( theo báo “ iDNES” , CH Sec )

Những năm tới chiến tranh sẽ ra sao? Tại Nagornưi-Karabak, những bộ máy biết bay không cần người lái ( UEV ) đã đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Azerbaijan tấn công bằng máy bay không người lái do Irael sản xuất và đang là niềm tự hào của Thổ Nhĩ kỳ có tên gọi là Bayraktar TB2. Trong một tương lai gần máy bay không người lái sẽ sắm vai trò lớn trong các cuộc xung đột và cách thức tiến hành chiến tranh sẽ hoàn toàn thay đổi.

Các máy bay không người lái ( UEV ) tham gia tấn công sẽ trở thành biểu tượng đỉnh cao xung đột đã xẩy ra giữa Armenia và Azerbaijan với cường độ khác nhau kể từ cuối cuộc chiến đẫm máu vào năm 1994.

Những năm gần đây giàu có lên vì dầu lửa và hơi đốt Azerbaijan đã chi một khoản tiền lớn để mua các loại máy bay không người lái. Các chuyên viên nhận xét rằng Azerbaijan đã xử dụng khí cụ chiến tranh này ngay từ tháng 4 năm 2016, khi trên biên giới vùng Karabak diễn ra những trận đánh khốc liệt kéo dài 4 ngày.

Hôm nay, khi xung đột quân sự càng nóng lên với sức mạnh mới, xu hướng sử dụng máy bay không người lái đã trở thành hiển nhiên. “Nhờ vào những máy bay không người lái hiện đại các loại từ Thổ Nhĩ Kỳ và Irael, Arzerbaijan đã đi tới kết luận rằng họ có ưu thế hơn hẳn Amenia”- Nhà phân tích thời cuộc Metiu Briza tuyên bố với tạp chí “ Forbs” như vậy.

Theo lời ông này, thay cho việc liều lĩnh tấn công vào những cứ điểm phòng thủ vững chắc ở các vùng núi non, Azerbaijan đã chuyển qua một cuộc chiến tranh làm cho đối phương kiệt quệ bằng những đòn đánh chính xác, hiệu quả phá hủy hệ thống phòng không và số xe tăng, xe bọc thép của Armenia.

NIỀM TỰ HÀO CỦA THỔ NHĨ KỲ TRÊN BẦU TRỜI KARABAK

Từ cuối tháng 9 Bộ Quốc phòng Azerbaijan đã cho công bố đoạn băng thấy rõ máy không không người lái đã phóng những quả tên lửa hoặc các máy bay không người lái - tự hủy đã dáng những đòn tấn công xuống các cơ sở kỹ thuật, kho tàng và bộ binh Armenia ra sao.Bacu ( Azerbaijan )cũng thông báo với sự trợ giúp của máy bay không người lái-tự hủy đã tiêu diệt được hệ thống tên lửa phòng không C-300. Sự thật ra sao, Erevan ( Armenia ) phản đối thông tin trên.

Dư luận chú ý hơn cả tới việc sử dụng máy bay không người lái mang tên Bayrakar TB2 do tổ hợp Kale-Baykar của Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất. Điều thú vị còn là ở chỗ trong việc xây dựng đồ án sản xuất loại máy bay này có sự tham gia của viên kỹ sư Senchuc Bairaktar, con rể của Tổng thống Thổ Nhĩ kỳ Recep Tayyip Erdogan.

Máy bay không người lái Bayraktar TB2 có thể được coi là sự mô phỏng máy bay không người lái Predator của Mỹ. Loại máy bay này đạt tới tốc độ bay gần 250 km/giờ , khoảng cách hai mút cánh là 12 mét. Nó có khả năng lên tới độ cao hơn 6500 mét và bay trên bầu trời hơn 24 giờ. Bayraktar TB2 được sử dụng khi thì như một phương tiện trinh sát khi thì đánh trả những căn cứ quân sự có thiết bị laze.

Mùa xuân năm nay (2020 ) Ankara đã sử dụng loại máy bay này trong các chiến dịch chống lại lực lượng của Tổng thống Syri Basara Acad tại tỉnh Idlib, còn ở Libi thì nhằm chống lại lực lượng của tướng Haftar.Lần này việc sử dụng máy bay không người lái Bayraktar TB2 tại Karabak đã nói lên loại máy bay này đã trở thành công cụ quan trọng của Erdogan trong việc ông này nỗ lực củng cố những quan điểm của Thổ Nhĩ kỳ.

