|
Nhân đọc Huyền thoại hoa Ti gôn của Ngọc Thiên Hoa, NXB Hội Nhà văn 2008
Trên 72 năm nay từ ngày xuất hiện trên văn đàn, gần sáu mươi năm, từ ngày nhà thơ Thâm Tâm (Nguyễn Tuấn Trình, 1917 - 1950 ) mất, Hai sắc hoa Ti gôn cùng những Bài thơ thứ nhất và những bài thơ sau đó của T T Kh đã làm tốn không biết bao nhiêu giấy bút của các nhà phê bình, nghiên cứu. Đến hôm nay câu chuyện vấn còn lôi cuốn không biết bao nhiêu độc giả sau khi hào hứng đọc tất cả các tài liệu, các bài viết trên báo chí ngỡ đã giải mã được bí mật nhưng tất cả gần như rơi vào thất vọng, bởi các tác giả cuối cùng vẫn không thể nào làm rõ ràng minh bạch câu chuyện tình gắn với Hai sắc hoa ti gôn… Năm 1996 trên đặc san Văn hoá đã từng có nhiều kỳ đăng bài viết có ý kiến người trong cuộc nhưng cuối cùng những thông tin vẫn chỉ là thông tin tham khảo… Hình như mỗi ngày qua đi càng kéo xa cái sự thật bởi người trong cuộc dần theo nhau vào thiên cổ để lại nỗi băn khoăn cho các thế hệ độc giả và người yêu văn chương…
Thật hiếm thấy có tác giả nào mà cuộc đời và thơ văn để lại câu chuyện như huyền thoại khiến đau đầu bao thế hệ như Thâm Tâm. Mỗi lần lên Cao Bằng tôi như muốn đến thắp lên mồ ông nén nhang để biết đâu có một lần nào đó người giúp tôi có được một thông tin xác tín về huyền thoại T . T. Kh. Suốt nửa thế kỷ qua bí mật xung quanh nhà thơ và huyền thoại T.T.Kh vấn còn là một thách đố. Ông có phải là tác giả của những bài thơ đề tên ông? Một trong những bí mật về Thâm Tâm bài thơ Hai sắc hoa ti gôn gắn với tác giả T.T.Kh được xem là một huyền thoại đẹp, làm ngẩn ngơ bao người. Người ta muốn biết T.T .Kh là ai, nam hay nữ, có tồn tại hay không tồn tại?.Dẫu vậy vẫn chưa có một công trình nào khoa học, thuyết phục bởi sự xác tín để ngõ hầu khép kại vấn đề.
Mải đi tìm câu trả lời còn bỏ ngỏ, một ngày cuối năm, tôi chợt giật mình khi bắt gặp một cuốn sách có tên là Huyền thoại hoa ti gôn. Cuốn sách dầy đến 650 trang khổ lớn đề cập một cách công phu về tác giả Tống biệt hành và nghi án văn chương gắn với tác giả T.T.Kh. Có thể nói đây là lần đầu tiên có một tác giả đã trả lại cho Thâm Tâm gương mặt thật từng bị sương khói huyền thoại và uẩn khúc thời gian làm mờ ảo đi cái tài hoa cùng những thất vọng trong cuộc đời và tình trường của ông...
“Tôi lật lại giai đoạn văn chương 1937-1938 thấy T.T .Kh có nhiều mâu thuẫn. Thơ ThấmTâm đầy những nét ngờ tác giả Ngọc Thiên Hoa đã viết như vậy để dẫn dụ ta vào mê lộ văn chương đi tìm sự thật câu chuyện. Chao ôi! Ngọc Liên Hoa là ai mà sức khám phá dữ dội văn phong mới lạ đến vậy? Tôi gọi điện vào Nhà Trang nơi tác giả cuốn sách đang sống, thì ra đó là một nữ nhà văn còn rất trẻ. Ngạc nhiên hơn khi đọc qua danh mục tác phẩm và sở trường sở đoản của cô gái có tên lạ...
Bằng phương pháp khoa học, Ngọc thiên Hoa đã đi tìm sự thật qua muôn vàn tư liệu văn bản, chuyện kể về huyền thoại Hoa ti gôn, để rồi phát hiện ra đâu là Chân - Giả trong câu chuyện dài bảy mươi hai năm chưa có hồi kết. Bút pháp, chất giọng thơ Thâm Tâm đã hé lộ sự thật, như chính TT đã từng thú nhận lúc còn sống: Suốt từ năm 1937 đến 1939, chỉ có ba bài thơ chính thức của T T Kh do chính tôi sang stacs mà thôi: . Hai sắc hoa Ti gôn, Bài thơ thứ nhất; Bài thơ cuối cùng. goài ra các bài như Đan áo cho chồng ký T T Kh ,bài Các anh hãy uống cho say ký Thâm Tâm, đều do các bạn tôi tự soạn ra cả. Nếu kể hết thì nhiều lắm...( ) Cuộc tình của Thâm Tâm và cô Trần Thị Khánh tan vỡ từ năm 1937. Đó là một tình yêu lãng mạn có thật giữa chàng Thi sĩ nghèo và cô tiểu thư 17 tuổi xinh đẹp Hà thành tên T T Kh. Chỉ vì lễ giáo mà nàng phải thuận theo thầy mẹ đành lấy người không yêu, một thương gia luống tuổi, để lại nỗi đau khổ, nhớ thương cho Thâm Tâm.
