Tôi và một đồng nghiệp công tác tại thành phố Upha được mời sang thăm Vacsava một tuần , đúng vào dịp Lễ kỉ niệm 60 năm Chiến thắng phát xít. Phía bạn thuê cho chúng tôi một căn phòng sang trọng trong một khách sạn 5 sao nằm ở Trung tâm thành phố, nhìn ra nhà ga lớn. Kể thì họ quá phí phạm, vì đối với chúng tôi, thì việc tá túc ở một khách sạn nhiều sao và một khách sạn bình dân thì cũng không khác nhau là mấy. Buổi tối chúng tôi về muộn, đặt lưng ngủ một chập ,ban ngày thì các cuộc gặp gỡ liên miên , bỏ trống căn phòng cao giá mỗi ngày gần 16 tiếng, tôi thầm trộm nghĩ một cách thực dụng là, giá mà họ cứ quy ra thóc cho mình , rồi mình tấp vào nhà trọ không có sao nào thì ra vấn đề hơn.
Vào buổi tối trước ngày rời Vacsava, tôi xuống phòng Internet ở tầng dưới , chỉ sểnh ra một phút, quên dặn lại , thế là anh bạn khoá cửa dông đến nhà người thân chơi, mang theo chìa khoá phòng. Bị bỏ mặc lại ngoài hành lang giữa đêm khuya, không muốn làm phiền thường trực, tôi chọn phương án khả thi nhất là đi dạo phố. Không có một mảnh giấy tuỳ thân, không một đồng tiền lẻ dính túi, may mà thời tíết tháng Năm ấm áp , tôi lững thững dạo qua nhà ga , qua khu nhà triễn lãm, qua Cung Đại hội, qua siêu thị đêm, mãi gần sáng mới trở về khách sạn. Hơn ba tiếng đồng hồ , trong đêm khuya khoắt , một người Việt thứ thiệt, nhỏ thó, ăn mặc phong phanh, không hộ chiếu , đi qua bao nhiêu con phố mà không hề bị một vị công an nào sờ gáy. Tôi đem chuyện hy hữu này kể với bè bạn ở Ba lan , họ cười ồ lên , cho đó là điều bình thường , là mắt muỗi, không có gì là lạ ở xứ này.
Nhưng đây là chuyện dị thường, nếu nó xẩy ra ở Matxcơva. Bất luận là gì đi nữa , một anh người Việt đầu đen, mũi tẹt như tôi, lùi lũi đi trong đêm như vậy ở Matxcơva, ít nhất cũng đụng độ tới dăm , bảy tốp chiến sĩ công quyền tuần tiễu, và việc vào đồn qua đêm với cánh say rượu , gái điếm, bụi đời ...là kết cục không thể nào tránh khỏi.
Ở Matxcơva có hai loại công trình xây dựng được thiết kế theo một khuôn mẫu chuẩn, đó là trường học phổ thông và đồn công an. Các trường học phổ thông thời Xôviết đều giống hệt nhau, bao gồm các toà nhà 5 tầng, phía ngoài là tượng phù điêu Puskin, Gorki, còn bên trong nội thất, kết cấu thì rập khuôn từ hội trường , nhà ăn , phòng học , phòng Hiệu trưởng ; ngay đến cả các loại đèn cũng chung một kiểu.
Còn Đồn Công an là các khu nhà lắp ghép , trừ một số đồn lấy tầng trệt của khu chung cư đưa vào sử dụng, nằm trên các khu đất rộng tới nửa ha, có hàng rào sắt cao 2m bao quanh, phía ngoài là bãi xe luôn có khoảng mươi , mười lăm xe túc trực, chủ yếu là Uaz, Lada, Jiguli, ford, các loại Jeep … biển xanh, có kẻ sọ xanh, gắn đèn đặc chủng. Nhà chính gồm 4 tầng và một tầng ngầm , phòng trực ban nằm phía bên trái , đi thẳng vào là khu tạm giam rộng chừng 80 m2 chia làm hai khu vực dành cho các loại phạm nhân khác nhau bị giam giữ tạm thời. Các chấn song sắt phi 16 den ngòm , chiếc ổ khoá nặng gần nửa kí , vừa thể hiện quyền lực , vừa thể hiện tính lạnh lùng truyền thống của một cơ quan hành pháp mà từ đầu thế kỉ XIX, nhà thơ Lermôntôv đã viết một cách đầy kinh hãi. Không rõ ở Maxcơva có bao nhiêu đồn công an vì trong danh bạ điện thoại không thống kê, nhưng chắc chắn không nằm ở con số dưới 300. Các Trường Phổ thông và các đồn công an ở Matxcơva đều mang số , ví dụ đồn ở gần Xaliut2 là đồn 128, gần trường Giao thông là 157 , gần Đôm 5 cũ là 111, gần ốp Nagor là đồn 49..., đồn trưởng hầu hết đều mang quân hàm đại tá.Và gần một trăm ngàn người Việt ở Nga , cũng khó ai mà biết được bao nhiêu lượt người đã từng nếm trải việc úp mặt vào những chấn song sắt vô cảm đó.
Lý do vào đồn thì kể hàng chục năm cũng không hết , bởi vì chẳng có vụ nào giống vụ nào. Có một anh thuê nhà ở gần chợ Cheremuskinxki, loại nhà Khơrutsov không có ống đổ rác ở trong hành lang. Cứ sáng sáng, anh mang túi rác ra thùng ở góc phố cạnh nhà để đổ. Khốn nạn, đi đổ rác thì ai mang hộ chiếu làm gì , ngờ đâu có chú công an đã mai phục từ lúc nào tôm được, anh xin vào nhà lấy giấy không cho , thế là bị dông thẳng về đồn, tạm đưa vào cũi.
Một anh bạn đồng môn của tôi làm việc ở Thông tấn xã Việt nam sang công tác hồi 98. Vừa đến nhà khách Sứ quán , anh liền phôn cho tôi lên chơi hàn huyên đến đến tối mịt. Khi chia tay, anh tiễn tôi tới tận ngoài hè phố . Chân ướt chân ráo về nhà chưa kịp thay áo đồ, nghe điện thoại réo, hay tin anh đã bị nhốt vào đồn, tôi mới tá hoả phóng ngược xe trở lại để giải thích cho người Nhà nước là vị khách Việt nam mà các ngài chiếu cố mời đến chỉ biết Anh ngữ, không biết Nga ngữ, và ông ta qua đây là đi công tác , chứ không phải tư tác, có đủ giấy tờ công vụ nghiêm chỉnh mà theo quy định, những ai qua Nga, sau72 giờ không đăng ký mới phạm luật.
