Trang chủ » Bầu bạn góp cổ phần

Văn học trẻ 2008 - Nhìn lại

Đoàn Minh Tâm
Thứ ba ngày 30 tháng 12 năm 2008 8:12 PM
Văn chương nước nhà năm qua có nhiều sự kiện đáng ghi, đáng nhớ, đáng đem ra bàn bạc, suy ngẫm. Là người theo dõi thường xuyên văn học trẻ, xin được phác qua những nét khái quát cơ bản trong đời sống dòng văn học này trong suốt 12 tháng năm Tý vừa qua.

Thơ - Sôi động lúc ban đầu…

Trước ngày hội thơ lần thứ 6 đến mấy tháng, công tác “PR”, tiếp thị cho sân thơ trẻ được tiến hành một cách ồn ào, hừng hực. Theo lời những người tổ chức, sân thơ trẻ năm nay sẽ được cách tân triệt để, thay cho hình thức “ngâm” truyền thống là việc trình diễn thơ đầy hiện đại, hứa hẹn mang đến cho người yêu thơ một buổi biểu diễn vừa “mãn nhĩ” lại “mãn nhãn”.
Đến ngày Nguyên tiêu, sân thơ trẻ đông nghịt người. Có nhà thơ trẻ từ núi cao xuống, có nhà thơ trẻ từ dưới biển lên, có nhà thơ trẻ từ đồng bằng ngược về, lại cũng có nhà thơ sinh thành nơi đô hội… tất cả cùng trình diễn thơ. Người trình diễn thơ theo kiểu hát xẩm, người trình diễn theo hình thức kịch hình thể, thơ với múa, thơ với khói, thơ với ánh sáng, thơ với hội họa…
Tóm lại những phương thức gì có thể ghép được (dù chẳng liên quan gì đến thơ) là các nhà thơ trẻ đem ra trình diễn. Và để tăng phần hấp dẫn, cánh thơ trẻ còn “cầu viện” đến một số nhà thơ lớn tuổi lên biểu diễn. Nhưng người ta thấy rằng, vẫn có bộc lộ sự bế tắc của một số người làm thơ. Nhiều người viết trẻ chưng ra loại sáng tác bí hiểm, dung tục.
Chẳng trách khán giả bỏ về nửa chừng. Hội thơ Nguyên tiêu sắp tới sẽ được tổ chức ra sao? Ban tổ chức, cụ thể là Hội Nhà văn sẽ rút ra được bài học gì của hội thơ năm trước? Người yêu thơ mong rằng, những người có trách nhiệm làm sao thể hiện được sự trang trọng của thơ trong ngày hội này, những tác phẩm trình làng phải có ngôn ngữ trong sáng, giàu chất thơ, tư tưởng sâu sắc. Có thể đưa cả những bài thơ mang tính cách tân thể nghiệm nhưng trước hết phải là thơ. Và nên nhớ rằng đã là thơ thì không thể thoát ly tính dân tộc.
Những tưởng sau hội thơ sẽ có những tác phẩm hay trình làng. Vậy mà tình hình thơ năm nay hết sức yên ắng. Thi thoảng có dăm ba tập thơ mới. Hình như nhiều người bế tắc trước hiện thực phong phú, thiếu vốn ngôn ngữ của thơ nên đi vào kỹ xảo, chưng ra món hàng xa lạ với thơ.

Văn - đề tài đồng tính

So với thơ, văn xuôi trẻ năm nay sôi động hơn. Điểm các tác phẩm được chú ý trong năm qua, thấy nổi lên xu hướng viết về đề tài đồng tính. Sau Song song của Vũ Đình Giang, nhà văn trẻ đang công tác tại Tạp chí Văn nghệ quân đội Nguyễn Đình Tú cho ra mắt bạn đọc cuốn tiểu thuyết có cái tên ngắn gọn Nháp, một nhà văn khác có cái tên (hay bút danh) nửa tây nửa ta là Thủy Anna, trình làng văn cuốn Lạc giới. Những cuốn sách trên có điểm chung là đều đi sâu khai khác các vấn đề tình dục, tình dục đồng giới, những lệch lạc của thanh niên thế hệ @ với những trường đoạn miêu tả cảnh “ân ái”.
Các cuốn sách đều đã gây nên “cơn sốt” nho nhỏ trong văn đàn, được bạn đọc đa phần là giới trẻ tìm đọc, bình luận trên các blog. Trong số tiểu thuyết của các cây bút trẻ, Nháp của Nguyễn Đình Tú được dư luận xôn xao nhất, nhiều tờ báo đăng phỏng vấn tác giả, những bài phê bình tiểu thuyết này.
Nhiều tác giả trẻ đi vào đề tài dị biệt, xa lạ với người đọc, nhân vật hời hợt, có vóc dáng nhưng thiếu phần hồn, cũng là do tác giả thiếu vốn sống, bế tắc. Một vài cây bút trẻ không chỉ thay đổi về đề tài mà cách viết cũng được đổi mới triệt để. Đổi mới từ giọng điệu đến cấu trúc, từ không gian thời gian đến tình tiết, nhân vật... Tuy vậy, người đọc vẫn thấy sự làm dáng, không thấy được cuộc sống của hôm nay. Điều người đọc cần đến là chất liệu cuộc sống, số phận nhân vật, tư tưởng tác phẩm lại không có. Bên cạnh đó, một vài tác phẩm thành công là do đi vào hiện thực hôm nay.
Đọc Gió lẻ và chín truyện khác của nữ nhà văn đất mũi Cà Mau Nguyễn Ngọc Tư không ít bạn đọc tâm đắc với chất sông nước Nam bộ. Công bằng mà nói, nhà văn đất mũi này bút pháp không mới, bù lại, chị có lối kể dung dị, dễ đi vào lòng người. Truyện dài Lặng im dưới đáy sâu của Đỗ Bích Thúy in nhiều kỳ trên báo Văn nghệ cho thấy, nhà văn quân đội nữ này cũng đang cựa mình chuyển động với giọng văn mới mạnh mẽ, da diết hơn. Mảng hiện thực hai nhà văn nữ ở hai đầu đất nước rất phong phú. Vậy mới hay, văn học bên cạnh tài năng rất cần cái tâm của tác giả. Đó là tấm lòng đối với đất nước, với nhân dân.

Công tác PR

Bây giờ các nhà văn trẻ tiến hành công tác quảng cáo đứa con tinh thần một cách bài bản. Các “chiêu” như tạo bìa sách bắt mắt, nhờ người giới thiệu hay tự lăng xê mình trên báo giấy, báo mạng, tổ chức họp báo ra mắt, tạo tai tiếng, tranh luận ảo… đều được các nhà văn trẻ sử dụng với mục đích duy nhất là càng nhiều người biết đến đứa con tinh thần của mình càng tốt, trong đó đáng kể nhất phải kể đến cuốn Dị bản của cậu sinh viên Đại học Ngoại thương, tên là Keng. Từ cách thiết kế bìa đến từng công đoạn quảng bá được tính toán kỹ lưỡng và chuyên nghiệp, nhờ vậy Dị bản được nhiều bạn trẻ háo hức tìm đọc để rồi phát hiện ra mình mua lầm phải “hàng giả” không như những lời “tiếp thị”.
Được biết, trong những ngày cuối năm con chuột này, nhiều bản thảo tiểu thuyết - mảnh đất cần lắm sự đầu tư của các nhà văn trẻ đã hoàn thành. Điều này báo hiệu bước vào năm mới văn học trẻ sẽ tưng bừng và còn được PR mạnh hơn.
 
Nguồn: SGGP