“Hiện nay Thổ Nhĩ Kỳ đã gia nhập nhóm nhiều nước tham gia sản xuất máy bay không người lái. Như lời khoe khoang của nước này, máy bay không ngưới lái của họ đã và đang xuất hiện ở nhiều vùng nổ ra sự tranh chấp khác và mang lại cho họ những lợi lộc lớn về tiền bạc”. Lukas Viziigr, một chuyên viên quân sự đồng thời là một bình luận viên chính trị của tờ báo “ Idnes” nói như thế.

NHỮNG KHẢ NĂNG CHIẾN ĐẤU MỚI

Tuy việc sử dụng máy bay không người lái Bayratar TB2 tại Karabak đã được nhiều băng video xác nhận, nhưng loại máy bay này chưa được chính thức trang bị cho quân đội Azerbaijan. Các chuyên gia cho rằng Bacu vẫn chỉ bí mật sử dụng loại công cụ bay này hoặc đưa nó vào hoạt động khi xung đột chỉ mới vừa bùng nổ.

Việc thiếu những thông tin chính thức đã được giải thích bởi nguyên do có nước thứ ba cũng đã góp phần sáng chế ra thứ khí cụ công nghệ cao này. Kiều dân Armenia tại Canada lên tiếng những máy bay không người lái tham gia công kích tại Karabak được trang bị các bộ phận cảm ứng do Canada chế tạo. Canada vội ngừng ngay việc xuất cảng mặt hàng này cho Thổ Nhĩ Kỳ.

Nhưng lượng dự trữ các máy bay không người lái của quân đội Azerbaijan không chỉ bó hẹp bởi một loại máy bay Bayraktar TB2. Năm 2019 quân đội nước này đã được trang bị hai loại máy bay không ngưới lái trinh sát của Israel là Heron TP và Hermes 4507 ( mỗi lọai một chục chiếc ) cùng 100 chiếc máy bay không người lái-tự hủy SkyStriker và 50 chiếc máy bay không người lái- tự hủy Nagor.

Chính loại máy bay không người lái-tự hủy này và các loại khí cụ bay không người lái tương tự trong những năm gần đây ngày càng được sử dụng rộng rãi hơn. Về thực chất đó là những quả bom bay có khả năng “đứng” trên trời hàng chục phút, sau đó theo lệnh từ vị trí điều khiển sẽ tấn công mục tiêu. Ưu điểm của chúng là giá thành thấp.

Chế độ chính trị tại Bacu (Azerbaijan ) mạnh dạn đầu tư nhiều tiền bạc để tự sản xuất loại máy bay không người lái của mình. Tổ hợp công ty liên doanh Azerbaijan –Israel Azad Systems cũng đã bắt tay sản xuất loại máy bay không người lái Aerostar và máy bay không người lái-tự hủy Orbiter 1K và Orbiter-3.

Lan truyền tin đồn Azerbaijan cũng có ý đồ cải tiến máy bay cánh kép An-2 cũ do Liên Xô sản xuất trước đây thành máy bay không người lái. Trên vùng trời Karabak người ta đã sử dụng khí cụ bay cải tiến này trang bị bổ xung cho lực lượng phòng không.

TRÁ HÌNH VÀ NHỮNG MỤC ĐÍCH LƯỜNG GẠT.

Armenia chưa đánh giá hết việc cần mua những máy bay không người lái. ” Nước Nga không sản xuất loại khí cụ bay tương tự. Tất nhiên họ đang quay mặt về phía Trung Quốc và Iran nhiều hơn. Nhưng tất cả đều do đồng tiền quyết định. Ở Nga mua bán vũ khí theo kiểu có lợi lộc. Ở Trung Quốc việc ấy hoàn toàn không đơn giản như vậy. Còn những gì liên quan tới những chiếc máy bay không người lái do Mỹ sản xuất, nghe nói cũng đang có những cuộc thương thảo, nhưng hiện thời chúng tôi chưa tận mắt chứng kiến “. Andrei Fronov, nhà bình luận quân sự của Cơ quan phòng không Nga tuyên bố như thế.