Khi đang còn Xaliut 2, có một nữ bác sĩ hồi hưu, sang Nga mở phòng mạch. Cứ sáng sáng, chị diện giày bata cuốc bộ thể dục từ phố Đôbrôliubôv sang đến tận Xusôvxki cách 3 cây số, thong dong cứ như là ở công viên Thống nhất vậy. Đang tập, đang đi, đang hít thở , khoan khoái lắm, bỗng dưng một commăngca trờ tới chặn ngay trước mặt, chị lục túi không mang theo hộ chiếu, thế là alê hấp, về đồn.
Cả những người giấy tờ xịn mà “không biết điều”, nhân viên công lực cũng sẵn sàng lôi tuốt tới một đồn gần nhất với lý do đến Trời cũng phải khuất phục, là nghi giấy tờ giả mạo, cần phải vào phòng máy tính xử lý thông tin để làm sáng tỏ!
Còn những cuộc vây ráp các Kí túc xá và các Trung tâm thương mại của người Việt như Tôgi, Sông Hồng Vôicôv, Xaliut , Asean... trong những năm trước, cảnh sát thường huy động tới 3, 4 ô tô buýt, có lúc giữa đêm hôm. Theo luật Nga , sau 9 giờ tối , nếu không có lệnh khẩn cấp, cảnh sát không được kiểm tra Jilôi Đôm ( nhà ở). Nhưng đấy là luật giấy, còn có một thứ luật khác có hiệu lực hơn nhiều. Nào là vừa nhận được điện thoại là có kẻ nằm trong diện truy nã đang ẩn náu trong ốp; nào là có thông tin cho biết là trong nhà này có kẻ bán ma tuý, giấu vũ khí, bom mìn…. Mà các lý do mang tính chiến sự đó thì việc kiểm tra là lẽ đương nhiên. Đây không phải là cảnh ”nghe tiếng giày đi rỏn- mẹ bấm con im...” mà là tiếng giày đinh khua chấn động cả một khu nhà, kèm theo tiếng đập cửa chát chúa của lính OMON, lính phản ứng nhanh, lính chống tội phạm ; tiếng trẻ con kêu khóc khiếp đảm vang lên giữa đêm khuya. Phàm những ai không có giấy tờ , hoặc giấy tờ lởm khởm, không biết cách giải trình , thì lập tức bị túm gáy cho lên ô tô buýt miễn phí về đồn. Những hôm như vậy , phòng tạm giam chật ních như giỏ cua, chỉ dành cho những công dân châu Á.
Mà đã về đồn, đầu vào, dĩ nhiên phải có đầu ra, tức là rời khỏi đồn. Trước hết, họ làm theo luật định, xem xét công dân nước Việt nào có hộ chiếu còn hạn, hộ khẩu nghiêm chỉnh , có visa, có quyền lao động, thì mở cửa sắt, giơ tay chào, hẹn gặp lại. OK.
Còn các trường hợp khác thì cởi mở tay đôi , nói chuyện bằng luật riêng, tự sáng tạo, trong hoàn cảnh thích hợp. Các nhà làm luật không quên nhắc nhở rằng , tự do luôn luôn quí hơn đồng rúp, phải biết mà liệu! Mức hai bên dễ chấp nhận nhất là khổ chủ đặt vào tay người làm luật 500 rúp theo mức Sở Ngoại kiều quy định cho một lần phạt, tất nhiên là không có chứng từ ; còn các trưòng hợp gay cấn như không có lấy một mảnh giấy tuỳ thân nào , hộ chiếu không còn hạn, thì giá tự do gấp hai, gấp ba lần, điều đó không lấy gì làm ngạc nhiên cả. Tiền trao, được phóng thích, như chim sổ lồng, trở lại với đời thường , sướng nhé! Những sinh linh nào không rúp, không giấy, thì coi như số phận đã được lập trình, xin mời ra ở Trại tạm giam toạ lạc ở gần ốp Sông Hồng, cách Trung tâm thành phố 40 km, chờ ngày trục xuất . Mà trong Trại thì đương nhiên là có quản giáo , có đầu gấu , là đói , là rét , là ho lao , rận rệp và cầm cố. Nói là trục xuất , nhưng trục xuất kiểu Nga , không phải kiểu của nhân loại, rất chi rõ ràng, sòng phẳng. Anh nào được người nhà tiếp tế, mua cho vé một chiều, thì cảnh sát sẽ xích tay đưa ra cửa biên phòng chào thân ái và quyết thắng, cho anh về cố quốc theo chuyến bay ấn định .Không có ai cưu mang, không có ai tiếp tế tiền mua vé, thì Trại nhân cứ yên tâm với hộ khẩu thường trú trong phòng giam chờ đến một ngày đẹp trời nào đó trong tương lai, biết đâu lại có một tổ chức nhân đạo nào viếng thăm, thì lại được phóng thích về quê hương, bản quán mà không sứt mẻ lấy một xu!
Không chỉ đối với người lớn , nhiều trẻ con cũng trở thành đối tượng của những cảnh sát vô lương tâm. Dọc theo phố Seremetevxkai , trẻ con người Việt đi ra phố là cứ sợ nơm nớp . Có cháu vai mang ba lô , đi học từ trường 259 về , bị một nhóm sắc phục sà tới, đòi giấy tờ , mặc dù theo luật Nga thì từ 16 tuổi trở lên mới cần mang theo thứ của quý đó, và họ biết chắc là cháu chỉ có sách giáo khoa . Thế là về đồn 157. Các ngài cao giọng bảo cháu gọi bố mẹ ra nộp phạt . Khốn nạn , mấy bà đi chợ thấy con mình bị giữ thì cứ phải lần cạp quần móc tiền ra cho đám cướp ngày. Ăn quen, bén mùi , một ngày nọ, một nhóm đi tuần vớ được một cháu mười tuổi ra cửa hàng mua bánh mì. Nghĩ là vớ được món bở , các vị lại dông cháu về đồn, mặc cho cháu kêu khóc . Mẹ cháu hoảng hồn gọi điẹn lên Lãnh sự của ta . Lãnh sự ngay lập tức cho cán bộ đến, tay trực ban vẫn tỉnh bơ bịa chuyện rồi mới thả cháu ra . Chuyện mà những tay công an bỉ lậu đơm đặt ra là , chúng tôi nghe tin có một cháu bé bỏ nhà, cần phải đi tìm, và sự thể là thấy một đứa bé giống như miêu tả ! Bản thân người viết bài này đã lắm lần khi nghe bố mẹ các cháu gọi , phải phi xe ra ngay trước cửa hàng Ramxtor, nơi các cháu Việt nam hay bị bắt giữ để nói với những kẻ kém phẩm chất đó là , theo luật Nga, sau 10 giờ tối, nếu thấy các cháu đi một mình , mới có quyền đưa các cháu về đồn và phạt bố mẹ.
