Đảng viên lão thành Nguyễn Trọng Vĩnh sinh năm 1916, gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương tháng 9/1939. Tháng 6/1940 cụ bị thực dân Pháp bắt và kết án 5 năm tù khổ sai. Sau khi ra tù, cụ bắt liên lạc ngay với tổ chức và được Đảng giao trọng trách làm Bí thư Tỉnh ủy Phúc Yên rồi Thái Bình. Tháng 3/1947, Trung ương điều cụ vào quân đội làm Chính ủy kiêm Bí thư Khu 1 do đồng chí Chu Văn Tấn làm Khu trưởng. Từ năm 1948 cho đến 1959, cụ được Trung ương điều về làm Cục trưởng Cục Tổ chức đầu tiên của Tổng Cục Chính trị QĐNDVN do đồng chí Nguyễn Chí Thanh làm Chủ nhiệm. Năm 1959 cụ được Chủ tịch Hồ Chí Minh tấn phong quân hàm Thiếu tướng và được cử làm Chính ủy Quân khu IV. (Hiện lão tướng Nguyễn Trọng Vĩnh là vị Tướng duy nhất trong số trên 30 sỹ quan cấp tướng do đích thân Chủ tịch Hồ Chí Minh ra sắc lệnh tấn phong vẫn còn sống!). Tại Đại hội lần thứ ba Đảng Lao động Việt Nam tháng 9/1960, cụ được bầu là Ủy viên dự khuyết BCHTW Đảng khóa III (1960-1976). Giữa năm 1961, Trung ương điều cụ làm Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa. Ba năm sau (1964), cụ được Chủ tịch Hồ Chí Minh tiến cử làm Trưởng đoàn cố vấn giúp Đảng bạn Lào. Sau hơn 9 năm công tác giúp bạn Lào, về nước chưa được bao lâu thì cụ lại được bổ nhiệm làm Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước ta tại Trung Quốc. Cụ cũng không ngờ nhiệm kỳ Đại sứ của cụ tại Trung Quốc kéo dài ngoài dự tính: trên 13 năm, gấp hơn 4 lần nhiệm kỳ thông thường của một đại sứ! Không chỉ vậy, thời gian hơn 13 năm cụ làm Đại sứ ở Bắc Kinh là thời gian quan hệ Trung - Việt rất căng thẳng và trở nên xấu nhất do việc Đặng Tiểu Bình xua 60 vạn quân sang xâm lược 6 tỉnh biên giới nước ta hồi tháng 2/1979! Mãi cuối năm 1987 cụ mới được rút về nước, và 3 năm sau cụ mới chính thức được nghỉ hưu ở tuổi 75!



Ảnh: 1- Bằng Huy hiệu Đảng
2- Thư của Bí thư Thành ủy Hà Nội gửi cụ Vĩnh