Thâm Tâm đến với thơ mới muộn màng với làn hơi cổ điển đậm nét phóng khoáng giang hồ nhưng thoát ra khỏi bi phẫn để đến với cách mạng mang hơi thở người chiến sĩ trên từng cây số lại chỉ ngắn ngủi hơn chỉ vỏn vẹn ba năm. Như vậy mười năm sống đời nghệ sĩ (1936 - 1945) với mối tình như hoa như hương dù đã chia cách, dù có cố quên gì thì cố, dư âm một cuộc tình vẫn chi phối hầu hết những sáng tác để đời của nhà thơ tài năng mạng yểu này...
Tác giả đã đặt nghi ngờ những bài thơ không phải Khánh làm. Theo Thâm Tâm và Nguyễn Vĩ : Kh yêu thơ nhưng không biết làm thơ. Nội dung từng bài chứng tỏ Kh không thể tự mình dám ghi rõ ràng tình yêu của mình lên giấy khi đã lấy chồng. Nghĩa là dù có khả năng nhưng hoàn cảnh không cho phép. Những câu thơ ngoại tình
tư tưởng không có khả năng ra đời trong bối cảnh cũ:
Chồng tôi vẫn biết tôi thương nhớ/
Người ấy cho nên vẫn hững hờ...
Ngọc Thiên Hoa có lẽ đã tin theo Nguyễn Vĩ: chàng yêu nhớ đơn phương với mặc cảm của một nghệ sĩ nghèo bị người yêu bỏ rơi... Vì một chút tự ái văn nghệ, đối với mấy người kia Tuấn Trình đã phải thức một đêm theo lời anh, làm một bài thơ đề là Hai sắc hoa Ti gôn ký T T Kh với thâm ý là để Trần Huyền Trân và Vũ Trọng Can tin là của Khánh làm để thương tiếc mối tình tan vỡ. Muốn giữ tính cách bí mật, Tuấn Trình dán kín bao thư rồi nhờ cô em họ con gái của người cô ở góc Cửa Nam mang thư đến tòa báo... Anh mượn tên cô để làm thơ kể chuyện tình duyên cũ...Ta chưa chắc bây giờ cũng không ai mà đọc những câu thơ như thế, ngay trong gia đình riêng của mình chứ đừng nói cách đây 2/3 thế kỷ!
Nếu biết rằng tôi đã có chồng
Trời ơi người ấy có buồn không?
Có thầm nghĩ tới loài hoa vỡ
Tựa trái tim phai, tựa máu hồng?
Vâng! Khó có người đàn bà nào thời ấy dám xé rào để viết nên những câu thơ nồng nàn lãng mạn như vậy, rồ lại đem đăng báo.Tạm kết câu chuyện, Ngọc Thiên Hoa đã viết: Riêng bài thơ đầy tấm chân tình, đầy nước mắt nuốt ngược vô lòng trong thi pháp ẩn dụ bức họa Hai sắc hoa Ti gôn là chính do ...Thâm Tâm làm
Chuyện tình T T Kh với Hai sắc hoa Ti gôn là một huyền thoại đẹp, hấp dẫn trong thi ca. Nhưng tác giả cuốn sách, vâng, chính tác giả Ngọc Thiên Hoa cũng đã làm một việc rất khoa học khi chị viết: Độc giả cũng sẽ cùng cười, chau mày, bưc bội khi đọc xong cuốn Huyền thoại hoa Ti gôn. Những vấn đề còn tồn đọng, chờ người yêu văn học, quý mến Thâm Tâm tiếp bước đoạn đường nào còn xốc ổ gà trong phần đi tìm thi pháp cho Thâm Tâm và nhóm bạn...
Vâng! Mở ra như vậy để độc giả còn có chỗ mà suy ngẫm tiếp cùng tác giả. Để mãi mãi huyền thoại văn chương ấy vẫn đẹp.... Nhưng dù sao, chúng ta cũng vẫn cảm ơn Ngọc Thiên Hoa về công phu của chị với công trình đồ sộ này...
Tân Linh
Ảnh: Gia đình Nguyễn Tuấn Khoa, con trai duy nhất của Thâm Tâm
|