Thật không bút giấy nào tả xiết.
Ở Matxcơva trước Tết này, có một số anh em lắm chữ chuẩn bị cho in một Amanach làm cẩm nang tra cứu cho người Việt , tỷ dụ như các số điện thoại các cơ quan hữu quan , các Hiệp hội , bệnh viện , thanh tra , luật sư, trường học ; hướng dẫn cách qua cửa sân bay , các thủ tục mua bán bất động sản..., nhưng không ai dám bày cho cách ứng phó với công an cả, vì nó thiên hình , vạn trạng. Chỉ có theo thói quen cung cấp kiến thức, người này cứ bày cho người khác, người cũ bày cho người mới rẳng thì là, nếu như bị công an thăm hỏi , thì phải thật bình tĩnh, dừng có mà run sợ, hơi nơm nớp một chút , tức là lạy ông, em sẵn sàng cúng phẩm vật cho ông rồi đấy! Hướng dẫn nhau là nói cho vui, chứ khi người nhà nước hông mang súng ngắn , hộp xịt , dùi cui, roi điện , áo chống đạn , cao to lực lưỡng như một con bò tót ách lại , thì anh bần nông chạy chợ, hồn vía lập tức lên mây và líu lưỡi, lắp ba. lắp bắp nói tiếng Việt cũng không xong, huống hồ tiếng Nga ú ớ. Tuy vậy, dân ta trên cơ sở kinh nghiệm thực tế đều thống nhất với nhau rằng , khi đến công đoạn mặc cả thì cũng chớ vội vàng, cứ tập thói gãi đầu và cò kè bớt hai, thêm một. Phổ biến nhất là cứ lấy giá phạt do Ngoại kiều quy định, cưa đôi, tôi một nửa, anh một nửa papalam, được anh, được ả, trọn cả đôi đường. Trường hợp người nhà nước quá rắn không chấp thuận, thì đành chịu thua trong danh dự, chứ cãi lại thì lĩnh đủ.
Kể về những chuyện cảnh sát Nga biến chất làm tiền người Việt thì “bao giờ hết cỏ nước Nam” cũng chưa chắc đã hết. Lái xe dọc đường, anh nào bị gậy giơ lên, nghe huýt còi là y như mang tật. Nào là xe bẩn, nào là giấy tờ có nghi vấn. Khốn nạn nhát là bị vu cho tội uống rượu. Theo luật , lái xe can tội uống rượu là bị thu bằng hai năm, còn phạt thì bét cũng phải 200 xanh, ở nhà quê Việt nam mua được hơn tấn gạo. Chờ cho được đến khi có người đưa đi kiểm tra nồng độ cồn để chứng minh mình không uống thì còn nói chuyện làm ăn, công việc gì nữa. Chấp nhận thua, cứ dốc ví ra như cao hứng làm từ thiện là chóng vánh nhất. Có một anh quản trị Xaliut 5, buổi tối muộn đi tiễn người ở sân bay về, bị cảnh sát Giao thông (trước đây gọi là GAI , còn bây giờ là ĐPX) có nhã ý mời anh dừng xe và mở của đưa anh vào xe công vụ. Anh được một trung uý ân cần hỏi rằng, tối nay có làm ngụm nào không? Anh trả lời giản dị, không! Vị trung uý khẳng định một cách chắc chắn như đinh đóng cột là có!. Anh vẫn thành thật trả lời : không ! Trong nháy mắt, một hạ sĩ ngồi sau ghế vít tóc anh ra, đổ một góc chai rượu đã mở sẵn tự lúc nào vào mồm anh! Mày uống rượu, đi kiểm tra, có mà cãi nữa không!
Đấy là bài học vỡ lòng về sự lễ độ. Kiểu gắp lửa bỏ tay người đối với những cảnh sát tha hoá đã nâng lên thành nghệ thuật . Đấy là chưa kể các bẫy cực kì tinh vi chỉ có cảnh sát mới sáng tạo ra, đến mức những lái xe thâm niên và đầu có sạn vẫn còn bị mắc.
Có lần ở ngoài bãi xe chợ Xaliut 5, có một công dân Việt dũng cảm có bằng đại học, tiếng Nga xuất sắc, đã dám cãi lại một nhà hành pháp bảo rằng anh ta mang giấy tờ phansưvưi (giấy tờ giả). Anh chàng người Việt ưu tú này yêu cầu nhà hành pháp lập biên bản, doạ sẵn sàng ra toà tố cáo những hành vi hắc ám. Mọi việc xẩy ra nhanh như điện ảnh, nhà hành pháp đỏ mặt, tía tai lập tức tự giật đứt cầu vai gắn sao của mình, túm lấy nhân vật người Việt không biết thân, biết phận đó, vu cho anh ta tội “ chống lại người thi hành công vụ “. Hành vi ngoạn mục này , thành ngữ Việt nam gọi là “ vừa đánh trống vừa”... làm cái việc không ăn nhập với âm thanh văn hoá. Ba đồng đội của nhà hành pháp mang sắc phục xông tới bẻ quặt cánh tay anh chàng xấu số này ấn vào chiếc xe Lada nổ máy chờ sẵn. Đừng có mà dại, cha ông từ xa xưa đã dặn từ xưa rồi, tránh voi dữ , chẳng xấu mặt nào.
Có một việc xẩy ra hơn hai năm nay, nhiều người bán tín , bán nghi về tính trung thực của nó, nhưng tôi, với tư cách là chứng nhân xin đảm bảo là nó thật hơn cả lời đồn đại . Trong những ngày Văn hoá Hà nội tại Matxcơva tháng 7-2002, năm vị quan khách của Thủ đô ta ở tận khách sạn Ruxxia nẩy ra ý định ghé thăm Trung tâm thương mại Việt nam và ăn cơm Việt cho đỡ nhớ. Rời khỏi nhà ăn, các nhà văn hoá Thăng long ngàn năm văn vật đang thong dong bước trên phố Xtreletxkaia thì một xe tuần tiễu tia sẵn tự lúc nào áp lại. Ba cảnh sát khệnh khạng bước ra, giơ gậy, ấn cả năm vị vào ghế phía sau đuôi xe, không cần nghe lấy một lời giải thích, chỉ yêu cầu gọn lỏn tiền mãi lộ 500 rúp cho một nhân khẩu, xin lưu ý là họ nói bằng tiếng Việt! Chỉ cho đến khi hoàn thành xong nghĩa vụ tài chính , các đại biểu Hà nội của chúng ta mới được trao tặng tự do .