Hiện tại lực lượng quốc phòng Armenia chỉ mới có những máy bay trinh sát loại nhẹ kiểu Krunk, Baze và X-55. Việc phòng vệ chống lại máy bay không người lái còn rất yếu. Erevan ( Armenia ) khẳng định rằng họ đã bắn hạ một số máy bay không người lái của đối phương bằng hệ thống tên lửa phòng không “ Oca AKM “ và “ Mũi tên-10 ”.

Theo ý kiến của các chuyên gia khác, hệ thống tên lửa như thế sẽ không đóng vai trò gì đặc biệt trong việc chống trả các máy bay không người lái. ” Có thể các hệ thống phòng không ấy gắng gỏi bằng mọi cố gắng của các rada phát hiện ra những máy bay không người lái Bayratar TB2. Nhưng hệ thống tên lửa này làm ra để chống máy bay trực thăng và máy bay ném bom, chứ không phải để chống những chiếc máy bay không người lái nhỏ xíu ”. – Robert Li, từ Đại học Hoàng gia London, chuyên viên theo dõi hệ thống phòng không Nga tuyên bố.

Chính vì thế Armenia hiện tại vẫn phải bảo vệ các mục tiêu, kho tàng, bến bãi của mình trước hết bằng cách ngụy trang hay tạo các mục tiêu giả và bằng cách dùng sóng nhiễu. “ Một số phương pháp còn ấu trĩ đó hóa ra lại hoàn toàn có có hiệu quả và phía Armenia cũng đã hạn chế được hoạt động của máy bay không ngưới lái Azerbaijan bằng vũ khí phòng không. Còn đối với Nga, tin tức xấu ập tới là ở chỗ máy bay không người lái của Azerbaijan đã tiêu diệt cả một hệ thống sử dụng sóng điện từ mang tên “Repellent “-nguồn hy vọng đánh trả máy bay không người lái của Azerbaijan. Ông Lukas Viziigr giải thích.

NHỮNG CUỘC CHIẾN TRANH TRONG TƯƠNG LAI

Những chiếc máy bay không người lái của Azerbaijan đã gây ra những tổn thất lớn cho Armenia và đã phá huy nặng nề hệ thống phòng không của Armenia ở Nagornưi –Karabak, nhưng điều đó không có nghĩa là bản thân những máy bay không người lái kia xoay chuyển được tiến trình của chiến cuộc. Đóng vai trò quan trọng nhất- như trước đây-vẫn là pháo binh, xe tăng , bộ binh và lực lượng tên lửa.

Như thế, xung đột ở Nagorưi-Karabak nhắc nhớ rằng công nghệ cao của máy bay không người lái cũng không phải là ưu thế của những đội quân mạnh mẽ nhất trên thế giới. Hiện nay máy bay không người lái hiệu quả nhất đã có trong tay hoặc đang được sử dụng, ngoài Mỹ, Israel và Thổ Nhĩ kỳ còn có Nga, Trung Quốc, Iran, Pakistan và BaLan.

Rõ ràng là trong một tương lai gần máy bay không người lái sẽ đóng một vai trò ngày càng quan trọng hơn trong các cuộc xung đột và phương pháp tiến hành chiến đấu phải hoàn toàn thay đổi. “Nếu hôm nay để thực hiện một trận đánh trên không cần 6 máy bay chiến đấu cùng các phi đội bay thì trong tương lai chỉ cần 2 máy bay và vẫn cần người ngồi trên buồng lái. Nhưng là để điều khiển cả một “ bày ong ” những chiếc máy bay không người lái khác ”- Ông Lukas Viziigr khẳng định.

Việc sử dụng những máy bay không người lái Thổ Nhĩ Kỳ tại vùng chiến sự Idliba ở Syri vào đầu năm ngoái ( 2019 ) thậm chí đã làm nẩy sinh những cuộc tranh cãi tại Anh quốc quanh vấn đề liệu có cần thiết phải giữ lại phần lớn xe tăng chiến đấu loại Challenger2 hay không? Nhiều chuyên gia cho rằng dường như những chiếc xe tăng kia sẽ là những con mồi ngon cho đám máy bay không người lái? Và cùng vấn đề đó là vấn đề liệu có nên bỏ ra một số tiền lớn để làm mới lại những chiếc xe tăng đó, cho phù hợp với yêu cầu tác chiến của những cuộc chiến tranh trong tương lai không?

TÔ HOÀNG

( theo báo Nga )