Thời xưa ở Nhật, ban đêm người ta thường dùng ngọn đèn lồng bằng tre với ngọn nến bên trong. Một người mù đến thăm bạn vào ban đêm và được gia chủ biếu cho ngọn đèn lồng mang về. Ông ta bảo:
- Tôi chẳng cần đèn. Tối và sáng đối với tôi đều giống nhau.
Người bạn chủ nhà năn nỉ:
- Đúng vậy! Tôi biết anh không cần đèn để soi đường nhưng nếu anh không mang đèn thì kẻ khác có thể đâm sầm vào anh. Thôi hãy cầm lấy.
Người mù ra đi với cây đèn lồng và chẳng  bao lâu sau có người bỗng va vào ông ta. Người mù la lên:
-Mù hay sao mà không thấy đèn  người ta cầm trên tay!?
Người kia đáp:
-Dạ thấy! Nhưng nến trong đèn đã tắt từ đời tám hoánh nào rồi, thưa ông!
          ( Theo “Mù hay sao!” - Cái cười của Thánh nhân, NXB Thuận Hóa 1989)
Lời bàn :Những người bị mù thì thường bốn giác quan còn lại rất nhạy bén. Tuy nhiên, mặc dù đã thuộc đường, khi không có người dắt, người mù khi đi thường chống gậy, thỉnh thoảng khua về phía trước để dò đường.
  Người “mù” trong chuyện này chẳng qua là ngụ ngôn mà thôi, chứ người khiếm thị đáng thương không đáng trách. Người mù trong chuyện  thuộc đường đến nhà bạn, chứng tỏ qua lại thường xuyên và tình bạn giữa họ rất thân. Việc người bạn đưa cho người mù cái đèn đi đêm quả là sáng suốt và cẩn thận. Song người bạn này quá chủ quan, như ta đã thấy ngay từ đầu câu chuyện. Đến khi anh ta va phải người đi đường thì cái tính chủ quan, coi thường thực tế khách quan càng thể hiện rõ. Và các giác quan khác của anh ta cũng kém hoặc vì chủ quan mà anh ta không biết nến trong đèn đã tắt . .
Cái đức tính “hạ mục vô nhân”, coi người khác không bằng nửa con mắt, cái gì cũng tỏ ra hiểu biết, rồi hãnh tiến, cứ luôn cho rằng mình là nhất thiên hạ, coi thường tất cả những sự thật xung quanh, âu đó cũng chính là chuyện người mù mà lại chê người sáng là mù vậy.  Đã “mù” gây ra lỗi, thậm chí là tội, lại không chịu nhận, quanh co đổ vấy lung tung như trâu lấm vẩy quàng để trốn tránh trách nhiệm, âu đó cũng là lối ứng xử phổ biến của các sếp ở chốn quan trường đầy dẫy mưu mô xảo quyệt .