Trong số đó, có hai vị là bạn của tôi , bèn tìm đến nhà tôi, lúc này đã hơn 11 giờ đêm, cả năm người với vẻ mặt bừng bừng phẫn nộ. Tôi lây sự uất ức của họ, gọi điện cho Tham tán Công sứ của ta, trình bày lại vụ việc, đặt vấn đề phải làm sáng tỏ những hành vi văn minh thấp kém này. Được biết, phía Sở Công an Matxcơva đã tích cực truy tìm và kỉ luật những kẻ hành sự ăn bẩn đêm hôm đó.
Nhưng ở Matxcơva phải có tới hàng trăm vụ lộng hành đối với dân ta, thì may ra mới có một vụ mới được để ý đến do tính nghiêm trọng hoặc do quá bùng lên trong dư luận, còn lại đều chìm nghỉm trong sương mù của sự im lặng, để lại những nỗi buồn, những nỗi đau và niềm mặc cảm.
Hình ảnh những người Công an Xô viết tận tuỵ, dũng cảm, mưu trí, ngoan cường và nhân hậu trong sách vở đã từng làm bao thế hệ bạn đọc Việt nam cảm kích, hình như bây giờ chỉ tồn tại trong bảo tàng và thư viện. Cảnh những người Việt được mang hoa ra đón ở sân bay, dược mua vật dụng không phải xếp hàng, được ưu tiên trợ cấp , được thông cảm..., đó là chuyện cổ tích Liên xô những năm 60, 70 thế kỉ trước.
Thời nay đã khác rồi , chỉ cần một binh nhì cảnh sát giơ gậy lên trước một anh Việt nam đi chợ bất kì là có quyền được hưởng một khoản lợi tức tắp lự tương đương hai chục đô. Làm tiền dễ như thế , không đổ mồ hôi, không bị tố cáo , không phải nghĩ ngợi, thì cứ thế mà sáng tạo, mà tăng năng suất ; còn những từ hoa mỹ như lương tâm, tình hữu nghị, đối với những cảnh sát biến chất thì xin lỗi, xưa rồi.
Những người có thâm niên sinh sống ở Matxcơva đánh giá rằng , mặc dù ra đường vẫn hãy còn lo âu, nơm nớp, nhưng cũng phải thừa nhận một điều là tình hình bây giờ đã được cải thiện đáng kể rồi đấy. Từ chợ Vòm về các khu vực trung tâm, về khu Đakutraep, Đôm 5 cũ, Ốp Thuỷ lợi ..., hàng ngàn dân ta đã phải không chạy xe vòng vèo qua khu Búa liềm mới hay An Đông nữa ; đã không phải xanh mặt, tím mày khi đi qua đồn Xôkônnhicki, nơi dược gọi là cửa tử của dân đi chợ. Những hung thần như ngài “ mặt sẹo” ở khu vực chợ Vòm nghe nói cũng đã đỡ hung hãn đi nhiều.
Dân ta, dân Tàu ở Matxcơva suốt từ năm 2004, đi chợ Vòm , khi nói đến mặt
sẹo , biệt danh một nhân vật cảnh sát điển hình có vết sẹo dài ở đuôi mắt , thì ai nấy đều sởn gai ốc. Bị mặt sẹo hỏi đến, thì động tác mang tính an ninh thân thể cao nhất là tự nguyện trao ví cho y. Y lấy bao nhiêu là ý Trời, trả lại bao nhiêu cho mình là tuỳ hứng. Nhiều người ở thành phố xa lên lấy hàng, giấu tiền trong phích nước, trong bánh mỳ , kể cả trong chỗ kín nhất của cơ thể cũng bị mặt sẹo lần ra. Có một anh chàng thuộc loại cao nhân những muốn giảm thiểu khổ đau cho người Việt, tìm cách cảm hoá mặt sẹo một cách rất lãng mạn, là làm quen với y , mời y đến nhà hàng ăn mừng con trai đầy tháng . Mặt sẹo đến, ăn uống lầm lỳ, giữa chừng phủi đít rời bỏ đi, gọi điện cho đồng đội mai phục gần nhà hàng, đón lõng khách khứa ra về kiểm tra, moi tiền nộp phạt. Khi tôi tò mò hỏi thêm đôi chút về lý lịch trích ngang của mặt sẹo anh Chủ tịch Công ty “ An Đông” cho hay là có tới hai mặt sẹo, một ở chợ Vòm và một ở đồn Xôkônnhicki, tư cách giống hệt như nhau!
Mà không chỉ đối với dân ta đâu nhé. Ngày 26-7-06 vừa rồi , Toà án Quận Preôbrajenxki xử sơ thẩm vụ thượng sĩ công an Êgorôv đồn Xôkolnhicki bắn vào mồm một công dân Tatjikixtan . Sự thể là thế này, sau giờ làm việc, một công dân người Tatjic vừa đi vào Metrô thì viên thượng sĩ chặn hỏi giấy tờ. Vì không có giấy tờ , anh Tatjik đứng giải thích và không làm vừa lòng ngài Êgorôv. Viên thượng sĩ cấm anh công dân của nước nhỏ bé kia cãi lại, để ra oai, hắn cho họng súng vào mồm anh Tatjik và bóp cò . Có thể nói đây là hành động đỉnh cao của sự trắng trợn và ngạo ngược. Viên đạn làm vỡ hàm và xuyên qua mép phổi anh chàng nhập cư xấu số. Sau ba tháng nằm viện anh trở thành một phế nhân, Đại sứ quán Tatjikixtan yêu cầu Toà án Nga ra tay. Tên hung thần mặc cảnh phục Êgorôv bị xử 12 năm tù , nhưng bị can vẫn tiếp tục kháng án và đòi bồi thường 10 triệu rúp.
