào năm dương lịch 1990, Paven Kohoutek bỗng nhiên bắt gặp một trong những người tình hiện tại của gã đang cuốc bộ qua vườn nhà gã, vai nàng đeo ba lô, tay nàng kéo theo chiếc vali to đùng. Tai họa bỗng dưng giáng xuống đầu gã khi gã đang sống yên ổn với vợ con, với bố mẹ, với ông bà... Đâm lao thì phải theo lao, trong cơn bĩ cực, dẫu biết là rất nguy hiểm và sẽ bị bẽ mặt với cả nhà nếu sự vụ bị bại lộ, Kohoutek đành phải “giấu” “người tình hiện tại” trên phòng áp mái tối tăm, đầy mạng nhện, vốn là một cái kho “lưu trữ” các loại thùng các tông của gia đình gã từ những năm xa xưa. Oái oăm thay, Người tình hiện tại đến nhà Kohoutek chẳng phải để thăm gã mà là để, như nàng đã tuyên bố thẳng thừng, ở lại nhà gã mãi mãi, và chung sống với gã, như gã đã hứa với nàng. Biết làm sao, từ nay gã có bổn phận phải bí mật lo ăn, lo uống, lo hút, lo tắm... cho nàng. Mọi rắc rối, mọi hậu quả, mọi rủi ro, đổ bể đối với Kohoutek và gia đình theo đạo Tin Lành của gã ở một làng quê hẻo lánh, vùng sâu vùng xa, nơi vẫn còn lưu truyền những phong tục tập quán từ bao đời nay, thuộc vùng Cieszyn, cực nam Ba Lan, đều bắt nguồn từ sự xuất hiện và sự hiện diện vô tiền khoáng hậu của “người tình hiện tại” của gã.

Sử dụng bút pháp tả thực theo lối nhìn giễu nhại, trong tác phẩm viết về thói trăng hoa của đàn ông thời hiện đại, được gọi là tiểu thuyết bi hài, nhà văn Jerzy Pilch đã kể cho chúng ta nghe câu chuyện trào lộng, cười ra nước mắt, răn đời tinh tế, rất thú vị và vô cùng sâu sắc. Đi tìm những khoái cảm khác lạ, Kohoutek đã nhiễm thói hư tật xấu của thời nay, phá vỡ đạo lý truyền thống của gia tộc và của dân làng. Cho nên gã bị cả nhà phản đối, hoặc công khai, hoặc ngấm ngầm. Mối tình một chiều đầy bi hài của Halenka với Emilian cho thấy phụ nữ đạo tin lành vùng Cieszyn ngày xưa yêu như thế nào, chẳng khác gì phụ nữ Á Đông. Hay, mối tình thực thà như đếm của Oyermah với cô gái Nhật Akiko hồi năm 1939 cho phép ta nhận diện thanh niên Ba Lan thời đó yêu hồn nhiên và trong sáng biết nhường nào. Còn bây giờ, thời hiện đại, Kohoutek đã phá vỡ bản sắc tốt đẹp của quê hương mình để rồi rốt cuộc chính bản thân gã phải gánh chịu hậu quả. Tiểu thuyết đã răn dạy những kẻ trăng hoa, phụ tình. Có thể nói, những gì Kohoutek hứng chịu cũng chính là hệ quả của luật nhân quả trong tình yêu.

Người dịch thật sự tâm đắc với các đề tài tiểu thuyết mà nhà văn Jerzy Pilch đã chọn, đó là những đề tài độc đáo, toàn là của độc mà chỉ ông mới có, chỉ ông mới am tỏ đến từng chân tơ kẽ tóc, vì, thường thì, ông là người trong cuộc, ông chính là nhân vật, và nhân vật chính là ông. Chẳng hạn, viết về đề tài nghiện rượu thì chẳng nhà văn Ba Lan nào có thể so bì với ông, vì ông từng là con nghiện thứ thiệt, từng lắm phen ra vào trại cai nghiện rượu. Hoặc, chẳng có nhà văn nào viết về làng của ông lại có thể hay hơn ông, kỹ hơn ông, ngôi làng vừa cổ vừa cũ với cư dân toàn là tín đồ đạo Tin Lành mà bạn sẽ được mục sở thị trong tác phẩm này. Tôi thực sự mến mộ Jerzy Pilch, cụ thể là tôi mến mộ văn phong ma mị của ông, vì đó là thứ rượu nồng mà khi đã uống thì người đọc nào cũng sẽ thăng hoa, cũng sẽ đắm đuối đọc liền một mạch cho đến tận dòng cuối cùng tác phẩm của ông.

Giới thiệu cuốn tiểu thuyết thứ hai (cuốn đầu tiên có tiêu đề Dưới cánh Thiên thần Rượu, NXB Hội Nhà văn và Phương Nam Book, ấn hành năm 2012) của Jerzy Pilch, nhà văn đương đại hàng đầu Ba Lan, người có trong tay “con dao mổ nội soi tinh tế và sắc sảo”, người dịch nhắm đích, theo đó người đọc Việt Nam một lần nữa lại được thưởng thức tài năng sáng tạo của một ngôi sao đang sáng chói trên bầu trời văn học đương đại Ba Lan. Cũng xin nói thêm, đây là cuốn sách dịch thứ 24 của dịch giả.

Tiểu thuyết Những khoái cảm khác đã được tái bản nhiều lần, được dựng thành phim truyền hình năm 1998, chuyển thể thành kịch năm 2000, được dịch và xuất bản tại nhiều quốc gia trên thế giới, như: Mỹ, Italia, Tây Ban Nha, Litva, Estonia vv.

Đại sứ quán Cộng hòa Ba Lan tại Việt Nam đã quyết định chọn tiểu thuyết Những khoái cảm khác đại diện cho văn học Ba Lan tham dự Những ngày văn học châu Âu lần thứ năm, tổ chức tại Hà Nội vào thượng tuần tháng 5 năm 2015.