Nhiều người hẳn không quên những năm 91, 92, 93...thành phố tràn ngập dân đầu đen, mũi khoằm, mắt sâu , mặt mày lạnh lùng, nét rất điển hình về chân dung người vùng Kapkaz. Bọn đầu gấu Chechnhia và Kavkaz bảo kê nhà hàng , casinô, vũ trường, hộp đêm, khách sạn, chợ búa, mạng lưới kinh doanh , đâm thuê, chém mướn...Theo báo Kriminal , thời điểm đó ở Matxcơva có hơn 2000 băng đảng do người Checchnhia cầm đầu. Hàng trăm người Việt trở thành nạn nhân của những tên đầu gấu, mất nhân tính này. Mùa hè năm 92, ở khu rừng sau trường MGU, khi tuyết tan, người ta phát hiên ra ba xác người châu Á, sau đó xác định được là người Việt khi đi xe, bị bọn cướp giết chết, cướp của, cướp hàng rồi vùi xuống tuyết.
Một anh Nghiên cứu sinh Trường Ngoại thương khi còn làm luận án , thỉnh thoảng vẫn làm con thoi Vacsava – Matxcơva. Anh kể cho tôi rằng, sau ngày bảo vệ xong, một đêm mất cảnh giác bị bọn cướp Kapkaz hỏi thăm tại căn hộ. Chúng trói anh vào giường, đặt bàn là lên bụng rồi cắm điện. Ki cóp , làm ăn năm năm được ít tiền , giấu trong ngăn đá tủ lạnh, phải chỉ cho ngay chúng trước khi bàn là tăng nhiệt độ, không thì hi sinh tính mạng là cái chắc.
Một gia đình làm nghề đi chợ sống trong căn hộ ở phố Nagornaia, buổi tối không hiểu vì sao mất điện, anh chồng lọ mọ ra kiểm tra aptomat ngoài hành lang, hóa ra bọn cướp cắt cầu dao, phục sẵn , tóm anh dán băng dính bịt mồm lại , xông vào nhà chĩa súng , trói cả bốn thành viên gia đình, trong đó có một cháu nhỏ vào bếp và khua khoắng tan hoang.
Đi chợ về , rời khỏi metrô, nhác thấy mấy bóng Kapkaz lởn vởn theo sau là bà con ta hồn vía lên mây như thể gặp thần trùng. Các vụ trấn kinh hoàng đối với dân ta làm Xanh (đôla) đã từng khiến biết bao người bị chết oan nghiệt.... Khó mà kể hết bằng giấy mực những vụ việc mà bọn cướp Kapkaz , những tên trong các băng đảng côn đồ gây ra cho dân Việt . Ngay đối với người Nga, những tên cướp Kapkaz cũng là những sự ám ảnh thường trực bởi sự táo tợn, sự dã man đến tột cùng . Các vụ cướp ô tô, chôn sống người , đầu độc gần 200 cụ già hồi hưu để chiếm căn hộ và các vụ đặt bom khủng bố ...của những kẻ man rợ này tại Matxcơva dã giải thích phần nào lý do của việc tăng cường việc kiểm tra của công an, nhất là trước những ngày lễ lớn . Thỉnh thoảng , lúc bình tâm , xem lại những trang nhật kí mang tính thống kê của mình thời đó , tôi vẫn còn sởn tóc gáy.
Hôm 21-10-2006 , sau khi Đài Tiếng vọng Matxcova đưa tin một sinh viên Công gô học ở Trường Tổng hợp mang tên Lômônôxôp bị giết; một sinh viên Việt nam không có giấy tuỳ thân bị đâm vào ngực bị thương nặng , ông trưởng Phân xã TTXVN tại Nga là bạn thân, gọi điện gấp cho tôi, nhờ những người biết tin xác định danh tính và hỏi xem nạn nhân đang ở bệnh viện nào. Mãi đến đêm mới biết được, cậu người Việt bị nạn sinh năm 87 quê Nghệ an, bị bọn đầu trọc đâm bị thương nặng trước cửa ốp Sài gòn , nơi tháng trước cũng tại đó , một cựu sĩ quan trước học ở trường Đại học Ngoại ngữ quân đội Bình đà, mang quân hàm Đại uý thời tại ngũ , trong lúc chờ ô tô buýt cũng bị ba thanh niên đầu trọc vô cớ đâm tới chín nhát dao, gục ngay tại chỗ. Các vụ hành hung, giết sinh viên ở Trường Năng lượng, ở Xanh Pêterburg, Rôxtôp, Vôrônhet...đã gây náo động toàn nước Nga.
Theo báo Kriminal , năm 2005 trên các thành phố của nước Nga có tới 28 người nước ngoài bị giết và 366 người bị tấn công, bị đánh thành thương vì tệ nạn phân biệt chủng tộc. Cũng theo báo Kriminal, thống kê sơ bộ , trên toàn cõi Nga ước tính có tới 50 ngàn tên đầu trọc , nói nôm na là có tới 50 ngàn tên phát xít mới , với tôn chỉ : “Nga quốc sơn hà, Nga chúng cư”, nước Nga chỉ để cho người Nga ở, không có chỗ cho người ngoại quốc! Năm 1999 đảng phatxit xuất hiện công khai , có tôn chỉ , biểu trưng, sắc phục , đòi có chỗ trong Đuma mới càn rỡ ! Bọn đẩu trọc ít dùng súng mà chủ yếu dùng hung khí dao , gậy, nắm đấm sắt và coi người nước ngoài là đối tượng đánh đập, giết chóc. Cứ vào giữa tháng Tư, các đơn vị sinh viên ta thường phải nhắc nhở anh em , sắp đến ngày sinh Hitle, bọn đầu trọc thường tổ chức các vụ đánh người, ai đi đâu cũng phải có nhóm bạn, tránh đi đường vắng, tránh đi đêm, về hôm...để tránh đụng phải bọn phatxit mới. Thế mà giữa ban ngày, ban mặt, hai sinh viên trường Giao thông đường bộ (MADI), ngồi trên metro tuyến Xôkol - Đinamô vẫn bị bọn chúng đấnh cho bò lê, bò càng, trước mắt bàn dân , thiên hạ, rồi rút êm , chẳng ai can thiệp.
Ngạo mạn hơn, ngày 7-11- 2006, trong ngày lễ Đoàn kết quốc gia lần đầu tiên , trong khi Tổng thống Putin đọc lời phát biểu tưởng niệm hai anh hùng lãnh đạo cuộc khởi nghĩa đánh đuổi quân xâm lược Ba lan, giải phóng Matxcơva, mở đường thành lập triều đại Nga hoàng 1612, thì phía sau quảng trường Đỏ, gần 3000 phần tử phát xít mới biểu tình và diễu qua các đường phố Matxcơva với khẩu hiệu “ Đả đảo những kẻ nhập cư”, “Kẻ nhập cư phải chết”... Động thái của chính quyền ngày hôm đó là là bắt hai kẻ đứng ra tổ chức cuộc biểu tình và phạt hành chính vì lý do “...số luợng người tham gia vượt quá số lượng đã đăng kí trước đó!”
Công an dạo này có vẻ làm mạnh với bọn này, nhất là sau các vụ Lãnh sự Pê ru , lãnh sự Trung quốc và Lãnh sự của ta gửi Công hàm đòi các nhà chức trách phải có biện pháp bảo vệ các sinh viên nước ngoài theo học tại đây , nhưng chủ yếu các chiến dịch thực hiện khi việc đã rồi. Các vụ tấn công sinh viên người nước ngoài gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nỗi trong thông điệp ngày 28-9-2006 đọc trên truyền hình, Tổng thống đã ngỏ lời xin lỗi gia đình những sinh viên ngoại quốc là nạn nhân của thói côn đồ, phát xít.
Song song với việc xây dựng cơ sở hạ tầng một cách nhanh chóng như đường
sá, sân bay, nhà ga , nhà ở... thì các khu giải trí Matxcơva mọc lên ồ ạt như nấm gặp mưa thu. Báo Finalxôvưi số ra ngày 22-7-2005 cho biết, trên lãnh thổ Thủ đô có tới 58 kasinô sang trọng, 2300 phòng đánh bạc Rulet, 72 000 máy đánh xèng đặt tại các khách sạn và tụ điểm công cộng ; và cứ mỗi ngày lại có thêm một điểm đánh bạc xuất hiện trong thành phố. Nơi đây là thiên đường giải trí, tiêu tiền , nhưng cũng là hang ổ tội phạm. Không ít những người đồng hương chúng ta, từ những kẻ bộn tiền đến kẻ khố dây cũng thường xuyên lai vãng giải trí chốn này. Thậm chí ở một casinô cỡ lớn gần ga Bêlôrutxia ngoài các hàng chữ bằng tiếng Tàu , tiếng Anh to rầm, còn có một hàng chữ không kém phần ấn tượng viết bằng tiếng Việt “Kính chào quý khách”.
Để bảo vệ thành phố Matxcơva rộng mênh mông bể Sở có tới chục triệu dân và gần hai triệu người lai vãng, hơn bốn triệu xe hơi, bảy sân bay , chín ga tàu hoả, 175 ga tàu điện ngầm ...việc tăng cường các biện pháp an ninh, là tối cần thiết. Trong hơn hai chục kênh truyền hình, cứ 30 phút có một bản tin thời sự trên kênh 1, kênh Rassia, kênh Sentr, kênh NTV kênh Ngôi sao…; mỗi ngày tính sơ sơ các chương trình : Tuần tiễu đường phố, Pêtropka 38 , Giờ trực ban, Hình sự, Giờ cao điểm , Các vụ á , An ninh, Thám tử, Cứu nạn... đã phản ánh tương đối đầy đủ bức tranh toàn cảnh an ninh của nước Nga nói chung và của Thủ đô nói riêng. Điểm qua việc thống kê các vụ tai nạn, các vụ đâm chém, các âm mưu khủng bố, các vụ xung đột sắc tộc ...trên các phương tiện thông tin đại chúng, mới thấy hết sự phức tạp của một thành phố lớn. Báo”Thanh niên Matxcova” số ra ngày 27-8-2002 trong bài “Cảnh sát ở đâu đông nhất “ đã thừa nhận là số lượng công an Matxcơva đông nhất thế giới, xuất phát từ vấn đề trật tự xã hội nóng bỏng của thủ đô Nga. Trong bài
“ Nước Nga dưới gót giày cảnh sát” đã trích dẫn ý kiến của ông Vladimia Lukin, nhà bảo vệ luật pháp Nga, Đại biểu Đuma, về những vi phạm nhân quyền của cảnh sát Nga. Ông cho rằng ngày càng nhiều những lời khiếu nại của dân chúng về sự lộng hành của ngành cảnh sát. Số đơn khiếu nại vế cảnh sát chiếm tới một phần ba tổng số những đơn từ . “…Điều khiến những người dân bất bình nhất đối với cảnh sát là sự chứa chấp , bao che , thậm chí là đồng loã với tội phạm.. Trong số thư khiếu nại , có 32% nói về việc bắt người và khám xét trái phép. Nhiều tổ chức điều tra của các cơ quan bảo vệ pháp luật độc lập, không thuộc chính phủ , cho hay , trong vòng mười năm gần đây, sự lộng quyền của cảnh sát đã tăng lên nhiều. Nạn nhân của sự lộng quyền và cưỡng bức của cảnh sát là những người lang thang, những người không phải gốc Nga. Một vấn đề lớn của cảnh sát nữa là họ cố tình dấu giếm , bao che cho các tội phạm kỳ thị chủng tộc…Thời gian gần đây, cả xã hội đều bất bình về sự gia tăng tệ nạn phân biệt chủng tộc và dân tộc cực đoan , thì các cơ quan chính quyền lại chậm trễ xét xử và gọi đó là hành vi côn đồ”! Chỉ có gần đây, do sức ép của công luận,các vụ án bị khởi tố theo điều 282 của bộ Luật Hình sự về tội dân tộc cực đoan mới được tăng lên.
Ngày 9-10- 2006 , báo Tin tức có đăng một kết quả nghiên cứu xã hội do tập thể Lêvađa tiến hành đã đưa ra một con số không lấy gì làm lạc quan cho lắm ,”chỉ có bốn phần trăm người được hỏi là còn có lòng tin vào cơ quan bảo vệ pháp luật Nga “. Đại đa số dân Nga được hỏi (81%) cho rằng vấn đề đối với nước Nga hiện nay , đó là “ sự tuỳ tiện của cảnh sát, sự vô pháp luật ở ngay chính cơ quan pháp luật”. Trong 27 khẩu hiệu mà ông Ziuganov , lãnh tụ của Đảng Cộng sản đưa ra ngày 26-10-2006 nhằm tranh cử nhiệm kì tổng thống sắp tới , có có một khẩu hiệu là
“ Xoá bỏ sự lộng hành và vi phạm nhân quyền của ngành cảnh sát” . Dẫn những diều đó ra muốn nói lên rằng đây là một hiện tượng mang tính xã hội quá bức xúc.
Một lần trên metrô, tôi ngồi bên cạnh một công an Nga, anh ta chủ động bắt chuyện và có những nhận xét khá đúng và khá tốt về nhũng người Việt nam anh ta từng gặp. Tôi cảm ơn anh ta và nhắc lại một câu trong một bài báo do một phóng viên Nga từng đến Việt nam du lịch viết năm 1998, là “đối với người Việt nam , nếu bạn cho học một xu , họ sẽ tìm cách trả lại bằng một rúp”, anh ta đồng ý với tôi và tin điều đó. Tôi cũng cho anh hay rằng , chẳng có nơi nào người Nga lại được yêu quý như ở Việt nam . Có một thời các quầy sách ngoại văn ở Hà nội hầu như chỉ bày bán sách Nga ; các rạp chiếu bóng chỉ chiếu phim Nga và nhiều mẫu hình của nhân vật anh hùng Nga trở thành biểu tượng của một thế hệ hy sinh và chiến đấu như Pavel Kortraghin , Matrôxôv, Dôia Kôxđêmianxkai... Có thể nói không ngoa , Việt nam giống như một bảo tàng cuối cùng lưu giữ những hình ảnh tốt đẹp của nhân dân Nga ở nước ngoài . Tôi kể cho anh nghe về những ngày lễ Nga được tổ chức tại Hà nội , nnững buổi gặp mặt của Hội Những cựu sinh viên và học sinh học ở Nga về, đặc biệt là hôm đón Tổng thống Putin ở Cung Hữu nghị Việt – Xô, ở đó người ta hát những bài hát Nga truyền thống , người ta đọc thơ Nga, người ta nói đến những kỉ niệm không thể nào phai nhạt , người ta coi nước Nga như Tổ quốc thứ hai của chính mình .Thế thì lẽ nào những người dân Việt trên đất Nga lại bị đối xử như vậy ? Trong câu chuyện suốt chuyến tàu, anh buồn bã than phiền và thậm chí lấy làm xấu hổ khi nhắc lại việc báo chí và dân lành ca thán về những hành vi thái quá của một bộ phận thoái hoá mang danh nhà nước. Nhưng anh nhấn mạnh rằng , đó không phải là bản chất , là một hiện tượng tạm thời, song rất tiếc là nó kéo dài dai dẳng quá.
Phàm những người Nga cũng như cảnh sát Nga nào đã từng tiếp xúc , sống gần người Việt đều cho rằng văn hoá phương Đông, sự trọng nghĩa , sự cần cù và tình thuỷ chung của người Việt rất đáng tôn trọng. Nhưng có phải nhiều người Nga biết được điều đó đâu. Mười lăm năm qua , không có lấy một tác phẩm văn học nghệ thuật nào của ta được dịch và xuất bản ở Nga , không một bộ phim truyện nào do ta sản xuất được chiếu ở Nga, trong lúc đó thì có tới hơn năm chục bài in trên các loại báo, hàng chục buổi phát hình, chuyên moi móc phản ánh những mặt trái của dân ta chủ yếu về lối sống , ăn ở và cư trú bất hợp pháp. Thậm chí trang web “vietnamxư” thu thập những bài báo viết về người Việt tại Nga, chủ yếu là khai thác mặt trái. Quả thật là tự chúng ta khó có cách nào tự thanh minh cho mình, kể cả khi bị bôi bẩn, thậm chí là bị lăng nhục. Những ai chưa có dịp gần gũi người Việt, qua báo chí , truyền hình phơi ra cố ý như vậy, dĩ nhiên vị thế của người Việt trong mắt họ bị hạ thấp vô cùng.
Thật khách quan , cũng phải thấy rằng , người Việt ta ở đây cũng có bao điều chưa ổn , chưa phải trong việc thực hiện luật tạm trú và luật lao động; có bao điều bất cập về sinh hoạt và những hành vi chưa văn hoá do không hiểu biết về tập quán và phong tục, cộng với những vấn nạn bất thành văn khác nữa . Cũng chẳng phải úp mở làm gì, trước đây, báo chí và truyền hình Nga luôn trưng ra cảnh người Việt đầu cơ , tích trữ thời thiếu thốn ; sau đó nào thì buôn bán bỏ qua thuế khoá, ăn ở mất vệ sinh ..., nhưng đã ba tháng đầu năm nay , kênh RTR và kênh NTV đã chuyển đề tài, phát ít nhất năm buổi nói về nạn mại dâm và hút chích trong cộng đồng người Việt. Đừng coi đây không phải là chuyện nhỏ , vì hai loại hình tội phạm này được đặt vào loại hàng đầu trong tầm ngắm của cảnh sát. Bên Ban Công tác cộng đồng đã cảnh báo rằng, Ốp nào , Trung tâm Thương mại nào có các hiện trạng này làm ảnh hưởng xấu tới người Việt nam thì dư luận phải lên án và phải kiên quyết dẹp bỏ.
Cổ nhân bảo tiên trách kỉ , hậu trách nhân, cũng phải tự sửa mình một cách cầu
thị , phải đặt mình trong việc tự vấn người Việt xấu xí, tự nhận thức lại mình, như một bài báo đăng trên tờ Lao động mới có cơ sửa mình.. Thanh thiên , bạch nhật mà thừa nhận, nếu đàng hoàng, hợp luật thì việc gì phải lót tay, việc gì phải hoảng hốt trước những thái độ bất nhã. Càng dấm dúi nộp tiền mãi lộ, càng củng cố thói xấu của những kẻ nhận hối lộ và càng tự đánh mất lòng tự trọng, ấy là chưa dùng đến những từ to tát như quốc sỉ.
Phải tỉnh táo và công bằng mà nói rằng, nếu công an Nga mà không thẳng tay, không có mạng lưới tuần tra dày đặc thì Matxcơva trở thành bãi đấu trường của Mafia , khủng bố Chechnhia và bọn cướp.
Không có một lực lượng công an lớn như vậy thì khó ai có thể sống yên ở Matxcơva, thành phố sẽ bị biến thành một tổng kho thuốc nổ; bọn Hồi giáo cực đoan sẽ ngang nhiên đe doạ và bắt cóc bất cứ một ai ; bọn buôn bán ma tuý sẽ biến thành phố lớn nhất nước Nga thành một chợ trời hêrôin . Ấy là chưa kể các nhà máy nguyên tử , nguồn nước thành phố, sân bay, tàu điện ngầm đều nằm trong danh sách âm mưu tấn công của bọn khủng bố.
Điều an ủi của những người Việt trên xứ người là ở nơi đây , trước bao cảnh nhiễu nhương , vẫn còn gặp nhiều công an Nga, những người Nga tốt bụng, thẳng thắn và trung thực. Họ là những người có thu nhập trung bình với mức lương khiêm tốn của ngành cảnh sát. Họ thấu hiểu và chia sẻ với những khó khăn và căng thẳng của những người Việt nam nhỏ bé đang sống trên đất nước họ, thậm chí họ bất bình với sự ngang trái của những cảnh sát lộng hành. Họ mong muốn những người Việt nam yêu lao động, yêu cuộc sống thanh bình được ổn định, an cư ở nước Nga. Không có những người như họ, thì liệu những Trung tâm thương mại , những ốp, chợ và dân ta đang cư trú tại đây làm sao trụ được . Tôi từng được biết , được thấy những người cảnh sát Nga, bảo vệ Nga đứng xếp hàng góp tiền quyên góp cho đồng bào Việt nam bị bão lụt ở miền Trung ở Xaliut 3 ; tôi được nghe nhiều những câu chuyện cảm động về những người Việt gặp nạn được những người Nga nhân hậu cưu mang , chăm sóc và che chở . Nhiều người biết câu chuyện về một cảnh sát khu vực trên phố Đmitrôvxkôe trên đường từ công sở về nhà, thấy một thanh niên bị đau quằn quại ngồi trong perekhôđ (lối ngầm chui qua đường), đã dùng điện thoại di động gọi xe cấp cứu đưa anh ta đến bệnh viện. Người thanh niên đó là một sinh viên Việt nam học ở trường Xây dựng. Sau khi mổ xong ruột thừa, ra viện , qua số điện thoại lưu lại ở phòng trực bệnh viện, anh đã tìm được người công an nhân hậu đó . Họ trở thành một đôi bạn thân thiết , gắn bó như anh em.
Ở Matxcơva , ai cũng biết trong đêm 7-9-2002 Tổng Công ty Bến thành bị lực lượng Công an kinh tế bao vây tịch thu hàng với lý do trong một số quầy có quần áo nhái nhãn Adidas. Trong đêm, hàng chục lính OMON phong toả, gần một ngàn người Việt đang khiếp đảm về nguy cơ bị mất trắng hàng hoá , thì một Đại tá công an ở quận phía Bắc đã xuất hiện khi được Ban Quản trị báo tin. Ông đứng lên bục giữa hành lang trong ánh đèn sáng rực, dõng dạc lên tiếng bảo vệ những người Việt nam, ra lệnh cho những người thi hành công vụ không được đánh đập, không được đụng đến những người làm ăn, buôn bán lương thiện, không được ngang nhiên mang tài sản của người Việt đi nơi khác .Cử chỉ công minh này của ông đã làm cho những người Việt an tâm, dám dũng cảm bảo vệ tài sản của mình. Chỉ sau đó không lâu, ông bị thuyên chuyển công tác, nhưng hình ảnh của ông vẫn để lại trong lòng bà con những ấn tượng tốt đẹp không bao giờ phai.
Một trong những người tôi thường gặp, đó là ông Đubiaghin Ỉui Pêtrovit , Đại tá công an , một nhà hình sự lỗi lạc, Giáo sư, Tiến sĩ khoa học ngành Luật, tác giả của hàng chục đầu sách chuyên ngành và sách văn học . Ông đã từng hướng dẫn nhiều luận án Tiến sĩ cho các Nghiên cứu sinh Việt nam tại Trường công an Kôvchepxki.
Sách của ông đã được dịch và in nhiều ở Việt nam tại Nhà Xuất bản Đông – Tây và Nhà Xuất bản Tư pháp.
Ông bày tỏ sự sẵn sàng đề đạt lên các cấp có thẩm quyền lời thỉnh nguyện và khiếu nại của các công dân Việt nam trước với các hành vi vi phạm pháp luật của cảnh sát. Những người công an Nga như ông Đubiaghin ở Matxcơva chắc chắn hãy còn rất nhiều
Không chỉ ở Nga mà nhiều tờ báo có uy tín ở nước ngoài đã nói lên sự bức xúc trong cách giải quyết tình trạng người nhập cư ở Nga. Trên tờ “ Wasington Times” ngày 11-11-05 viết: “Ở nước chúng tôi (nước Nga) luôn luôn tồn tại một nỗi sợ hãi phi lý trước người nhập cư, Anatôly Visnhevxki- Giám đốc Trung tâm Dân số và Nhân sinh Matxcơva nói, và mặc dù chính phủ chúng tôi , về mặt nào đó đã hiểu được sự cần thiết của di trú , họ cũng biết rằng người nhập cư là hy vọng cuối cùng cho tương lai đất nước trong lĩnh vực thiếu hụt sức lao động” .
Để bù đắp sự thiếu hụt dân số , mỗi năm , nước Nga cần đến một triệu dân nhập cư , nhiều gấp ba lần mức nhập cư trung bình trong mười lăm năm trở lại đây. Biết thế , nhưng bằng cách nào để hợp pháp những người nhập cư , trong đó có người Việt chúng ta, thì gần hai chục năm qua, vấn đề hãy còn bỏ ngỏ . Những kẻ thoái hoá biến chất chỉ mong có thế, và đây chính là mảnh đất màu mỡ để tranh thủ khai thác, khi chưa có một quyết định chính thức đối với dân nhập cư.
Những người Việt đang làm ăn , sinh sống , học tập trên mảnh đất của tình hữu nghị truyền thống , nơi sinh ra những bậc vĩ nhân của loài người, vẫn mong muốn một ngày không xa sẽ có một sự văn minh luật pháp, có được một sự đối xử mang tính văn hoá để hi vọng có được một cuộc sống bình thường giữa Thủ đô Matxcơva
PS.
Từ sau Tết 2007 đến nay tình hình ở Matxcova dường như đã thay đổi hẳn. Đã có một vài sắc luật hạn chế việc kiểm tra tuỳ tiện công dân nước ngoài . Một số quan chức cao cấp trong ngành cảnh sát gọi là Ma sói bị truy tố và đuổi khỏi ngành vì tham nhũng , cửa quyền , vi phạm pháp luật. Nếu như trước đây , chỉ cần thấy bóng dáng một người Việt xuất hiện đi lững thững ở ngoài phố , nhất là ở gần những ký túc xá, là lập tức bị cảnh sát kiểm tra ngay. Còn bây giờ việc ách các công dân châu Á đợi xe, bách bộ …bị khảo giấy tờ là rất hãn hữu . Tuy nhiên ở các khu chợ búa thì như bà con ta nói, là vẫn rứa, dù mức độ có giảm đi nhiều, nghĩa là vẫn bị làm tiền.
Dẫu sao, đây là một tín hiệu đáng mừng .